به گزارش خبرنگار مهر، دکتر علی سنگی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در این نشست خبری ضمن اعلام برنامه‌های وزارت بهداشت برای سلامت دانش‌آموزان در سال جاری به والدین توصیه کرد که از کیف و کفش استاندارد برای دانش‌آموزان استفاده کنند.
تعداد مدارس مروج سلامت تا پایان برنامه
وی در آستانه زمان بازگشایی مدارس به مدارس مروج سلامت اشاره کرد و گفت: در سال 89 حدود 700 مدرسه مروج سلامت در کشور فعال بود که این تعداد در سال 91-92 به حدود 20 هزار مدرسه افزایش یافته است. 625 مورد از این مدارس، پنج ستاره شده‌اند. به این معنا که آیتمهای چک لیست مدارس مروج سلامت را حائز شده‌اند.
سنگی افزود: طبق قانون باید تا پایان برنامه پنجم توسعه، 100 درصد مدارس کشور مروج سلامت باشند. به دلیل کمبود منابع و در جهت کیفی کردن مدارس مروج سلامت با هماهنگی آموزش و پرورش، بازنگری در چک لیست‌های مدارس مروج سلامت با رویکرد کیفی کردن این مدارس در دست انجام است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اعلام پنج برنامه مشخص وزارت بهداشت در بحث سلامت مدارس در سال جاری، ادامه داد: ارتقای کمی و کیفی مدارس مروج سلامت، آموزش مربیان، تهیه محتوای آموزشی برای بهداشت‌یاران در مقطع ابتدایی، تهیه محتوای آموزشی برای والدین با رویکرد سبک زندگی سالم و معاینه دانشجویان پزشکی و پیرا پزشکی در شروع سال تحصیلی از جمله این برنامه‌هاست. همچنین دستورالعمل‌های مربوط به توصیه‌های پزشکی به ویژه برای مقطع ابتدایی در حال تهیه است.
سنگی با بیان اینکه در این ایام تهیه اقلامی همچون نوشت‌افزارها و کیف و کفش برای دانش‌آموزان جزو اولویتهای خانواده‌هاست، ادامه داد: لازم است کیف و کفش استاندارد برای دانش‌آموزان تهیه شود. حدود40 درصد دانش‌آموزانی که از کوله‌پشتی‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند، به صورت موقت درجاتی از دردهای کمر و گردن را تجربه می‌کنند که در صورت بی‌توجهی به آن در سالهای آتی و در سنین دبیرستان به دردهای مزمن کمر و گردن دچار خواهند شد.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: کوله‌پشتی‌ها باید عمدتا چرمی یا برزنتی باشند تا زود شکل خود را از دست ندهند. اندازه کوله‌پشتی باید با جثه دانش‌آموز در تناسب باشد. در حالت طبیعی کوله‌پشتی باید پس از آویزان کردن حدود سه سانتی‌متر بالاتر از ناحیه کمری قرار گیرد. تسمه‌های کوله‌پشتی نباید نازک باشد. این تسمه‌ها باید متقارن با یکدیگر باشند. کوله‌پشتی و محتویات آن باید کمترین فشار را روی ناحیه کمر داشته باشند و از خرید کوله‌پشتی‌های ضخیم و سنگین باید خودداری شود.
وی درباره خرید کفش برای دانش‌آموزان به والدین توصیه کرد که کفشهای دانش‌آموزان حداقل باید دو سانت پاشنه داشته باشد و لژ آن از انتهای پاشنه تا نوک انگشتان کشیده شده باشد. نباید کفشهای بزرگتر از پا برای دانش‌آموزان خریداری شود. کفش دانش‌آموزان به ویژه سنین ابتدایی باید سبک باشد. از خرید کفشهای تخت خودداری شود. شایعترین و مهمترین بیماری در مقطع مدرسه، اسکولیوز (کج شدن یکطرفه کمر) است که در دخترها شایع است. البته این بیماری علائم مشخصی ندارد و شاید با دردهای خفیف بروز کند. در صورت بی‌توجهی به این موضوع در آینده به دردهای شدید تبدیل خواهد شد.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت به رعایت بهداشت فردی در دانش‌آموزان و شستشوی مکرر دستها تاکید کرد و افزود: لازم است دانش‌آموزان به منظور جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مشترک، از لوازم شخصی خود استفاده کنند.
نشان طلایی برای مدارس مروج سلامت
در ادامه این نشست خبری دکتر مهدی شادنوش قائم مقام معاون بهداشتی وزارت بهداشت گفت: سلامت در دنیای امروز به عنوان یکی از محوری‌ترین فعالیتهای بشری از اهمیت خاصی برخوردار است، گرچه پیش از این در جوامع مختلف بیماریهای واگیر جزو دغدغه‌ها بود، اما در دنیای پیشرفته و توسعه یافته امروز، نوع نگرش به سلامت تغییر کرده است. امروزه بیماریهای غیرواگیر از پیچیدگیهای خاص خود برخوردارند که مدیریت آنها نیز مشکل است. بیماریهایی نظیر دیابت، فشار خون و آلزایمر از جمله مشکلاتی هستند که علاوه بر خود شخص، خانواده را نیز برای تمام عمر درگیر کرده و هزینه زیادی را نیز به خانواده تحمیل می‌کند.
وی افزود: یکی از راههای پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر، توجه به این بیماریها و عوامل خطر آنها در سنین رشد است. بنابراین سنین دانش‌آموزی و مدارس از جهت پیشگیری از بیماریها بسیار اهمیت دارند.
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت با بیان اینکه مسائل سلامتی جوانان، نوجوانان و سنین مدارس را از طرق مختلف پیگیریم، ادامه داد: یکی از اقداماتی که در این زمینه انجام می‌شود، بحث مدارس مروج سلامت است. تا سال 90-91 حدود 12 هزار و 500 مدرسه مروج سلامت در کشور فعال بود که در سال 91-92 این تعداد به 20 هزار افزایش یافت. در این مدارس مشارکت فعال اولیا و مربیان و دانش‌آموزان با رویکرد توانمندسازی دانش‌آموزان و آموزش همسالان، فعالیت می‌کنند.
شادنوش افزود: به دنبال بررسی‌هایی که در مدارس مروج سلامت صورت می‌گیرد، گواهینامه‌ای به این مدارس ارائه می‌شود. این مدارس اگر در بررسی‌ها، استانداردها را رعایت کنند هر دو سال یک بار نشان طلایی دریافت خواهند کرد.
وی با اشاره به در نظر گرفتن اجزای هشت‌گانه برای مدارس مروج سلامت، افزود: در این مدارس برنامه جامع آموزش سلامت، توجه به سلامت محیط، بهبود تغذیه در این مدارس، پایش تحرک فیزیکی و فعالیت بدنی، ارتقای سلامت کارکنان، ارائه خدمات سلامت روان و بکارگیری مشارکت والدین و سایر ارکان مدارس مورد توجه قرار می‌گیرد. خود دانش‌آموزان نیز می‌توانند در برنامه‌های سلامتی مشارکت داشته باشند.
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت به پایش سلامت دانش‌آموزان در بدو ورود به مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم نیز گفت: این ارزیابی‌ها طی دو بخش مقدماتی و معاینات پزشکی عمومی صورت می‌گیرد. در بخش مقدماتی، اختلالات بینایی، شنوایی، پوست، مو، مسائل رفتاری، قد و وزن و نمایه توده بدنی بررسی و ثبت می‌شود. آمارهای این مبحث نیز وجود دارد.
شادنوش ادامه داد: بررسی‌های ما حاکی از آن است که نشانه‌های سلامت مانند نسبت قد به سن در مقاطع ورودی به دبستان از وضعیت مناسب‌تری نسبت به سایر مقاطع برخوردار است. لازم است به این موضوع توجه ویژه داشته باشیم. همچنین تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی مناسب و استرس‌ها باید در این مقطع سنی مورد توجه قرار گیرند تا روند رو به رشدی را در جوانان و نوجوانان شاهد باشیم.
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت بر اهمیت مصرف وعده صبحانه به صورت کامل تاکید کرد و گفت: این در حالی است که تنها حدود 42 درصد دانش‌آموزان در هر شش روز هفته که به مدرسه می‌روند، از وعده صبحانه استفاده می‌کنند. همچنین 42.5 درصد دانش‌آموزان از نانهای سبوس‌دار استفاده کرده و 22.7 درصد والدین نیز اعلام کرده‌اند که سر سفره از نمک اضافی استفاده نمی‌کنند.
وی تاکید کرد: مصرف میوه و سبزیجات میان دانش‌آموزان باید ترویج شود. این در حالی است که مصرف بالای انواع شیرینی‌جات و غذاهای چرب و شور را در این سنین شاهد هستیم. لازم است در جهت کاهش مواد غذایی شیرین، چرب و شور فرهنگ‌سازی‌های لازم صورت گیرد.
شادنوش به نتایج حاصل از پایش سلامت دانش‌آموزان در مدارس اشاره کرد و گفت: اختلالات بینایی در پایه‌های اول راهنمایی و اول دبیرستان از میزان بالایی برخوردار است. اختلالات شنوایی نیز در جمعیت اول ابتدایی بیشتر است. این اطلاعات ضرورت مراقبتهای قبل از دبستان را بیشتر می‌کند. همچنین لازم است به پیشگیری از بیماریهای دستگاه تنفسی توجه بیشتری شود. تغذیه با شیر مادر تا دوسالگی می‌تواند از بسیاری از این اختلالات بکاهد.
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت همچنین افزود: بر اساس بررسی‌های انجام شده، پوسیدگی و بیماریهای دندانی، دندان متورم و دندان کشیده در پایه اول راهنمایی بیشتر از سایر مقاطع است. صرع و آسم در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود. دیابت، بیماریهای قلبی و عروقی و تالاسمی نیز در دختران بیشتر از پسران گزارش شده است.
وی نسبت به استفاده زیاد دانش‌آموزان از تلویزیون و رایانه هشدار داد و گفت: در 25.5 درصد مدارس، دانش‌آموزان چهار ساعت یا بیشتر از وقت خود را صرف برنامه‌های تلویزیونی می‌کنند. این آمار در مدارس شهری و همچنین در میان دختران بیشتر است. همچنین 45 درصد دانش‌آموزان گزارش کرده‌اند که ساعتی از روز را از یارانه استفاده می‌کنند که باز هم این مبحث در مناطق شهری و در میان دختران بیشتر از سایرین است. البته این آمار در روزهای جمعه و تعطیلات به 57 درصد افزایش می‌یابد.
شادنوش همچنین گفت: حدود 3.5 درصد نوآموزان که به مقطع ابتدایی وارد می‌شوند، به اختلالات رفتاری دچار هستند که ریشه اغلب آنها اضطراب است.
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت بر لزوم جدی گرفتن کلاس‌های ورزشی در مدارس تاکید کرد و گفت: آمار ما نشان می‌دهد که حدود 42 درصد مدارس ساعت‌های ورزشی را جدی نمی‌گیرند. این آمار در مدارس روستایی و پسرانه با افزایش مواجه است. با توجه به اهمیت فعالیت فیزیکی، امیدواریم استفاده بهینه از زنگ ورزش در مدارس به عنوان یک فرهنگ نهادینه شود. البته باید گفت که حدود 12 درصد دانش‌آموزان به طور منظم سه ساعت در هفته یا بیشتر در کلاس‌های ورزشی حضور می‌یابند. به دلیل اهمیت مبحث فعالیت فیزیکی، در وزارت بهداشت به دنبال تهیه سند فعالیت فیزیکی هستیم.
شیوع وبا در جمعیت ایرانی گزارش نشده است
وی در پایان به نگرانیهای وزارت بهداشت درباره بیماری وبا به دلیل قرار گرفتن در فصل جابجایی‌های غیرقانونی مهاجران از برخی کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت: ریشه بیماری وبا خارج از کشور است. مبحث حائز اهمیتی در بین هموطنان گزارش نشده است، اما به منظور پیشگیری، توصیه می‌شود که افراد پس از هر بار استفاده از سرویس‌های بهداشتی، دستها را با صابون کاملا بشویند و در صورت استفاده از میوه‌جات و سبزیجات، به صورت کامل آنها را ضدعفونی کنند. در مجموع این بیماری بیشتر در استانهای سیستان و بلوچستان و کرمان مطرح است که اقدامات لازم به این منظور انجام شده است. شیوعی از این بیماری در میان هموطنان گزارش نشده است.
هشدار نسبت به روند افزایشی شیوع چاقی در دانش آموزان
دکتر زهرا عبداللهی رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با هشدار نسبت به روند افزایشی شیوع چاقی و اضافه وزن در دانش‌آموزان، از اجرای آزمایشی برنامه پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در دانش‌آموزان بدو ورود به مدرسه در سال جاری خبر داد و گفت: سنین دانش‌آموزی دوران جهش رشد افراد است. بنابراین توجه ویژه به تغذیه افراد در این سنین از اهمیت بالایی برخوردار است. به طوریکه کم‌خوری ممکن است سوء تغذیه ناشی از کم‌خوری را به دنبال داشته باشد و بیش‌خوری نیز اضافه وزن و چاقی را همراه داشته باشد.
وی به تغییرات ایجاد شده در الگوی غذایی جامعه اشاره کرد و گفت: امروزه مشاهده می‌شود که مصرف قند، نمک و چربی‌ها بیش از حد توصیه شده است و در مقابل سبزیجات و میوه‌جات کمتر از میزان توصیه شده مصرف می‌شوند. بر این اساس یکی از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت، آموزش و فرهنگ‌سازی در جهت بهره بردن از تغذیه سالم است.
رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت به راه‌اندازی سایت "آموزش همگانی تغذیه" اشاره کرد و گفت: تمام اطلاعات تغذیه‌ای مورد نیاز برای گروههای مختلف سنی از طریق این سایت در اختیار افراد گذاشته می‌شود. حالا که درصد قابل توجهی از دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان از کامپیوتر و اینترنت استفاده می‌کنند، راه‌اندازی چنین سایت‌هایی یکی از بهترین راه‌ها برای آموزش تغذیه است.
عبداللهی افزود: همچنین برنامه‌های آموزشی مستمر برای معلمان، دانش‌آموزان و مراقبان بهداشت مدارس در نظر گرفته شده است. کتاب تغذیه در سن مدرسه و بلوغ نیز مجددا بازبینی و چاپ خواهد شد.
وی به برنامه "آهن‌یاری هفتگی" برای پیشگیری و کنترل کمبود فقر آهن در دبیرستانها اشاره کرد و گفت: این برنامه سالهاست با توزیع آهن در 100 درصد دبیرستانهای دخترانه اجرا می‌شود. به این ترتیب دختران به صورت هفتگی مکمل آهن دریافت می‌کنند. همچنین 40 درصد دختران در مقطع راهنمایی تحت پوشش این برنامه قرار دارند. از آنجا که تنها توزیع مکمل کافی نیست و در کنار این موضوع، آموزش به دانش‌آموزان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، بروشورهای آموزشی نیز تهیه شده است که در کنار مکمل‌یاری میان دانش‌آموزان توزیع خواهد شد.
رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ادامه داد: به دلیل تغییر الگوی مصرف مواد غذایی و عدم تحرک، شیوع قابل توجه اضافه وزن و چاقی را در سنین دانش‌آموزی شاهد هستیم. به طوری که 17 تا 18 درصد دانش‌آموزان دچار چاقی و اضافه وزن هستند و این مسیر روند افزایشی را طی می‌کند. به این منظور برنامه مدیریت پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در دانش‌آموزان بدو ورود به مدرسه تدوین شده است. این برنامه امسال به صورت آزمایشی در تهران اجرا خواهد شد. بر اساس این برنامه، در مرحله نخست کودکان بدو ورود به دبستان یعنی شش ساله‌ها زمانی که برای تکمیل شناسنامه سلامت مراجعه می‌کنند، از نظر چاقی و اضافه وزن کنترل می‌شوند. به این ترتیب کودکان دچار چاقی و اضافه وزن شناسایی شده و وارد این برنامه می‌شوند و در ادامه مسیر بر اساس پروتکل تهیه شده، مداخلات لازم برای آنها انجام می‌شود.
نانهای حجیم و نیمه حجیم در بوفه مدارس
عبداللهی همچنین به مبحث بوفه مدارس اشاره کرد و افزود: دستورالعمل مربوط به بوفه مدارس امسال مجددا بازنگری و ابلاغ خواهد شد. پیشنهاد کرده‌ایم که نانهای حجیم و نیمه حجیم جزو فهرست اقلام غذایی بوفه مدارس قرار گیرند. همچنین به شرط رعایت نکات بهداشتی، استفاده از ظروف یک بار مصرف استاندارد و استفاده کم از نمک و همچنین استفاده از روغن‌های مناسب و غذاهای گرم نیز می‌تواند در بوفه مدارس ارائه شود.
منبع : خبرگزاری مهر