به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مهندس محمدجواد محمدي‌زاده، معاون رييس‌جمهوري در مراسم گراميداشت روز جهاني مقابله با بيابان‌زايي اظهار کرد: به دليل دوره‌هاي آموزشي که با همکاري سازمان جنگل‌ها براي عراقي‌ها برگزار شد و ديگر اقدامات از جمله درختکاري و اجراي طرح‌هاي بيابان‌زدايي در اين کشور با همين منابع محدود شاهد اين نتيجه بوديم که اگر منابع بيشتري گذاشته شود قاعدتا نتايج بهتري در پي خواهد داشت.
وي ادامه داد: در همين راستا اقدامات بسيار مهمي انجام داديم که از جمله مي‌توان به تصويب سند ملي مقابله با بيابان‌زايي را نام برد و اکنون اين سند در کارگروه تخصصي در مجلس در حال بررسي است.
وي همچنين از تخصيص بودجه 55 ميليارد توماني براي اجراي طرح مقابله با ريزگردها خبر داد و گفت: اگر بخواهيم اين موضوع را حل کنيم منابع قطره چکاني کفايت نمي‌کند.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست افزود: علاوه بر آن با تلاش مشترک سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محيط زيست سند مقابله با ريزگردها در داخل و خارج کشور به تصويب رسيده است که اگر منابع آن اختصاص نيابد نتيجه بخش نخواهد بود.
معاون رييس جمهوري اظهار کرد: علاوه بر آن مذاکرات و جلساتي با همکاري سازمان ملل و کشورهاي مربوطه داشته‌ايم که اين حرکت بين المللي بايد تقويت شده و سازمان ملل نيز براي هماهنگي اين کشورها اقدامات بيشتري انجام دهد.
وي استفاده از فناوري‌هاي نوين را يکي از اقدامات مهم و نتيجه بخش در زمينه مقابله با بيابان‌زايي و پديده ريزگردها دانست و گفت: بايد از فناوري‌هاي نوين در افزايش باران مديريت منابع آب و مبارزه با ريزگردها انجام شود که به همين دليل حدود 10 روز قبل نمونه‌اي از اين بهره‌برداري‌ها توسط رييس جمهور انجام شد.
وي همچنين بر لزوم تامين حق‌آبه‌ها تاکيد کرد و گفت: در گذشته اولويت در تامين حق‌آبه‌ها ابتدا با آب شرب و سپس با بخش کشاورزي، صنعت و در نهايت محيط زيست بود اما با تلاش بسيار توانستيم مصوب کنيم که بعد از تامين آب شرب اولويت تامين حق‌آبه‌ها با محيط زيست باشد و وزارت نيرو نيز مکلف است که از اين پس اين مساله را رعايت کند.
محمدي‌زاده با ابراز نارضايتي از مديريت ناصحيح آب در کشور گفت: متاسفانه مشاهده مي‌کنيم برخي آبها رها شده و در دريا تخليه مي‌شود و قدرت انتقال آنها به تالاب‌ها نيست.
نبايد سطح زير کشت را افزايش داد
رييس سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينکه اجراي سياست‌هاي صحيح کشت و کشاورزي يکي از اقدامات مهم است افزود: بعضي‌ها به دنبال توسعه اراضي کشاورزي هستند در صورتي که نبايد سطح توسعه زير کشت را افزايش داد بلکه بايد بهره وري و راندمان اين بخش را افزايش دهيم.
وي افزود: تبديل اراضي به کشاورزي و يا صنعتي، مصرف آب و عدم رعايت حق‌آبه‌ها کار عاقلانه‌اي نيست. به همين دليل پيشنهاد مي‌کنيم از ظرفيت سازمان نظام مهندسي کشاورزي و منابع طبيعي و نيروهاي با تجربه آن براي استفاده از استعدادها و ظرفيت‌هاي کشور استفاده شود.
وي با بيان اينکه متاسفانه در کشور ما راندمان کشاورزي پايين است افزود: با افزايش بهره‌وري، بهبود روشهاي کشاورزي، اصلاح روشهاي آبياري، مي‌توان تا حدي از شدت مشکلات کاست.
عمليات آبخيزداري توسعه يابد
به گزارش ايسنا، محمدي‌زاده با بيان اينکه براي جلوگيري از فرسايش خاک و حفاظت از منابع بايد آبخيزداري در راس فعاليت‌ها قرار گيرد افزود: اکنون مشاهده مي‌کنيم که زحمت بسياري براي تحقق اين امر کشيده مي‌شود اما متاسفانه منابع آن کافي نيست.
وي توسعه کمربند سبز شهرها، جاده‌ها و تاسيسات اقدام بسيار مناسبي در جهت مقابله با بيابان‌زايي دانست و گفت: سازمان‌ها و دستگاه‌ها مانند فرودگاه‌ها و مخازن نفت و گاز در اطراف شهرها بايد خودشان در اين زمينه اقدام کنند و توسعه فضاي سبز در اطراف اين مکان‌ها به عهده سازمان جنگل‌ها نيست و هرجا صنعتي توسعه پيدا مي‌کند بايد فضاي سبز مورد نياز و منابع آن نيز پيش از هر کاري تامين شود.
محمدي‌زاده با اشاره به راه‌اندازي سامانه‌هاي پايش در دستگاه‌هاي مختلف اظهار کرد: علاوه بر راه‌اندازي سامانه سنجش ريزگردها و آلودگي‌ها، دستگاه‌ها بايد مکلف باشند که سامانه‌هاي پايش را در هر تاسيساتي راه بياندازند.
محمدي‌زاده با بيان اينکه روز 17 ژوئن / 27 خرداد با عنوان روز جهاني مقابله با بيابان‌زايي نامگذاري شده اظهار کرد: در سراسر جهان در اين روز مراسم‌هاي مختلفي برگزار مي‌شود. زيرا اين پديده محصول فعاليت‌هاي انساني و تغييرات آب و هوا در اکوسيستم‌هاي نواحي خشک است که يک سوم کره زمين را در بر مي‌گيرد.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست افزود: اگر با اين مساله مقابله نکنيم تبعات بسياري در پي خواهد داشت.
به گفته وي فقر، عدم ثبات سياسي و تخريب جنگل، چراي بي‌رويه دام‌ها، روشهاي نادرست و غير عاقلانه آبياري از جمله مواردي است که در جاهايي که بيابان‌زايي وجود دارد مشاهده مي‌شود.
معاون رييس جمهوري افزود: بر اثر توسعه بيابان‌ها زندگي 250 ميليون نفر در دنيا مستقيما تحت الشعاع قرار گرفته و يک ميليارد نفر نيز با مسايلي همچون فقر و محروميت مواجه هستند که علت و ريشه آن فروسايي زمين و بيابان‌زايي است.
وي افزود: در کشور ما نيز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور و سازمان حفاظت محيط زيست در اين راستا اقدامات بسياري انجام داده‌اند که با اين حال مسئوليت بر زمين مانده کم نيست.
به گفته وي ميزان بارش در فلات مرکزي ايران زير 50 ميلي متر و در کل کشور 247 ميلي متر است در صورتي که متوسط بارندگي در سطح جهان 850 و در آسيا 480 ميلي متر است که نشان مي‌دهد در کشورمان با مشکل کمبود بارش مواجهيم.
محمدي‌زاده افزود: علاوه بر آن در تمام جهان از جمله ايران با مشکل افزايش دما مواجه بوده و حتي در برخي نقاط ايران اين افزايش دما به دو درجه رسيده است که اگر مراقبت و دقت لازم را نداشته باشيم حتي در اراضي جنگلي و مراتع کشورمان در معرض بيابان‌زايي قرار مي‌گيرد.
وي تاکيد کرد: البته نکته‌اي که بايد توجه شود اين است که واژه مصطلح بيابان زدايي صحيح نيست زيرا بيابان يکي از اکوسيستم‌هاي زنده، فعال و ارزشمند جهان است که تنوع زيستي، گياهي و جانوري غني دارد و نبايد اين واژه به کار برده شود.
وي افزود: در حوزه مرکزي فلات ايران زيستگاه‌هاي حساسي از پرندگان، چهارپايان و خزندگان وجود دارد که بسيار ارزشمند بوده و بايد آنرا حفظ کنيم.
معاون رييس جمهوري گفت: از اينکه توسعه نامناسب موجب تغيير اکوسيستم‌ها مي‌شود بايد نگران بوده و براي آن اقدامات موثري انجام داد.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست تصريح کرد: توسعه پايدار زماني اتفاق مي‌افتد که در جوامع محلي تغيير نگرش و روش ايجاد شود که مشاهدات نشان مي‌دهد در کشور ما اين اتفاق افتاده است.
وي با بيان اينکه اکنون در کشور ايران جوامع محلي نقش مهمي در اجراي طرح‌هاي مقابله با بيابان زايي دارند افزود: مثلا در کشور عراق مشاهده کرديم که نخست وزير و استاندار بيشترين انگيزه را براي اجراي اين چنين طرح‌ها داشته و در سال 2013 ميلادي منابعي را هم تخصيص داده بودند اما متاسفانه در مردم چنين چيزي را نديديم.
وي افزود: خوشبختانه با پيشنهاد ايران قرار بر ايجاد يک صندوق بين المللي براي تامين هزينه مقابله با بيابان زايي در کشور عراق موافقت شد.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست اظهار کرد: جمهوري اسلامي ايران اقدامات مبتکرانه‌اي براي مقابله با بيابان‌زايي انجام داده است و نزديک به سه دهه است که اين کار با شدت و قوت انجام مي‌شود.
وي تاکيد کرد: مسايل محيط زيستي جغرافيا نمي‌شناسد و مشکلاتي که اکنون با آن مواجه هستيم به دليل بهره برداري‌هاي ناصحيح به ويژه در سالهاي اخير و مديريت غيرخردمندانه منابع آب و عدم تامين حق‌آبه‌هاست که بايد اين مشکل حل شود.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينکه عامل اصلي ريزگردها در درجه اول کشور عراق است افزود: سوريه، اردن،عربستان، شمال آفريقا و کويت نيز از ديگر کشورهايي هستند که باعث به وجود آمدن اين پديده شده‌اند که اين کشورها بايد آرمان مشترکي پيدا کرده و با يکديگر تعامل داشته باشند اما متاسفانه ايران فقط توانسته عراق را براي همکاري متقاعد کند.
به گفته وي سوريه به دليل مشکلات داخلي،اردن به دليل ضعف مالي نتوانستند همکاري کنند و کشور کويت هم فقط در حد مذاکره قدم پيش گذاشته است به گونه‌اي که مشاهده مي‌کنيم اين پديده تا حدي پيشرفت کرده که اگر در گذشته 13 استان کشور درگير بود اکنون به 23 استان رسيده است.
معاون رييس جمهوري با بيان اينکه در کشور عراق 13 ميليون هکتار استعداد توليد ريزگرد وجود دارد افزود: يک ميليون و 800 هزار هکتار از اين اراضي کانون بحراني است و حجم سرمايه گذاري براي حل آن بسيار سنگين است.
به گفته وي در حال حاضر 90 درصد تالاب‌هاي اين کشور خشک شده و تنها 10 درصد آن آب دارد که يکي از علل آن علاوه بر کمبود بارش بهره برداري ناصحيح از اراضي بالادست است.
وي افزود: مشکل فقط اين نيست که کشور ترکيه آب دجله و فرات را مهار کرده بلکه خود عراقي‌ها هم در محاسبات خود و مديريت منابع آبي دچار مشکل هستند به گونه‌اي که مشاهده مي‌کنيم در بالادست رودها کشت برنج انجام مي‌گيرد که نيازمند آب فراوان است.
به گفته وي محدوده بين‌النهرين، غرب دجله و شمال رود فرات کاملا خشک شده و حداقل اعتباري که براي احياي آن لازم است يک ميليارد و 200 ميليون دلار است و اگرچه براي سال 2013 منابع مختصري در اين زمينه تخصيص داده شده اما اين منابع به هيچ وجه پاسخگو نيست.
محمدي زاده افزود: اکنون برنامه عمران ملل متحد با قبول پيشنهاد ايران مبني بر ايجاد صندوق تسهيلات براي کشور عراق کمک‌هايي را ارائه کرده است اما درخواست مي‌کنيم که علاوه بر حضور و همکاري ديگر سازمان‌ها و کشورها منابع نه به دست عراقي‌ها بلکه به دست کارگروهي که مديريت منطقه‌اي داشته باشد هزينه شود.
وي گفت: اکنون هم ميزان غلظت‌ها افزايش يافته و هم اندازه ذرات معلق نسبت به گذشته متفاوت شده است. علاوه بر آن تداوم و دوره زماني آن و تعداد دفعات بيشتر شده است که نشان مي‌دهد شدت مشکل تا کجاست.
وي افزود: براي مقابله با اين مسئله مقدار بيشتري از آب رودخانه‌هاي مرزي را رها کرديم که تا حدودي برخي تالاب‌هاي اين کشور احيا شد.
منبع: IREN.IR