به گزارش مرجع متخصصان سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSEexpert) ارگونومی، یک لغت یونانی و کهن است که از دو واژه ارگون و نوموس گرفته شده است. ارگون به معنی شغل و نوموس به معنی قوانین به کار می‌رود. با این توضیح، ارگونومی محیط‌های کار به قوانینی اشاره دارد که در رابطه با بهره‌وری افراد شاغل در محیط کار باید رعایت شود. آن چیزی که به محیط، وسایل و طرز قرارگرفتن بدن در محیط کار مربوط است.
امروزه، توجه به قوانین محیط کار اهمیت زیادی دارد. زیرا منابع انسانی یکی از باارزش‌ترین سرمایه‌های سازمان‌ها و شرکت‌ها به شمار می‌روند و سلامت، ایمنی و راحتی ایشان می‌تواند هزینه‌ها را تا جای ممکن کاهش دهد. ارگونومی محیط کار به نحوی با تجهیزات و ابزار مورد استفاده در محیط کار در ارتباط است. این وسایل و تجهیزات باید طوری طراحی و ساخته شوند که میزان فرسودگی و خستگی افراد را به حداقل برسانند.
با این اوصاف، ارگونومی، بیشتر در رابطه با ایجاد سازگاری مابین افراد و تجهیزات مورد استفاده ایشان در محیط کار مطرح می‌شود تا جایی که آسیب‌های فیزیکی در محل کار تا حد زیادی کاهش یابد و شخص در کمال سلامت و راحتی بتواند کار خود را انجام دهد.
چگونه ارگونومی محیط کار را رعایت کنیم؟
در فضاهای کاری ارگونومی را با انواع میز و کامپیوتر قابل تنظیم، صندلی‌های راحت و صفحات زیرپایی، مشاهده میکنید که به حفظ سلامت و راحتی کارمندان کمک ویژه‌ای می‌کند. این کارمندان به دلیل برخورداری از دما، تهویه و نور مناسب بهره‌بری بیشتری دارند و به درآمدزایی شرکت نیز کمک زیادی می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین اصول در فراهم‌سازی ارگونومی در محیط کار، توجه به فاصله است. در یک محیط ارگونومیک، شخص برای دست یافتن به ابزار مورد نیازش نیازی به خم شدن بیش از حد و یا چرخش ندارد. از طرفی، به دلیل راحتی، استرس کم‌تری دارد و می‌تواند در این محیط آرام و سازگار خلاقانه کار کند.
دلایل اهمیت ارگونومی محیط کار
همان طوری که گفته شد، اگر به ارگونومی در محل کار توجه نشان دهیم، بهره‌وری بالاتری خواهیم داشت. از مهم‌ترین دلایل اهمیت ارگونومی در محیط‌های کاری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
سلامتی کارکنان و افراد شاغل
عدم رعایت ارگونومی در محیط کار، سبب می‌شود تا بدن شخص در وضعیت نامناسبی قرار گیرد و گاهی در معرض لرزش باشد. بدن و چشم‌ها با فشار بیش از حد مواجه شوند و هوای محیط کاری کیفیت نامناسبی داشته باشد. بنابراین، سلامتی کارکنان به خطر می‌افتد و حتی ممکن است دچار آسیب‌های اسکلتی و یا عضلانی شوند.
افزایش بهره وری در شرکت و یا سازمان
با رعایت قوانین مربوط به ارگونومی محیط کار، افراد حالتی سلامت، سرزنده و بانشاط دارند. در این قوانین، به وظایف روزانه کارکنان توجه می‌شود. بنابراین، برای به دسترسی به فایل‌ها و یا ابزار ضروری، نیازی به ترک میز و صندلی محیط کار خود ندارند. در چنین شرایطی احتمال سقوط و یا زمین خوردن تا حد زیادی کم می‌شود.
از طرفی، راحتی و آرامش در محیط کار سبب می‌شود تا کارکنان راندمان کاری بهتری داشته باشند. این افراد، حس رضایت بهتری دارند و ترجیح می‌دهند مدت بیشتری در محل کار خود بمانند و کار کنند. وقتی کارفرما به رفع نیازهای شخصی کارمندانش توجه می‌کند، او حس تعلق بیشتری نسبت به محیط کار خواهد داشت.
کارمندی را تصور کنید که قدبلند است و نیاز به صندلی بلندتری دارد و یا کسی که مشکل جسمانی در ناحیه دست دارد و کار با موس مخصوص و مسطح را راحت‌تر انجام می‌دهد. اگر به ارگونومی محیط کار و نیازهای شخصی کارکنان توجه شود، بازدهی در محیط کار به مراتب بیشتر می‌شود.
کاهش هزینه ناشی از آسیب های روانی و جسمانی در محیط کار
آسیب‌های ناشی از محیط کار، بسیار پرهزینه است و منجر به کاهش سود سالانه سازمان می‌شود. برخی از این آسیب‌ها، در رابطه با مصدومیت مفاصل، تاندون، رباط‌ها و یا عضلات است که به دلیل عدم رعایت ارگونومی در محل کار اتفاق می‌افتد. اگر کارمندی آسیب ببیند، مجبور است محل کارش را ترک کند و پیداکردن یک جایگزین و آموزش او برای شرکت هزینه ایجاد می‌کند. علاوه بر این که شخص تازه‌کار، مهارت و بهره‌وری کارمند سابق را ندارد.
از طرفی، شرکت مجبور است به فرد مصدوم غرامت دهد و این به نوبه خود بر روی افزایش هزینه‌ها اثر میگذارد. گاهی مصدومیت و شکایت فرد سبب می‌شود تا او در پست بهتری جایگزین شود و برای آموزش او باید هزینه مالی و زمانی صرف شود که همه این‌ها به دلیل اجرا نکردن ارگونومی محیط پیش می‌آید.
روش های پیشگیری از آسیب‌های ارگونومی محیط کار
برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از عدم رعایت ارگونومی در محیط کار، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
استفاده از میز، صندلی، مبلمان مناسب در فضای کاری
تصحیح وضعیت نشستن و کارکردن در محیط کار
استفاده از بالش‌های طبی، زیرپایی و سایز لوازم مناسب برای کارهای طولانی مدت و پشت میزی