به گزارش مرجع متخصصان سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSEexpert)یکی از ظرفیت‌های بی‌نظیر استان فارس که متاسفانه در طول سال‌های گذشته به خشکی رسیده، تالاب‌ها است. تالاب‌هایی که یک زمانی عامل زندگی و پویایی و زیبایی یک منطقه بودند امروز تبدیل به یک بستر خشک شدند که هر از گاهی نیز دچار خودسوزی می‌شوند.
13 تالاب در سطح استان فارس وجود دارد که 5 تالاب رامسر سایت هستند یعنی مشمول کنفوانسیون رامسرند که شامل مجموعه طشت، کمجان و بختگان و پریشان و ارژن می‌شود. خشکسالی‌های اخیر در کنار حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز و برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی سبب شده که هر 5 تالاب امروز خشک و برهوت شوند.
براساس نظر کارشناسان خشکسالی تنها سهم 10 تا 20درصدی در خشک شدن تالاب‌ها دارند و سهم عمده در این ماجرا حفر چاه در حریم تالاب و برداشت زیاد از منابع آب زیرزمینی است به‌گونه‌ای که این موضوع در مجموعه بختگان و پریشان بیش از 30 تا 40 درصد سهم دارد.
ایجاد فروچاله و فرونشست در زمین و روستاهای اطراف تالاب، تبدیل بستر تالاب‌ها به کانون گردوغبار و ایجاد طوفان نمک از جمله تبعات خشک‌شدن تالاب‌ها است که سلامت و زیست مردم را نیز به خطر می‌اندازد.
آبگیری به معنای احیاء نیست
نبی‌اله مرادی، معاون محیط زیست استان فارس در گفت‌وگو با تسنیم به تشریح آخرین وضعیت تالاب‌ها پرداخت و اظهار داشت: امسال بعد از بارندگی‌های ابتدای زمستان تالاب‌های استان مقداری آبگیری شدند البته این آبگیری به معنای احیای تالاب نیست چون به دلایل مختلف این آب موقت خواهد بود.
او با اشاره به جزئیات این آبگیری در تالاب‌های مختلف استان گفت: تالاب بختگان در حال حاضر 10 درصد آبگیری شده که تاکید می‌کنم این به معنای احیای 10 درصد تالاب نیست چون این آبگیری موقت است و با تابش آفتاب تبخیر می‌شود همچنین به دلیل بستر تالاب آب به سرعت فرو می‌رود.
معاون محیط زیست استان فارس با تاکید بر اینکه آبگیری تالاب‌ها به معنای احیای آنها نیست، افزود: تالاب طشک حدود 24 درصد، مهارلو حدود 60 درصد، هفت برم 60 تا 70 درصد آبگیری شدند و کافتر و پریشان نیز به صورت کامل خشک هستند و هیچ آبگیری در آنها صورت نگرفته است.
مرادی با بیان اینکه مهارلو هنوز تالاب است چون سطح ایستابی بالا است، بیان کرد: تالاب هیرم در جنوب استان فارس نیز حدود 40 درصد آبگیری شده و تالاب ارژن هم 4 تا 5 درصد آب دارد که البته همه این آمارها مربوط به آخرین بارندگی است که در دی ماه رخ داد.
وی با بیان اینکه ارژن وضعیت متفاوتی با دیگر تالاب‌ها دارد، عنوان کرد: وضعیت ارژن به این صورت است که آب از کف آن خارج می‌شود یعنی در بستر آن سوراخ قرار دارد که آب از آن خارج می‌شود به همین دلیل این تالاب همیشه فصلی و موقتی بوده است.
مرادی با بیان شرایط این تالاب گفت: پس از زلزله که در سال‌های گذشته رخ داد خروجی آب ارژن نیز بیشتر شده و آب آن به سمت چشمه دم اسب در کوهمره سرخی می‌رود.
معاون محیط زیست استان فارس درباره تالاب کمجان نیز چنین بیان کرد: در حال حاضر کمجان 10درصد آبگیری شده اما از آنجا که مساحت این تالاب در سالیان مختلف دچار تغییراتی شده نمی‌توان به صورت دقیق درباره آن و آبگیری انجام شده درصد تعیین کرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان به احیای تالاب‌ها امیدوار بود یا خیر گفت: باید تغییری در برنامه‌ها و مدیریت صورت گیرد تا به احیای تالاب امیدوار شویم در صورتی که اکنون با اطمینان تغییر اقلیم در استان صورت گرفته و بارندگی‌ها کم شده است.
سفره‌های زیرزمینی ضامن بقاء تالاب‌ها
معاون محیط زیست استان فارس با بیان اینکه رویه برداشت از منابع آبی استان نیز تغییری نکرده است، افزود: کشاورزی و برداشت از سفره‌های زیرزمینی نیز ادامه دارد پس تا زمانی که چنین است امیدی به احیای تالاب‌ها نمی‌توان داشت.
مرادی همچنین با اشاره به تشکیل شورای راهبردی آب در استان فارس بیان کرد: شورای راهبردی در حال پیشبرد امور مربوط به آب استان است و مدیریت متمرکز و جامع آب را در دست گرفته که اگر این امر در عمل نیز محقق شود می‌توان به احیای تالاب‌ها امید داشت.
وی با بیان اینکه مجبور به مدیریت جامع منابع آب در استان هستیم، اظهار داشت: فرونشست‌ها خیلی جدی در استان در حال وقوع است و برای جبران این اتفاقات باید حوضه آبریز با هم دیده و رصد شود چون تنها در این صورت می‌توان تالاب‌ها را نجات داد.
معاون محیط زیست استان فارس درباره راهکارهای موجود نیز گفت: ابتدا باید سرعت استفاده از منابع و به عبارت بهتر سرعت از دست رفتن منابع را کم کرد و پس از اینکه سرعت به صفر رسید به تدریج به احیای تالاب امیدوار شد.
مرادی با بیان اینکه عمده دلیل نابودی تالاب‌ها برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی است، افزود: تا زمانی که اضافه برداشت از سفره‌های زیر زمینی ادامه داشته باشد روند احیای تالاب‌ها نتیجه‌ای نخواهد داشت.
HSEexpert.com