تخریب پوشش جنگلی-مرتعی باز هم در گلستان حادثه آفرید؛ اینبار گلیداغ در جوار منهی الیه جنگل های هیرکانی شمال ایران قربانی این حادثه است.
به گزارش مرجع متخصصان سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSEexpert) شامگاه پنج شنبه ۴ شهریورماه 1400 بارش باران و تگرگ در مناطق "پلی علیا" و "یانبلاق" بخش گلیداغ در منتهی علیه جنگل های هیرکانی ایران، سیلاب رخ داد و مناطق مسکونی و اقتصادی را دچار خسارت کرد.
به گفته لقمان قربانی بخشدار گلیداغ در شامگاه 4 شهریور بارش باران و تگرگ که حدود ۳۰ دقیقه از ساعت ۲۰ تا ۲۰:۳۰ به طول انجامید به ۴ منزل مسکونی روستای "پلی علیا" و ۵ واحد دامداری و نیز به مزارع کشاورزان آسیب جدی وارد کرد.
همچنین در روستای "یانبلاق" ۲ واحد مسکونی و نیز معابر سطح روستا و انباری و حیاط مدرسه آسیب جدی دیده است.
گلیداغ، مرکز بخش و شهری از توابع شهرستان "مراوه تپه" در استان گلستان است که منتهی الیه جنگل های هیرکانی شمال ایران محسوب می شود. جنگل‌هایی که از آستارا در گیلان تا گلیداغ در شرق گلستان گسترده است.
براساس نقشه‌های پهنه‌بندی مخاطرات طبیعی از جمله سیل، گلستان از جمله استان‌های سیلخیز و سیل‌گیر کشور محسوب می‌شود و از این حیث بعد از استان فارس بیشترین سیلاب‌ها را شاهد بوده و خسارت‌های زیادی هم به آن تحمیل شده است.
شرق گلستان بیش از دو دهه است که یکی از کانون های بزرگ سیلخیز محسوب می شود. سیل های زنجیره ای که از اواخر دهه 70 در این مناطق ظهور یافته و تاکنون ادامه دارد. براساس آمارهای رسمی از سال ۷۰ تا ۹۵ بیش از ۱۲۰ فقره سیل بزرگ و کوچک در استان گلستان رخ داده و حدود ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال خسارت به استان وارد شده است.
در این بین، سیل سال 80 در استان گلستان همچنان به عنوان ویران گرترین سیل کشور ثبت شده که بر اثر وقوع آن 500 نفر جان خود را از دست دادند. وسعت تخریبی سیل بیستم مرداد سال 80 در شرق گلستان حدود 5 هزار کیلومتر اعلام شد که این سیل در آن سال، طبق اعلام سازمان ملل در اوت سال 2001 رتبه نخست تلفات انسانی سیل در جهان را به خود اختصاص داد.
بارش شدید باران با سرعت و حجمی باورنکردنی یکی یکی روستاهای بر سر راه را نابود کرد و حتی خودروهای عبوری در محور "پارک ملی گلستان" را هم با خود برد. در این سیل هزاران تُن خاک جابه‌جا و مخزن سد گلستان پر شد. این سیل در سال بعد از آن یعنی سال 81 درست در همان بازه زمانی، برای باردیگر تکرار شد و این بار هم جان تعدادی از مردم این استان و مسافران را گرفت.
براساس داده‌های "بانک اطلاعاتی خسارات سیل معاونت آبخیزداری سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور"، سیلاب‌ها سالانه بالغ بر 10 هزار میلیارد ریال به کشور خسارت وارد کرده اند. تنها در فاصله سال‌های بین 30 تا 83 موجب کشته شدن 11 هزار و 739 نفر و مفقودی 2 هزار و 381 نفر دیگر شده است. همچنین در همین بازه زمانی 2 میلیون و 300 هزار هکتار از مزارع کشور دچار آسیب و بالغ بر یک میلیون و 580 هزار رأس دام نیز در اثر وقوع سیل تلف شده است
به گفته کارشناسان یکی از علت های اساسی این سیلاب ها، تخریب پوشش گیاهی جنگلی-مرتعی است؛ موضوعی که در گزارش "کمیته حقیقت یاب سیل" که در سال 80 به دستور رییس جمهور وقت تشکیل شد نیز بر آن تاکید شد.
هنوز هم سیل گلستان در فصول مختلف سال، بخش های بزرگی از گلستان را فرامی گیرد و به مناطق طبیعی، مسکونی، تجاری و کشاورزی آسیب های جدی مالی و گاه جانی وارد می کند. با این همه اما نه برنامه مدون و درخوری برای گسترش و حفاظت از جنگل های هیرکانی ایران که بخش هایی از آن ثبت جهانی نیز شده وجود دارد و نه بودجه کافی برای سازمان های متولی طبیعت و جنگل و مراتع کشور.
بروز خشکسالی همراه با تغییر الگوی بارش ( بارش های تند با حجم زیاد) که به سرعت تبدیل به سیل می شوند و از مهم ترین عوامل فرسایش خاک به حساب می آیند نیاز به حفاظت کیفی تر و کافی از پوشش گیاهی جنگلی-مرتعی سراسر ایران دارد که اگر مسوولان و سیاستگزاران کشور به آن توجه نکنند ابرچالش های خشکسالی و بی آبی، فرونشست، ریزگرد و ... امنیت ملی کشور را با خطر مواجه خواهد کرد.
HSEexpert.com