مناطق زیادی در نیم کره شمالی درگیر با گرمای شدید هستند، محققان علت اصلی این موضوع را "گنبد حرارتی" می‌دانند و به شدت نگران آینده هستند.
به گزارش مرجع متخصصان سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSEexpert.com) به نقل از خبرآنلاین، تابستان امسال، کره‌زمین به معنای واقعی کلمه به جهنم تبدیل شده است. رکوردهای دمایی از خاورمیانه تا آمریکا شکسته شده‌اند، جنگل‌ها یکی یکی در آتش سوخته‌اند و زندگی صدها انسان به خاطر شدت گرما به پایان رسیده‌اند.
چند هفته گذشته از نظر گرما اتفاقات استثنایی و ترسناکی در دنیا رخ داد؛ از کانادای سرد تا کویت گرم، دماسنج‌ها همه اعدادی نزدیک یا بالای ۵۰ درجه سلیسیوس را نشان دادند و امواج گرمایی مرگباری مهمان ناخوانده قاره‌های آسیا و آمریکا در نیم کره شمالی زمین بودند و دمای هوا در بخش‌های از اروپا هم به شکل غیرقابل انتظاری زیاد شد.
متخصصان هواشناسی علت این گرمای جهنمی را پدیده‌ای را به اسم «گنبد حرارتی - Heat Dome» می‌دانند، البته که بدون تاثیر فعالیت‌های انسانی و تغییراقلیم، شدت گرما هم تا این حد نبود.
کانادا؛ رکورد ۴۹.۶ درجه‌ای و مرگ صدها نفر
کانادا یکی از کشورهایی است که به شدت اسیر گنبد حرارتی شده است، به طوری که در ۲۹ ژوئن دمای شهرستان لیتون در ۲۰۰ کیلومتری ونکوور به ۴۹.۶ درجه سلسیوس رسید و منچر به تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و حتی مراکز واکسیناسیون در استان «بریتیش کلمبیا» شد.
دمای ۴۹.۶ درجه گرمترین دمایی است که تاکنون در کشور کانادا به ثبت دماسنج‌ها رسیده است، رکورد قبلی گرمترین دمای کانادا ۴۵درجع و مربوط به سال ۱۹۳۷ میلادی است. یک روز پس رکوردشکنی هفته گذشته دما در شهرستان لیتون، این منطقه با آتش‌سوزی شدیدی درگیر شد، تا حدی که حدی که دو نفر کشته شدند و جمعیت زیادی از آن منطقه تخلیه شدند.
این گرمای عجیب و غریب در کانادا عامل مستقیم مرگ صدها نفر هم بوده است. هفته پیش رئیس دادگستری استان بریتیش کلمبیا خبر از "مرگ ناگهانی و غیرقابل انتظار" ۷۱۹ نفر داده بود. گفته می‌شود که گرمای شدید دلیل حداقل ۵۰۰ مورد از این مرگ‌ها است.
گرمای آمریکا و بازنویسی رکورهای هواشناسی در دنیا
کمی دورتر از کانادا و مرز جنوبی این کشور با ایالت اورگن ایالات متحده آمریکا، در شهر پورتلند دمای هوا به ۴۶.۶ درجه رسید و رکورد قبلی دمای این منطقه که ۴۱.۶ درجه و مربوط به سال ۱۹۶۵ میلادی بود شکسته شد.
اما این احتمال وجود دارد که گرمای شدیدتری در راه ایالات متحده آمریکاست، گرمایی که شاید تاکنون در تاریخ (از زمان ثبت اطلاعات هواشناسی) مشاهده نشده است. به گفته کارشناسان موج گرمایی دیگری در راه ایالات متحده آمریکاست که می‌تواند گرمترین موج گرمایی تاریخ باشد و منجر به بازنویسی رکوردهای هواشناسی در تاریخ زمین شود.
پیشبینی‌های هواشناسی نشان می‌دهند که یکشنبه و دوشنبه همین هفته دمای هوای دره مرگ در کالیفرنیا به ۵۳.۹ درجه می‌رسد، گرم ترین دمای ثبت شده زمین که از نظر علمی معتبر است، ۵۴ درجه و مربوط به همین دره مرگ ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۳ میلادی است.
قبلا ادعا می‌شد که دمای دره مرگ در سال ۱۹۱۳ میلادی به ۵۶.۷درجه رسیده است، اما تحلیل‌های اخیر محققان نشان داده است که این موضوع نمی‌تواند واقعیت داشته باشد.
اروپا؛ موج‌های گرمایی به اینجا هم رسیده‌اند
شرایط در اروپا بهتر از دیگر مناطق در نیم کره شمالی است و هنوز این قاره با موج‌های گرمایی مرگباری روبرو نشده است، اگرچه دما در کشورهای مختلفی مثل فرانسه و انگلیس چند درجه بیشتر از میانگین بود.
برای دمای هوا در دریای اژه یونان در یک هفته گذشته به ۲۸ درجه رسید، این عدد چهار درجه بیشتر از دمای دریای اژه در این زمان از سال است، گفته می‌شود علت این موضوع حضور یک موج گرمایی نسبتا قوی در کشور یونان است. این دمای بیش از حد میانگین در یونان باعث شده است که دولت این کشور توصیه‌های مربوط به سلامتی مردم در هوای گرم را منتشر کند.
همچنین گفته می‌شود که با افزایش دما در یونان نگرانی‌ها در این کشور نسبت به آتش‌سوزی جنگل‌ها افزایش پیدا کرده است.
خاورمیانه و دماهای ۵۰ درجه
برخلاف اروپا شدت گرما در خاورمیانه زیاد است؛ در هفته‌های گذشته میزان دمای هوا در ده‌ها کشور در خاورمیانه یا با رکوردهای قبلی برابر شدند یا حتی رکوردها را شکستند شدند. به طوری که دمای هوا در چندین کشور منطقه از جمله ایران به بالای ۵۰درجه رسید.
حتی در روز ۲۲ ژوئن دمای هوا در شهری در کویت به ۵۳.۲ درجه شد، در حالی که رکورد گرمترین دمای منطقه ۵۴ درجه (این رکورد هنوز به شکلی علمی تایید نشده است) و مربوط به استان اهواز در سال ۲۰۱۷ است. خاورمیانه در تابستان‌ها به معروف گرمای زیاد و دمای بالای ۴۰ درجه است، اما دماهای بالای ۵۰ درجه حتی برای این منطقه هم عجیب است.
هواشناسی استان خوزستان پیشبینی کرده است که در روزهای اخیر دما در برخی مناطق استان خوزستان به بالای ۵۰ درجه برسد.
مکس هررا، تاریخ‌دان اقلیمی، درباره این موج گرمایی در توییتر خود نوشته بود: «خاورمیانه و مرکز آسیا با خشن‌ترین موج گرمایی تاریخ برای این وقت از سال روبه‌رو شده‌اند.»
آینده ترسناکی در راه است
درباره علت گرمای هوای چند ماه اخیر خاورمیانه هنوز گزارش علمی منتشر نشده است، اما محققان معتقدند که شدت گنبد حرارتی که در این منطقه تشکیل شده به حدی نبوده است که به تنهایی منجر به شکسته شدن رکوردهای دمایی شود و این موضوع احتمالا دلیل دیگری هم دارد.
متهم شماره یک این اتفاق پدیده تغییراقلیم یا گرمایش جهانی بخاطر انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط انسان است؛ گرمایش زمین باعث شده اتفاقاتی که زمانی به عنوان نوسانات معمولی شناخته می‌شدند باعث رکورد شکنی شوند.
درباره موج گرمایی آمریکا و کانادا نقش تغییراقلیم غیرقابل انکار است، مطالعات فوری انجام شده توسط محققان اروپایی و آمریکایی نشان می‌دهد که بدون وجود تغییراقلیم رخ دادن چنین حوادث اقلیمی نادری تقریبا غیرممکن است. این مطالعات نشان دادند که اگر در یک جهان فرضی که تغییراقلیم در آن وجود ندارد، این موج‌های گرمایی ایجاد می‌شدند شدت دمای حداکثر آن‌ها ۳.۵ درجه کمتر بود.
اما خبر بدتر که حتی با وجود تغییراقلیم، دانشمندان هم پیشبینی نمی‌کردند که زمین به این زودی با این شدت از گرما روبرو شود.
نتایج یک مطالعه که توسط محققین دانشگاه‌های مختلف منتشر شده است نشان می‌دهد که شدت گرمایش اخیر حتی از بدترین سناریوهای ممکن پیشبینی شده درباره تغییراقلیم هم شدیدتر بودند.
گیرت جان ون اولدنبرگ، از موسسه هواشناسی هلند و یکی از محققان این مطالعه می‌گوید: «فکر می‌کردیم که می‌دانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است... بعد نوبت به این موج گرمایی رسید که شدت آن خیلی بیشتر از چیزی بود که انتظارش را داشتیم. ما دانش پارسال ما رخ داد چنین اتفاقی غیر ممکن بود. این اتفاق تکان‌دهنده است. خیلی نگران هستیم که هر سال چنین اتفاقی رخ بدهد، اما باز نمی‌دانیم اتفاق تکرار می‌شود یا نه.»