برنامه پزشک خانواده به عنوان تنها گزینه و اولویت وزارت بهداشت در پیشبرد اهداف نظام سلامت کشور، از جایگاه ویژه ای نزد مدیران و برنامه ریزان این وزارتخانه برخوردار است. به طوریکه رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده، اصلی ترین هدف این برنامه را اصلاح نظام سلامت و بهترین برنامه برای کاهش هزینه های سلامت عنوان می کند.
به گزارش خبرنگار مهر، استارت اجرای برنامه پزشک خانواده در کشور از آخرین روزهای دولت هشتم زده شد اما بیشترین حجم فعالیتها از دولت نهم آغاز شد به طوریکه شاهد حضور پزشک خانواده در روستاهای کشور بودیم و امروز نیز این برنامه با سرعت هرچه بیشتر در شهرها دنبال می شود.
برای اینکه بیشتر از نحوه اجرای برنامه پزشک خانواده در شهرها آگاه شویم، گفتگویی را با دکتر محمد شریعتی رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده و قائم مقام معاونت بهداشتی وزارت بهداشت داشته ایم.
جزئیات اجرای برنامه در شهرها
دکتر شریعتی معتقد است که با اجرای برنامه پزشک خانواده در کشور بیش از ۵۳ میلیون شهروند در شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت تحت پوشش این برنامه قرار می گیرند. به طوریکه نام نویسی از پزشکان برای شرکت در برنامه پزشک خانواده آغاز شده است و بر اساس این برنامه بیش از ۳۰ هزار پزشک مشارکت خواهند داشت.
وی با بیان اینکه نام نویسی از شهروندان از طریق پزشکان خانواده و پایگاههای اینترنتی صورت می گیرد، اظهار داشت: شهروندان در قالب گروههای ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ نفری تحت پوشش پزشک خانواده قرار می گیرند و هر ۱۰ هزار نفر از جمعیت شهری از خدمات تیم سلامت که علاوه بر پزشک، شامل پرستار، ماما و کارشناسان بهداشت محیط است، برخوردار می شوند.
کاهش پرداختها از جیب مردم
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده، افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، کاهش پرداختها از جیب مردم، ارتقای سطح سلامت مردم و رضایتمندی از خدمات را از اهداف برنامه پزشک خانواده برشمرد و افزود: با اجرای این طرح در صورت تشخیص پزشک خانواده، بیمار به پزشک متخصص ارجاع داده می شود و از سوی دیگر میزان پرداختی بیماران به پزشک متخصص و حتی بابت بستری در بیمارستان نیز به طور چشمگیری کاهش می یابد.
شریعتی با بیان اینکه خدمات سطح یک به طور رایگان ارائه می شود، گفت: در سطح دو و سه اگر بیمار در قالب سیستم ارجاع به پزشکان متخصص و فوق متخصص معرفی شود ، بیمار ۱۰ درصد مبلغ ویزیت پزشک متخصص را می پردازد و بیمه ها ۹۰ درصد ویزیت پزشکان متخصص به علاوه یک ویزیت کامل آنان در بخش خصوصی را پرداخت می کنند. این امر باعث می شود که پزشک متخصص بر اساس استانداردهای جهانی برای تشخیص و درمان یک بیمار وقت بگذارد و پزشکان متخصص در صورتی که استانداردهای ویزیت را رعایت کنند، این رقم را دریافت می کنند.
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده با اشاره به اینکه برنامه پزشک خانواده با نسخه ۰۱ در سه استان خوزستان ، سیستان و بلوچستان و چهار محال بختیاری به صورت پایلوت اجرا شد و پس از ارزیابی این طرح نسخه ۰۲ برای اجرا در سطح کشور طراحی شده است، افزود: در نسخه ۰۲ با توجه به کشوری بودن آن، بخش خصوصی نیز دیده شده است به این ترتیب که پزشکان عمومی دارای مطب به شرط رعایت استانداردهایی برنامه پزشک خانواده، وارد این برنامه می شوند.
افزایش سرانه پزشک خانواده
وی همچنین از افزایش سرانه پزشک خانواده خبر داد و گفت: طبق مصوبه دولت، میزان سرانه پزشک خانواده و دستیارش با ۲۰ درصد رشد نسبت به سرانه تعیین شده در سال گذشته، ۲۱۰۰ تومان برآورد شده است.
شریعتی با اشاره به اینکه برنامه پزشک خانواده با سرعت خوبی در مناطق شهری در حال اجرا است، گفت: سقفی برای ثبت نام پزشکان در نظر گرفته نشده و هر چه تعداد بیشتر باشد گزینه های انتخاب مردم بیشتر می شود. ثبت نام مردم به دو صورت مراجعه حضوری به مطب پزشکان و یا از طریق سایت پزشک خانواده صورت می گیرد و از هر زمانی که برنامه در شهر آغاز شود سه ماه فرصت دارند که پزشک خانواده خود را انتخاب کنند.
نقش پرستاران در برنامه پزشک خانواده
رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با اشاره به نقش پرستاران در برنامه پزشک خانواده شهری، ادامه داد: برنامه پزشک خانواده در ۳ سطح یک، دو و سه طراحی شده است در سطح یک پزشک عمومی، در سطح ۲ پزشک متخصص و در سطح ۳ پزشک فوق تخصص حضور دارند و البته استفاده از خدمات پرستاری عمدتاً در سطوح ۲ و ۳ در بخش اورژانس، تریاژ بیماران ICU و CCU و... است البته برای پرستاران در پیشگیری سطح اول نیز جایگاهی دیده شده است.
شرط استفاده از یارانه بخش سلامت
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده با عنوان این مطلب که افرادی که وارد سامانه خدمات سلامت و برنامه پزشک خانوده نشوند از یارانه این بخش محروم می شوند، افزود: برنامه پزشک خانواده نشات گرفته از برنامه پنجم توسعه کشور و بر طبق آن تنظیم شده است. در این برنامه آمده است کسانی که وارد سامانه خدمات سلامت نشوند از یارانه این بخش برخوردار نمی شوند.
بنابراین در برنامه پزشک خانواده نیز چنین دیده شده است و تنها کسانی از منافع آن برخوردار می شوند که با آن همکاری کنند.
شریعتی ادامه داد: سایر دوستانی که با این برنامه همکاری نکنند می توانند در اورژانسها و سایر بخشهای دیگری که ممکن باشد با نظام سلامت همکاری کنند.
قائم مقام معاون بهداشت وزارت بهداشت افزود: برنامه پزشک خانواده توزیع منابع را هدایت می کند مثلا در برخی استانها پزشک کم داریم و در برخی استانها زیاد، بنابراین پزشکان می توانند با انتخاب دوم و سوم خود پزشک خانواده استانهایی شوند که پزشک کم داریم.
پاسخ به انتقادات
شریعتی در خصوص ایرادات وارده از سوی سازمان نظام پزشکی به این برنامه، گفت: این برنامه آنقدر خوب طراحی شده که حتی عزیزان پزشک و برخی از خانمهای دکتر که قبلا به دلیل اینکه فضای کاری با رفتارهای غیرعلمی برخیها برای آنان تنگ شده بود، را دارد به بازار ارائه خدمت بر می گرداند.
وی افزود: برخی پزشکان خانم طرح شان را انجام داده اند و به دلایلی هنوز مطب نزده اند که به این طریق وارد برنامه پزشک خانواده شهری می شوند. در رابطه با سرانه نیز که با برآوردهای دقیق آماری محاسبه شده باید گفت سرانه خوبی است و ستاد اجرایی نیز این اختیار را دارد که در صورت لزوم نسخه را اصلاح کند ولی برنامه هرگز متوقف نمی شود.
قائم مقام معاونت بهداشتی وزارت بهداشت در خصوص اینکه گفته شده است این برنامه سریع و عجولانه تهیه شده گفت: برنامه چهارم توسعه کشور بر توسعه و راه اندازی پزشک خانواده تاکید کرده بود و در واقع باید گفت به قدر کافی اجرای این برنامه دیر شده است. اگر دوستان اخبار را بررسی و مطالعه کنند در می یابند که مطالبه خبرنگاران هم همین بوده است.
شریعتی گفت: انتخاب پزشک خانواده و واگذاری آن به مردم نیز از نقاط قوت برنامه است نه نقطه ضعف، مردم باید بتوانند پزشک مورد اعتماد خود را انتخاب کنند. این موجب توجه بیشتر به پزشک خوب می شود، پزشک نیز باید به مردم و بیماران توجه کند. همچنین معادل هر پزشکی که وارد برنامه می شود یک ماما یا یک پرستار نیز وارد برنامه می شود که این اقدام موجب ارتقای بهداشت باروری خواهد شد.
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده افزود: در رابطه با بحث پاراکلینیک، باید گفت بیمه ها تاکنون فقط ۷۰ درصد تعرفه های دولتی را می دادند که الان قبول کرده اند در این برنامه ۷۰ درصد تعرفه توافقی را بدهند که تعرفه ای است بین تعرفه دولتی و خصوصی و نتیجه آن این است که پرداخت از جیب مردم را کمتر می کند.
اعتبارات برنامه در بودجه آمده است
شریعتی در ارتباط با اینکه گفته می شود اعتبار اجرای برنامه پزشک خانواده در بودجه سال ۹۱ دیده نشده است، گفت: بخشی از اعتبارات ای برنامه سهم وزارت بهداشت و مقداری هم سهم سازمانهای بیمه گر است. در ارتباط با وزارت بهداشت، می توانم بگویم که منابعی برای این برنامه دیده شده است. ضمن اینکه برنامه پزشک خانواده، مصوبه دولت است و تامین اعتبارات آن بر عهده دولت است.
وی با انتقاد از کسانی که به دنبال بحثهای انحرافی در برنامه پزشک خانواده هستند، افزود: در حالی که ۱۸ تا ۲۳ هزار پزشک عمومی شاغل در مطبها داریم، دوستان مصاحبه کرده اند که ۵۰ هزار پزشک بیکار می شوند. در واقع، منتقدان برنامه پزشک خانواده باید جواب دهند که این قبیل آمار و ارقام را از کجا می آورند و باعث شبهه افکنی می شوند.
افزایش درآمد پزشک خانواده تا ۹ میلیون
شریعتی در ارتباط با اعتراض پزشکان عمومی به میزان درآمد همکاری با برنامه پزشک خانواده که عنوان می کنند ماهانه ۴ میلیون تومان است، افزود: اولا ۴ میلیون نیست بلکه ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. البته باید بگویم این مبلغ مخصوص پزشکانی است که در مناطق برخوردار کشور با برنامه پزشک خانواده همکاری می کنند. اما اگر می خواهند درآمد بیشتری داشته باشند، می توانند به مناطق محروم و حاشیه ای بروند تا درآمدشان به ۹ میلیون هم برسد.
گفتگو از حبیب احسنی پور