دکتر ایرج حریرچی در نشست خبری که در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، گفت: همانطور که رییس سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده اند، دو هدف اصلی مبارزه با ویروس کووید 19، حفظ سلامت مردم، اعم از جلوگیری از مرگ و بیماری و حفظ معیشت و اقتصاد مردم است. قاعدتا درصدی از عدم رعایت دستورالعمل های بهداشتی در حین بازگشایی ها نوعی رقابت و تناقض در این دو هدف مهم ایجاد می کند.
وی افزود: اهداف اصلی حفظ سلامت و حفظ معیشت مردم است، قاعدتا هر نوع بازگشایی که برای تامین معیشت و نیازهای اقتصادی مردم انجام می شود، باید با رعایت دستورالعمل های بهداشتی به حداکثر ممکن برسد و درعین حال، غیر آسیب رسان به سلامت باشد. هرگونه افزایش حضور مردم در اجتماع و هرنوع تردد در سطح شهرها و هرگونه بازگشایی که دارای اثرات اقتصادی واضح و قابل توجهی نباشد، در شرایط همه گیری فعلی می تواند خطرناک باشد.
دکتر حریرچی بیان کرد: رعایت عدالت در سلامت و عدالت در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در زمینه کرونا، دستاورد بزرگ جمهوری اسلامی ایران در مقابله با ویروس کووید 19 است.
مجموعه اقدامات بهداشتی و درمانی در کشور در این دوران بدون هیچ تبعیض جغرافیایی، قومی، سنی، جنسی و طبقاتی انجام شده است. مراقبت از یک بیمار کرونایی فقیر ساکن در نقاط محروم و دورافتاده کشور بدون هیچ تبعیضی و مشابه درمان یک فرد ثروتمند و یا مسئول در مرکز کشور در سیستم و وزارت بهداشت و بیمارستان های دولتی انجام شده است که مقایسه با اروپا و آمریکا که مرگ و میر افراد رنگین پوست و فقیر 2 الی 4 برابر اقشار برخوردار است یا در مقایسه با انگلیس که آمار مرگ در مراکز نگهداری سالمندان را اعلام نمی کنند یا در مقایسه با چند کشور اروپایی که سالمندان را در بیمارستان پذیرش نمی کنند، در ایران حتی افراد بالای 70 و 80 سال بستری شده و مرخص شده اند.
سونامی اطلاعات غلط درباره کرونا
وی گفت: یک موضوع مهم دیگر، سونامی اطلاعات غلط درمورد بیماری کرونا در سطح جامعه و حتی در پژوهش ها و مقالات است. بسیاری از پزوهش ها و مقالات علمی که انجام می شوند غیرقابل اعتماد و حتی اشتباه هستند، هم اکنون حتی در مجلات علمی تحقیقاتی منتشر می شود که هم خود تحقیق طراحی و زمان بندی مناسب ندارد و هم از لحاظ داوری دچار مشکلات جدی است و با توجه به تجربیات چندماهه اخیر و انتشار مقالات علمی و رد و بطلان آنها بعد از مقطعی، باید صراحتا بگویم هرگونه پژوهشی که در مورد کرونا ممکن است در ابتدا درست و علمی به نظر برسد، اما با فاصله اندک بطلان آن مشخص شود، لذا از مردم میخواهم که با دیده تردید نسبت به مقالات نگاه کرد، چراکه ممکن است به زودی و با سرعت نتایج آن تحقیق کنار گذاشته شود.
گرمای آب و هوا علت از بین رفتن کرونا نیست
وی افزود: تاکید می کنم که گرمای آب و هوای یک منطقه دلیل از بین رفتن کرونا نیست و مثال بارز آن هم استان خوزستان و درجاتی از استان بوشهر است. بنابراین، باید در همه استان ها اقدامات بهداشتی و درمانی را رعایت کنیم و آماده باشیم تا بعد از فصل گرما هم با این ویروس مواجه خواهیم شد.
وی با اشاره به انتشار مقاله ای درباره مطالعه وضعیت شیوع کرونا در برخی استان ها مانند گیلان از طریق تست سرولوژیک، افزود: درباره آنتی بادی در برخی استان ها مانند گیلان مطالعاتی انجام و درصد بالایی از میزان درگیری ذکر شده است. البته مطالعه براساس دعوت تلفنی و اجابت افراد در پاسخ دهی است، ۳۳ درصدی که منتشر شده می تواند زیاد و خارج از عرف تلقی شود، اما مطالعات انجام شده و تخمین‌هایی که زده می‌شود، درصدهای دو رقمی پایین در حد ۱۰، ۱۲ و ۱۵ درصد از ابتلای افراد کم علامت و بی‌علامت گفته می شود که اگر این موضوع صحت کامل داشته باشد، اینکه ما ابتلای ۱۰تا ۱۵ درصدی داشته باشیم، اما درصد مرگ و میر و بستری در بیمارستان‌هایمان به این حد پایین باشد، می تواند یک دستاورد باشد و نشان دهنده این باشد که سیستم بهداشتی و درمانی علیرغم ابتلای چندین میلیونی افراد، توانسته بستری و مرگ و میر را در حد بسیار پایینی نگه دارد.
درصد بالای ابتلا در تهران و روند افزایشی در خوزستان
وی درباره روند صعودی کرونا در تهران و خوزستان و احتمال بازگشت تعطیلی ها، گفت: در تهران به دلیل جمعیت بالا، درصد بالایی از ابتلاها را داشته است. روند خوزستان هم افزایشی است. قاعدتا سیاست ما به صورت شهرستانی و بر اساس کم خطر، خطر متوسط و خطر بالاست. اگر در جایی بازگشایی‌ها موجب افزایش بیماری شود و یا به دلیل خصوصیت اپیدمی یک شهرستان و یا خصوصیات اجتماعی آنجا، اگر بازگشایی باعث شود که با تشدید موارد ابتلا مواجه شویم، حتما تصمیمات سختگیرانه تر و بازگشت به گذشته را خواهیم داشت.
دکتر حریرچی تاکید کرد: اهواز دومین شهر کشور از نظر میزان حاشیه نشین محسوب می شود و در حال حاضر تمرکز موارد افزایش بیماری در خوزستان هم در اهواز است که حتما باید تدابیر مناسبی برایش چیده شود. امروز هم جلسه ستاد استان تهران با حضور وزیر بهداشت و مسولان استانی و سایر دستگاه‌های استانی بود. خود تهران هم از نظر خصوصیات خاصی که از نظر تراکم جمعیت و جمعیت شناوری که روزانه به تهران اضافه می شود و از نظر تبادلی که با مناطق دیگر دارد و از این نظر که تعداد قابل توجهی از مردم به بخش خصوصی مراجعه می کنند، جای مهم و خطیری برای ماست و می تواند در کنترل کرونا پاشنه آشیل ما باشد.
تصمیم گیری درباره بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها بعد از ماه رمضان
وی درباره بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نیز گفت: درباره مدارس گفته می شود که اولین جایی باشند که بسته می شوند و آخرین جایی باشند که باز می شوند. برخی درباره دانشگاه ها نیز چنین نظری داشتند. همانطور که اعلام شده با توجه به اینکه روند کلی کشور در حوزه کرونا نزولی است، اگر این روند نزولی حفظ شود و ادامه یابد، ممکن است بعد از ماه رمضان تصمیمات و پیشنهاداتی در ستاد کشوری ارائه شود. قاعدتا اگر بازگشایی دانشگاه ها را داشته باشیم، حضور در کلاس ها اختیاری خواهد بود نه اجباری. امیدواریم که اگر شرایط به همین خوبی پیش روند و این روند نزولی حفظ شود، بتوانیم آخر ترم امتحانات را به صورت حضوری برگزار کنیم و برای ترم بعد آماده شویم.
وضعیت بازگشایی رستوران ها
دکتر حریرچی در پاسخ به سوالی درباره بازگشایی رستوران ها، عنوان کرد: واقعیت این است که رستوران بیرون بر به این معنی نیست که حتما با پیک برده شود و اگر فردی خودش هم حضورا به رستوران مراجعه کند و غذا را دریافت کرده و ببرد، بیرون بر محسوب می شود، اما اگر در رستوران سرو و غذا خوردن انجام شود و یا وضعیت بیرون بر منجر به ایجاد صف شود که در آن رعایت فاصله گذاری نمی شود، مضر است و باید از آن جلوگیری شود. من از مردم درخواست می کنم به هر مرکزی که مراجعه می کنند، با موبایل خودشان QR کد آن مرکز را درخواست کرده و آن را با موبایل اسکن کنند. اگر این اقدام را انجام دهند درباره فاصله گذاری و بهداشت محیط و وضعیت بهداشتی چهار سوال مطرح می شود و مردم می توانند گزارش دهند. این اقدام حق اولیه مردم است و از آنها می خواهیم که این اقدام را انجام دهند و یا اگر مورد خلافی دیدند با سامانه ۱۹۰ تماس بگیرند.
هنوز دارو و درمان اختصاصی کرونا موجود نیست
وی در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پلاسما درمانی در زمینه کرونا، اظهار کرد: درباره پلاسما درمانی اقدامات خوبی انجام شده است و درباره آنتی بادی استخراجی از پلاسمای افراد در کشورمان اقدامات خوبی انجام شده است، اما باید توجه کرد که هنوز هیچ درمان و داروی اختصاصی برای بیماری کووید ۱۹ موجود نیست. درمان هایی که انجام می‌شود، مراقبتی، کمکی و درمان عوارض بیماری است. به همین دلیل بر رعایت موارد بهداشت فردی تاکید می کنیم.
وی افزود: در عین حال درباره دارو و درمان ها نیز با سونامی اطلاعات غلط مواجهیم که هم برای افراد عادی و هم حتی برای پزشکان و افراد علمی وجود دارد. در حال حاضر بسیاری از مقالاتی که چاپ می‌شود، بعد از بررسی و تصویب آن دو تا سه سال طول می‌کشد و طی دوره چهار ماهه داوری می شد. این درحالیست که در چار ماهه اخیر مطالعاتی انجام و مقاله چاپ می شود و داوری ها بسیار سریع است و حتی برخی سایت ها قبل از داوری، مقالات را منتشر می کنند. بر همین اساس این مقالات مورد اعتنا قرار می گیرد و ممکن است حتی پزشکان و مقامات علمی را هم به اشتباه بیندازد. نشانه آن کثرت مقالاتی است که در سایت مجلات چاپ می‌شود و بعد خود مجلات مقاله را برمی دارند. به عنوان مثال درباره داروی رمدیسیویر که در آمریکا تبلیغ می شود، مقاله ای درباره اثربخشی اش در سایت WHO منتشر شد، اما با فاصله اندکی از سایت این سازمان برداشته شد یا مقاله اصلی که درباره این دارو منتشر شد، بر روی شش میمون مطالعه انجام شده است، قاعدتا وقتی روی انسان یا حیوان مطالعه می کنیم، خود انسان یا حیوان را در مطالعه مورد شمارش قرار می دهیم، اما در این مقاله به جای شش میمون ۳۶ لوب ریه آنها را جزو آمار آوردند و نتیجه مطالعه به همین دلیل مورد شک قرار می گیرد. ما اشتیاق رسانه را در حوزه دارو به دلیل اینکه مردم دوست دارند در این زمینه خبرهای خوبی بشنوند، درک می کنیم، اما تاکید می کنیم که درباره روش های درمانی هم مردم و هم مراکز علمی با احتیاط رفتار کرده و به امیدهای واهی درباره داروها دل نبندیم.
دکتر حریرچی درخصوص وضعیت ابتلا به کرونا در استان خوزستان، گفت: ما همچنان نگران خوزستان هستیم و روند ورودی در این استان صعودی است. بر همین اساس، از مردم خوزستان درخواست می کنیم که به فاصله گذاری اجتماعی توجه بیشتری داشته باشند. گرچه باید توجه کرد که اپیدمی در خوزستان نسبت به سایر استان‌ها و برخی استان‌های جنوبی کشور نسبت به سایر استان‌ها دیرتر آغاز شده و این موضوع باعث شده که شاهد اوج گیری و تشدید بیماری کرونا در این استان نسبت به سایر استان ها باشیم.
معاون کل وزارت بهداشت درباره احتمال بروز موج دوم کرونا در کشور با توجه به بالا بودن آمار ابتلا به کرونا در تهران، اظهار کرد: باید توجه کرد که ما هم باید واقعیت و نکات مثبت را بگوییم و هم نکات نگران کننده را مطرح کنیم. باید توجه کرد که در استان تهران طی چند هفته گذشته روند تعداد بستری، روند تعداد مراجعین، روند تعداد بستری در بخش آی سی یو و روند تعداد مرگ و میر ناشی از کرونا، روند نزولی است، اما هنوز آمار ما در تهران می‌تواند قابل توجه تلقی شود. درباره تهران با توجه به ویژگی های خاص شهر، هنوز نگران هستیم.
دکتر حریرچی درباره عادی سازی شرایط نیز گفت: ما در ۲۳ فروردین در کل کشور و ۳۰ فروردین در تهران بازگشایی ها را انجام دادیم. دوره پنج روزه برای افزایش مراجعات سرپایی و دو هفته ای برای ارزیابی موارد بستری، در اکثر بازگشایی‌ها طی شده است و خوشبختانه در این دوره دو هفته نه تنها روند افزایشی نداشتیم، بلکه روند نزولی هم داشتیم. این ناشی از آن است که مردم در اکثر موارد رعایت کرده و ترددها را کاهش داده اند. مواردی که نکات بهداشتی را رعایت نمی کنند، تذکرات را به آنها می دهیم. اینکه فکر کنیم که روند بدی داریم، درست نیست.
وی ادامه داد: در سطح جهانی هم در کشوری مثل آمریکا با وجود اینکه بسیاری از ایالت ها روند صعودی دارند، بازگشایی هایی را شروع کرده اند و در بسیاری ایالت ها بیش از روندهای اعلامی دولت، مردم از خانه خارج شده اند. در انگلیس که هوا آفتابی است حضور مردم در پارک ها و اماکن عمومی بسیار بیشتر از چیزی بوده که دولت این کشور مجوز داده است و در بسیاری از کشورهای اروپایی هم این گونه است. بنابراین، باید کمی به واقعیت های اجتماعی و تحمل مردم هم توجه کنیم. هر چه بیشتر بگوییم تعطیل شود، دال بر دلسوزی و روشنفکری نیست، اینها باید در تعادل باشد و حتما به دوگانه سلامت و معیشت توجه شود تا هر دو هدف با حداکثر ممکن حاصل شود.
جداسازی بخش‌های کرونا و شرایط عادی در بیمارستان‌ها
وی در پاسخ به سوالی درباره تله مدیسن و تعرفه آن نسبت به ویزیت حضوری، گفت: در برخی دانشگاه‌ها اقدامات بسیار مناسبی برای تله مدیسین انجام شده و در برخی بیمارستان‌ها ویزیت از دور انجام و درمان مناسب ارائه می شود. تصور می کنم که تله مدیسین تعرفه جدایی داشته باشد و حتی شاید کاهش هزینه هایی را هم برای ارائه دهنده و هم برای دریافت کننده خدمت دارد؛ چراکه از نظر رفت و آمد هزینه ها کمتر است. باید توجه کرد که اکثر درمان هایی که مردم نیاز دارند، بیمار باید فیزیکی حضور پیدا کند و نیاز به معاینه دارد. امروز در جلسه ستاد کرونای تهران به بحث پذیرش بیماران عادی در بیمارستان‌ها پرداخته شد. با توجه به اینکه در اکثر بیمارستان ها شرایط عادی حکم فرماست و قریب به اتفاق بیمارستان‌ها بیماران کرونایی ندارند یا بخش‌های کرونا جدا شده‌اند و بیماران با رعایت مسائل ایمنی بستری شده اند و ورودی جدا برای بخش‌های بیماران کرونایی در نظر گرفته شده است، بنابراین باید به تدریج برای مراجعه مردم به مراکز درمانی آماده شویم.
معاون کل وزارت بهداشت تاکید کرد: اکنون ۹۰ درصد ظرفیت بیمارستان های ما به ویژه در تهران و شهرهای بزرگ آماده خدمت رسانی به مردم است. البته باید از تله مدیسین استفاده حداکثری داشته باشیم، اما باید توجه کرد که در بسیاری موارد مثل آزمایش و جراحی یا حتی فشارخون بیمار باید حضور فیزیکی داشته باشد و باید شرایط بیمارستان‌ها را تقریبا عادی تلقی کنیم. در عین حال، بیمارستان‌ها با رعایت نکات بهداشتی ارائه خدمت می‌کنند. در بخش‌های عادی ماسک و دستکش کافی است و باید کاری کنیم مردم پس از ورود به بیمارستان از مشاهده لباس‌های فضایی نترسند.
مجوزی برای تورهای گردشگری نداده ایم
دکتر حریرچی درباره تورهای گردشگری و افزایش خطر ابتلا از این طریق، اظهار کرد: ما مجوزی برای تورهای گردشگری نداده ایم و هنوز مجوز بازگشایی به هتل ها داده نشده است. در حوزه حمل و نقل عمومی برای موارد اضطراری و اجباری مجوز داده شده است. مردم نیز در مواردی که باید ضروری سفر کنند از وسایل حمل و نقل عمومی استفاد کنند.
روند نزولی ابتلا به کرونا در کشور و صعودهای کم رمق در برخی استان‌ها
وی افزود: در عین حال باید توجه کرد که ما نسبت به چند هفته گذشته، یک روند نزولی ۶۰ الی ۷۰ درصدی در بستری و مرگ و میر ناشی از کرونا داریم و در حوزه پذیرش بیماران در آی سی یو روند نزولی ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته ایم. اگر یک منطقه ای دو درصد افزایش داشته باشد، روند صعودی داشته است، اما به معنی این نیست که به درصد قبلی رسیده است. به عنوان مثال اگر یک منطقه ۱۰۰ بستری روزانه داشته، وقتی به ۳۰ می رسد و چند روز بعد میزان بستری ۳۲ می شود، روند صعودی است، اما طبق تجربیات مان طی دو هفته اخیر این صعودها بسیار کم قوت و کم رمق هستند و دامنه کمی دارند. بنابراین روند صعودی را باید از این منظر مورد توجه قرار داد. بر این اساس در کل کشور روند نزولی است و صعودهایمان هم کم رمق است. حتی اگر در کل کشور هم این اتفاق بیفتد و روند صعودی کم رمق داشته باشیم و به عنوان مثال، میزان بستری روزانه از ۱۰۰۰ به ۵۰۰ برسد و بعد در روزهای بعد به ۵۲۰ مورد افزایش یابد، روند صعودی است، اما پیش بینی ها این است که این صعودها کم رمق است و به قله ای که از قبل گفتیم، نمی رسد. تاکید می‌کنم که صعودهایی که در حال حاضر شاهدیم، کم دامنه و کم رمق هستند و وضعیت کلی کشور روندی نزولی است.
آیا ویروس کرونا ضعیف شده است؟
دکتر حریرچی دربار برخی اظهارات مبنی بر ضعیف شدن ویروس کرونا نیز گفت: اخیرا مقالات و تحقیقاتی از آمریکا و جاهای دیگر منتشر شده که تحلیل‌شان این است که رفتار ویروس نه به میزان خیلی زیاد، اما به میزان قابل ارزیابی و تشخیص، ضعیف شده است که این انتظار معمولا وجود دارد. باید توجه کرد که ویروس‌ها در شرایط عادی می‌توانند جهش کرده و تغییراتی داشته باشند، اما این جهش‌ها و تغییرات معمولا خودبه خود از بین می رود. گاهی اوقات این تغییرات بسیار قابل توجه است؛ مانند تغییراتی که برای کووید۱۹ یا سارس و مرس اتفاق افتاد و هر سه به ویروس‌هایی خطرناک بدل شدند. منتها باید توجه کرد که اگر ویروس تغییر ژنتیکی بدی نکند، وقتی در سطح اجتماع است و از آنجایی که بدن هر فرد در مقابله با ویروس یک اثر جزیی در راستای تضعیف ویروس بر روی آن می گذارد، به تدریج باعث می شود که ویروس‌ها در دراز مدت ضعیف شوند. کما اینکه در حال حاضر در دنیا موفقیت هایی که در برابر ویروس ایدز حاصل شده هم ناشی از اقدامات پیشگیرانه است و هم ناشی از بهبود درمان ها و تضعیف خود ویروس. در مطالعات انجام شده از سوی برخی کشورها نشانه های اولیه ای مبنی بر تضعیف گزارش شده است، اما اینطور نیست که این تضعیف خیلی شدید باشد.
وزارت بهداشت