دکتر بهزاد هوشمند، در نشست خبری که در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، ضمن قدردانی از کادر بهداشت و درمان کشور در مقابله با کرونا، بیان کرد: مدیریت کرونا به این معنا نیست که داستان کووید۱۹ تمام شده تلقی شود. بنابراین، از همه هموطنانمان خواهش می کنیم که کماکان اصول فاصله گذاری اجتماعی و حفاظت بهداشت فردی را به صورت کامل تا زمان ریشه کنی کامل این ویروس منحوس در کشور رعایت کنند.
از سرگیری ارایه خدمات اورژانس دندانپزشکی در مطبها با رعایت پروتکل های بهداشتی
وی با اشاره به ارائه خدمات دندانپزشکی در دوران کرونایی، خاطرنشان کرد: تمام تلاشگران عرصه دندانپزشکی کشور دوشادوش سایر مدافعان سلامت از زمان آغاز اپیدمی، خدمات اورژانس و ضروری را در مراکز منتخب دولتی و خصوصی ارائه دادند که این مراکز شامل ۱۱۰ مرکز دولتی و ۲۸۳ مرکز خصوصی اعم از کلینیک ها و مطب ها بوده است که خدمات ضروری و اورژانسی دندانپزشکی را ضمن رعایت پروتکل بهداشتی مربوطه، ارائه می دادند.
دکتر هوشمند ادامه داد: از تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه با ابلاغیه معاونت درمان کشور، ارائه خدمات اورژانسی و ضروری در سراسر کشور با رعایت دقیق پروتکل و دستورالعمل های ابلاغی که لازم الاجراست، قابل انجام است. بنابراین، مردم می توانند به مطب های دندانپزشکی مراجعه کنند و ضمن اینکه خودشان باید اصول بهداشت فردی را رعایت کنند، همکاران دندانپزشک هم باید به طور جدی آن را رعایت می کنند.
ارائه خدمات غیرضرور دندانپزشکی در مناطق سفید کرونا
وی همچنین گفت: در مناطقی که به عنوان منطقه سفید اعلام شده است، درمان‌های الکتیو یا اختیاری هم قابلیت انجام دارد که با رعایت دستورالعمل هاست. بنابراین، تاکید ما رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی هم از سوی همکاران خودمان و هم از سوی مردم است.
دکتر هوشمند افزود: در عین حال از مسئولان هم درخواست می کنیم که با توجه به ابلاغیه آقای نهاوندیان و همچنین، اعلام وزیر بهداشت مبنی بر اینکه صنف دندانپزشکی از مشاغل آسیب پذیر است، بر همین اساس، خواسته جامعه دندانپزشکی کشور این است که مورد عنایت قرار بگیرند و از آنجایی که ضرر بسیار زیادی را متحمل شدند، به دور از هرگونه حواشی مورد حمایت قرار گیرند و تجهیزات مورد نیاز در اختیارشان قرار گرفته و بتوانند خدمات لازم را ارائه دهند.
ضرورت توجه جدی به بهداشت دهان و دندان در دوران کرونا/ دهانشویه غرغره کنید
وی تاکید کرد: توصیه مهم ما به هموطنان این است که در این دوران بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرند.از آنجایی که ویروس کرونا در ته حلق کلونیزه می شود، رعایت بهداشت دهان به صورت روزمره و استفاده از دهان شویه هایی که به ویژه اکسیدکننده هستند، مطالعات نشان داده که می توانند هم به میزان زیادی برای ارائه دهندگان خدمات سلامت و هم برای مردم بسیار موثر باشد. بنابراین، رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و استفاده از دهان شویه به صورت غرغره کردن به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه که می تواند به میزان زیادی بار ویروس را در داخل حلق کم کرده و انتقال بیماری را به حداقل برساند، توصیه اکید ماست. ضمن اینکه به مردم اعلام می‌کنم که کلیه اصول حفاظت فردی و اجتماعی را رعایت کرده و تا حد امکان در خانه بمانند.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت تصریح کرد: در عین حال تاکید می کنم که در ماه مبارک رمضان هم اصول اولیه تغذیه را رعایت کنند تا بتوانیم از این بحران به خوبی عبور کنیم.
وی گفت: در بحث آموزش هم پروتکلی را تدوین کرده ایم که امیدواریم طی یکی دو روز آینده ابلاغ شود که علاوه بر مطب های بخش خصوصی، دانشکده های دندانپزشکی سراسر کشور هم آغاز به کار کنند و در آنجا هم مراکزی باشد که از استاندارد قابل قبولی برخوردار باشند تا بتوانند خدمات دندانپزشکی و سلامت دهان و دندان را به مردم ارائه دهند.
دکتر هوشمند در پاسخ به سوالی درباره جامعه نگر کردن آموزش دندانپزشکی، گفت: با توجه به دستور وزیر بهداشت و با عنایت به توجه ویژه ای که به بحث جامعه نگر کردن آموزش دندانپزشکی دارند، این موضوع در دستور کار ماست. از آنجایی که در سال ۱۳۹۷ کوریکلوم دندانپزشکی بازنگری شده است، ما پیگیریم تا بتوانیم از طریق یک پیوست در آموزش دندانپزشکی این موضوع را لحاظ کنیم. در کنار این، بحث هر خانه یک پایگاه سلامت، ما یک نماینده داریم که در این پروژه بحث سلامت دهان و دندان را به صورت مهم و ویژه ببینیم. زیرا به نظر می رسد که اهمیت سلامت دهان و دندان مغفول مانده است و ما نیازمند بازنگری در سیاستهایمان هستیم.
پیوست سلامت باید جزو لاینفک همه سیاست ها قرار گیرد
وی افزود: اگر قرار است سلامت مردم را به معنای واقعی مورد توجه قرار دهیم، باید این موضوع به صورت یک گفتمان حاکمیتی مطرح شود. به صورت شعارگونه نمی توان در این حوزه حرکت کرد. سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد می کند که سلامت در تمام سیاست ها دیده شود. زمانیکه حاکمیت ما به این موضوع باور داشته باشند که سلامت باید جزو لاینفک همه سیاست ها قرار گیرد و برای هر بخشی که در کشور اقدام می کنیم، یک پیوست سلامت هم ببینیم، آن زمان می توان گفت که یک جامعه سلامت محور هستیم و می توانیم یک جامعه سلامت‌محور که محور توسعه آن انسان سالم است را محقق کنیم.
دکتر هوشمند تاکید کرد: در عین حال در قانونی که بر اساس آن اعلام شده که در هر سیاستی باید پیوست سلامت دیده شود، شاهدیم که بحث سلامت دهان و دندان مورد توجه قرار نگرفته است. در وزارت بهداشت باید پیوست سلامت دهان را در تمام سیاست ها سلامت ببینیم. باید پرسید که سلامت دهان و دندان در کجای ماجراست، چه اتفاقی باید می افتاده و چه اتفاقی افتاده است؟. ضمن اینکه از تمام تلاش هایی که تاکنون انجام شده باید تشکر کرد، اما بهتر است که یکبار دیگر در سیاستهایمان بازنگری کنیم و بهتر است که برون سپاری انجام شود. اگر بپذیریم که در حال حاضر به معنای واقعی سازمان‌های مردم نهاد را تقویت کنیم و به آنها هویت و اختیار دهیم، خود مردم مسئولیت بسیاری از اقدامات را برعهده بگیرند، بهتر از ما مسئولین می توانند بسیاری از کارها را مدیریت کنند. بنابراین واقع بینی و اعتماد و سیاست های مبتنی بر شواهد بین المللی می تواند مشکلات را در این حوزه حل کند.
هزینه های دندانپزشکی در کشور
دکتر هوشمند در ادامه، در پاسخ به سوالی درخصوص هزینه های دندانپزشکی در کشورمان، گفت: در حال حاضر تعرفه و هزینه هایی که بابت خدمات دندانپزشکی در دانشکده های دندانپزشکی اخذ می شود، هزینه های حداقلی است. از طرفی در این زمینه یک اشکال ساختاری وجود دارد که باید اصلاح شود. با حمایت معاونت آموزشی و معاونت درمان وزارت بهداشت، موضوعی تحقق پیدا کرد مبنی بر اینکه دانشکده های دندانپزشکی مراکز آموزشی و درمانی هستند؛ چراکه دانشجویان در قالب ارائه خدمات درمانی زیر نظر استاد مربوطه درمان ها را انجام می دهند و هزینه بسیار ناچیزی دریافت می شود. حال اگر سازوکار تامین اعتبارات دانشکده های دندانپزشکی به عنوان مراکز آموزشی و درمانی در ساختار بازتعریف و لحاظ شود، کاهش هزینه یا رایگان شدن هزینه می تواند محقق شود.
وی با بیان اینکه بسته های حمایتی در حوزه خدمات دندانپزشکی پایه به صورت رایگان در حومه شهرها و مناطق محروم در مراکز بهداشتی ارائه شده و از سوی بیمه ها هم پرداخت شده است، گفت: به گونه ای بخشی از خدمات بهداشت دهان و دندان دیده شده است، اما این موضوع باید همگانی شود و به شکلی تحت پوشش قرار گیرد. باید توجه کرد که متاسفانه هزینه خدمات دندانپزشکی نه تنها در ایران بلکه در دنیا بالاست. بر همین اساس بخش‌های حمایتی و سازمان های بیمه گر باید به میدان آمده و کمک کنند. به هر حال در همه جای دنیا آموزش هزینه بر است. امیدواریم مسئولان ذی ربط متوجه این موضوع باشند که دانشکده‌های دندانپزشکی ما نیازمند داشتن سازوکار خاصی برای تامین اعتباراتشان هستند که فشاری به مراجعه کنندگان نیاید، اما در حال حاضر هم هزینه های پرداختی از سوی مراجعین بسیار کم است.
ویروس کرونا سنگین است و روی سطوح ماندگاری دارد
وی درخصوص احتمال ابتلا به کرونا از طریق دهان و دندان، گفت: فرضیه انتقال ویروس کرونا از طریق هوا هنوز مطلب قاطعی نیست، اما انتقال از طریق تنفسی در مقالات مطرح شده است. بر همین اساس توصیه می شود که در صورت سرفه یا عطسه جلو دهان گرفته شود، از ماسک استفاده شود، دست ها نیز مرتب شستشو شوند. ویروس سنگین است و ممکن است روی برخی سطوح تا چند روز باقی بماند، مثلا بر روی پلاستیک سه روز می‌ماند. بنابراین، باید نکات بهداشتی را رعایت کنیم. حوزه دندانپزشکی هم از این قاعده مستثنی نیست. خدمات دندانپزشکی به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند؛ یکسری خدمات که تولیدکننده ترشحات هوایی هستند و برخی نیستند. خود دندانپزشک تسلط کامل دارد که براساس نوع خدمت چه اقداماتی را باید انجام دهد. بنابراین مراجعین خیال شان راحت باشد که در مطب هایی که پروتکل را رعایت می کنند و به صورت رسمی از سوی وزارت بهداشت اعلام می شوند، خطر انتقال در آنها به حداقل می رسد. در عین حال، خود دندانپزشک بیش از بیماران در معرض خطر است و بر همین اساس تمام همکاران دغدغه یک ارائه خدمت استاندارد در شرایط اپیدمی و بسیار خاص را دارند.
دکتر هوشمند ادامه داد: در عین حال حمایت های حاکمیتی هم باید از دندانپزشکان انجام شود. به هر حال دندانپزشکان بسیار آسیب پذیرند؛ چراکه در اوج فعالیت کاری شان بین دو تا سه ماه کار نکردند و خدمات شان به خدمات اورژانس و ضروری آن هم در مراکز خاصی که بخش دولتی و خصوصی اعلام کردند، محدود بود. بنابراین، در مالیات شان باید این موضوع لحاظ شود. به هر حال این دندانپزشکان پرسنل داشتند و آنها نیز آسیب دیدند. همکارانی که بیمه تامین اجتماعی داشتند و با دستور حاکمیت بازگشایی مطب ممنوع بوده و نباید کار می کردند، چه کسی باید حمایت شان کنند. بنابراین یک بخش حمایت‌ها به این موضوع بازمی گردد که باید قاطعانه دیده شود.
دکتر هوشمند در پاسخ به سوال دیگری درباره کمبود اقلام بهداشتی و تجهیزاتی در مراکز دندانپزشکی که خدمات اورژانسی ارائه می کنند، گفت: در عین حال همکاران دندانپزشکی برای رسیدن به یک استاندارد بهداشتی قابل قبول در مطب هایشان نیازمند یکسری امکانات، تجهیزات و وسایل هستند که این تجهیزات هزینه بر است. بنابراین، باید یکسری بسته های حمایتی را ببینیم که تا جایی که اطلاع داریم اداره کل تجهیزات پزشکی، قول دادند که طبق یک پروتکل شفاف و مشخص هم این تجهیزات برای دانشکده‌های دندانپزشکی در اختیار قرار گیرد و هم برای مطب ها و بخش خصوصی. بنابراین، در این حوزه هم نیازمند حمایت هستند.
رشد ۱۸ تا ۱۹ درصدی تعرفه های دندانپزشکی در سال جاری
وی با اشاره به موضوع تعرفه های دندانپزشکی نیز گفت: هیات دولت تعرفه ها را اعلام کرد و تعرفه های دندان پزشکی حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد افزایش داشته است که با توجه به اینکه دندانپزشکی هم آسیب پذیر است، باید روی جزء فنی تعرفه ها کار شود. نهایتا پرداخت از جیب مردم در حوزه دندانپزشکی باید منطقی باشد. این هم نیازمند تصمیمات معقول و منطقی است. قرار نیست دندانپزشک این هزینه را پرداخت کند. بخش عمده آن را حاکمیت باید با برنامه ریزی درست، سیستم های حمایتی بیمه را تقویت کند و این سیستم های حمایتی و بیمه ها هستند که باید این خدمات را پوشش دهند که اکنون آنها هم مشکلات خاص خودشان را دارند. بنابراین، باید بر روی پیشگیری سرمایه گذاری کنیم.
دکتر هوشمند ادامه داد: البته درمان حق مردم است و تعطیل پذیر نیست و باید برای همه مردم قابل دسترسی باشد، اما ضمن اینکه باید بر روی درمان کار کنیم، باید به عقب برگردیم و روی پیشگیری سرمایه گذاری کنیم و از سنین پایین و اقشار آسیب پذیر شروع کنیم و با بسته های حمایتی بر روی فرهنگ سلامتی مردم کار کنیم. اگر فرهنگ سلامت بهداشت دهان و دندان، سبک زندگی و تغذیه درست، افزایش یابد و در مردم نهادینه شود، نتیجه خوب خواهد بود. ما مطالبه درمانی برای مردم ایجاد کردیم و چاه ویلی است که پر نمی شود. در حال حاضر در کانادا حق بیمه ای که یک فرد سیگاری برای دندانپزشکی می پردازد، به مراتب بیش از فردی است که سیگار نمی کشد. باید سیاست های حمایتی را هدفمند کرده و به سمت سیاست های حمایتی پیش رویم.
چگونگی مراجعه کودکان به دندانپزشکی در شرایط کرونا
وی در پاسخ به سوالی درباره زمان مراجعه کودکان به مراکز دندانپزشکی در شرایط کرونایی، گفت: کودکان نیز مانند سایر مردم باید برای خدمات اورژانس و ضروری به مطب های دندانپزشکی مراجعه کنند که عمدتا به پوسیدگی های دندانی که ممکن است به عصب برسد و درد دندان را ایجاد کند، مربوط است که باید مراجعه کرده و خدمات ضروری را دریافت کنند. بهتر است، درمان های انتخابی را مانند ارتوپدی فک و صورت و زیبایی تا حد امکان به تعویق اندازند، مگر در مناطقی که از سوی ستاد ملی کرونا سفید اعلام می شود، آن هم با رعایت دقیق دستورالعمل ها.
آمار ابتلا به کرونا در دندانپزشکان
درباره آمار ابتلای دندانپزشکان به کرونا، گفت: در این زمینه آمار رسمی نداریم، اما آمارمان بالا نیست که گواه این است که همکاران دندانپزشک در سراسر کشور صرف نظر از وجود اپیدمی کرونا، رعایت کنترل عفونت شان نسبت به سایر رشته های پزشکی با توجه به ماهیت شغلی شان، بالاتر بوده و در حال حاضر هم با توجه به حساسیتی که مستندات علمی مطرح می کنند، این رعایت را انجام می دهند. آمار ابتلا به کرونا در دندانپزشکان خیلی بالا نبوده است.
تلاش برای تربیت دندانپزشکان جامعه محور
وی درخصوص بهداشت دهان و دندان در مدارس نیز گفت: به نظر می رسد که ما باید چند برنامه را به صورت همزمان پیش ببریم تا بحث پیشگیری در نظام سلامت کشور به گفتمانی غالب بدل شود. باید توجه کرد که بحث سلامت فقط مختص وزارت بهداشت نیست. متولی حوزه سلامت وزرت بهداشت است، اما سایر سازمان ها هم نقش های خود را در این حوزه آن طور که شایسته است، انجام نمی دهند. از همین رو خواهش می کنیم که دستگاه های ذی ربط به کمک وزارت بهداشت بیایند. وزیر بهداشت ایده هر خانه یک پایگاه سلامت را مطرح کردند که باید به گفتمان حاکمیتی بدل شود. در وزارت بهداشت روی نقش دندانپزشکی پیشگیرانه در آموزش دندانپزشکی کار می کنیم. ما سالانه بین ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ ورودی دانشجوی دندانپزشکی داریم و تعداد زیادی متخصص دندانپزشکی هم هر ساله فارغ التحصیل می شوند. اینها به نوعی باید دندان پزشکان جامعه محور بار بیایند. حاکمیت باید برای این موضوع انرژی بگذارد تا بحث پیشگیری را از طریق آموزش در حوزه دندانپزشکی نهادینه کنیم. رکن اصلی ماندگاری یک تغییر و تحول در ایجاد پیشگیری مطلوب آموزش است. چه آموزش همگانی و چه آموزش دانشگاهی.
دکتر هوشمند تاکید کرد: باید بررسی کرد که نقش آموزش سلامت دهان و دندان در آموزش پزشکی و تخصصی ما کجاست؟ ما نباید مجددا اقداماتی را انجام دهیم که در گذشته امتحان شان را پس داده اند. آموزش سلامت دهان و دندان را باید برای پزشکان عمومی، متخصص و پرستار، بازتعریف کنیم. اینها آموزش های لازم و ضروری را برای سلامت دهان و دندان و نقش آن در سلامت عمومی و برعکس به طور کامل ببینند.
آموزش و پرورش بر ارتقای سواد سلامت کودکان کار کند
وی ادامه داد: در عین حال، آموزش و پرورش هم می تواند در این حوزه نقشی حیاتی را ایفا کند. باید بر روی ارتقای سواد سلامت کودکان کار کنیم. اگر کودکی از مهدکودک در این حوزه ها آموزش ببیند و همان آموزش ها در خانواده هم منتقل شود، قطعا رعایت بهداشت دهان و دندان برای او نهادینه می شود. بنابراین باید در سیاست هایمان بازنگری کرده و بر روی پیشگیری توجه جدی داشته باشیم. حلقه مفقوده نظام سلامت در حوزه دندانپزشکی عدم وجود یک مدیریت واحد است. ما نیازمندیم که بخش سلامت دهان ودندان یک مدیریت منسجم، واحد و گروهی را داشته باشد تا اثرگذار باشد.
دکتر هوشمند در پاسخ به سوالی درباره پروتکل‌های بازگشایی دانشکده‌های دندانپزشکی، گفت: بالغ بر 20 فصل از قسمت‌های مختلف مربوط به پروتکل‌های بهداشتی را که در زمینه دانشکده‌های دندانپزشکی بود، بازنگری کردیم و با شرایط بومی خودمان شرایط را به گونه ای دیدیم که در سیستم ارائه خدمات خطر انتقال ویروس را مدیریت کنیم. می توانم اطمینان دهم که پروتکل منطقی و مبتنی بر شرایط است و معاونت دانشجویی هم تمهیدات خود را انجام می دهد و دوره ای را با تضمین شرایط انجام می دهیم. اقلام حفاظتی با حمایت اداره تجهیزات دیده شده و در اختیار دانشکده ها قرار می گیرد. ضمن اینکه تسهیلاتی هم در این زمینه دیده شده به عنوان مثال حذف ترم را می توانند انجام دهند. ساعت حضور را به گونه ای دیدیم که از هشت صبح تا هفت شب در سه شیفت کاری بتوانند فعالیت کرده و خدمات آموزشی و درمانی را ارائه دهند. از طرفی پنجشنبه ها و روزهای تعطیل هم دیده شده که بتوانند این اقدامات را انجام دهند. در عین حال بخش مجازی را هم داریم.
وی در پاسخ به سوالی درباره برگزاری مجازی امتحانات دانشکده‌های دندانپزشکی، گفت: آزمون های داخلی را با رعایت دستورالعمل های ابلاغی به صورت مجازی می توانند برگزار کنند.
وضعیت بازگشایی مطب های دندانپزشکی در تهران
دکتر هوشمند درباره وضعیت بازگشایی مطب های دندانپزشکی در تهران و احتمال تخلف از سوی برخی مطب های دندانپزشکی نسبت به بازگشایی مطب ها و ارائه خدمات غیر اورژانس، گفت: در بخش نظارتی صرفا مطب ها در تهران خدمات دندانپزشکی اورژانسی و ضروری را از 15 اردیبهشت ماه می توانند ارائه دهند. حال برای ساختارمند کردن سامانه اطلاع رسانی‌ها، منتظریم که سامانه Salamat.gov.ir از سوی معاونت بهداشتی اعلام رسمی کند تا همکاران دندانپزشک بتوانند اطلاعات شان را در آنجا ثبت کرده و اطلاعیه ها را ببینند و از طرفی مردم هم بدانند که کدام مرکز در سامانه ثبت شده و مسائل بهداشتی را رعایت می کند.
دکتر هوشمند افزود: گزارشاتی را در زمینه تخلفات در حوزه دندانپزشکی به صورت محدود داشته ایم. برخوردهایی طبق قانون انجام شده و تعدادی را پلمب کرده اند، اما تخلفات بسیار محدود بوده است.
وی همچنین اظهار کرد: در الزاماتی که در دستورالعمل ها دیده شده، این گونه است که نوع خدمت را مشخص می کند، از دهانشویه های اکسیدکننده استفاده می کند، تهویه مناسب داشته و ضدعفونی کننده فضا نیز باید وجود داشته باشد و انجام شود که باید با کمک اداره کل تجهیزات این اقلام را داشته باشند. بنابراین، امکانات و تجهیزات در دستورالعمل دیده شده و درخواست ما این است که اداره کل تجهیزات و سازمان غذا و دارو حمایت کنند تا این الزامات در اختیار همکاران ما قرار گیرد. لیست اقلام هم دیده شده و به معاون درمان ارائه شده است که امیدواریم ابلاغ شود تا مشخص شود، چه الزاماتی ضروری و چه الزاماتی ترجیحی است.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت در پایان درخصوص احتمال آلودگی دستگاه های ساکشن دندانپزشکی، بیان کرد: سیستم های ساکشن دندانپزشکی عمدتا هوا را باز نمی گرداند. اما باید توجه کرد که این تجهیزات باید مکررا ضدعفونی شوند، اگر ساکشن از طریق مواد ضدعفونی کننده شست و شو و تخلیه شود، خطر انتقال صفر یا بسیار کم است.
وزارت بهداشت