عابران پیاده درصد بالایی از کشتهشدگان حوادث رانندگی را در جهان به خود اختصاص میدهند که خود عابر، راننده و مسائل محیطی و ترافیکی در آن دخیلاند. به گفته کارشناسان، رعایت مثلث اصول سهگانه مشتمل بر مهندسی ترافیک، آموزش و اجرای قوانین و مقررات، گامی مؤثر در کاهش حوادث برای عابران پیاده و کاهش تلفات آن میشود.
طبق گزارشهای سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود سه میلیون نفر در تصادفات جادهای کشته میشوند یعنی در هر ۲۴ ثانیه یک نفر به دلیل حوادث رانندگی در جهان جان خود را از دست میدهند که در این بین عابران پیاده، دوچرخهسواران و موتورسیکلتسواران تقریباً نیمی از تلفات جادهای دنیا را به خود اختصاص دادهاند؛ و این آمار جای تأمل دارد. طبق آمار اعلام شده در چهار ماه نخست امسال، ۵۸۳۳ نفر در تصادفات جان باختند و ۱۲۳ هزار و ۶۳۴ نیز مصدوم شدند که در این میان، عابران پیاده و موتورسیکلتسواران سهم ۸۰ درصدی متوفیان ناشی از سوانح رانندگی را به خود اختصاص دادهاند. در این میان، آمار عابران فوت شده در حوادث رانندگی هفتماهه سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته (۲۱۲۰ نفر) ۲.۱ درصد افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش در این مدت، سه چهارم عابران متوفی در تصادفات مرد بودهاند. همچنین استانهای تهران با ۳۱۷، خراسان رضوی با ۱۷۱ و فارس با ۱۴۹ نفر بیشترین تعداد عابران متوفی را داشتهاند. بیشترین سهم تلفات عابران پیاده نسبت به کل تلفات تصادفات، مربوط به استان تهران با ۳۸.۶ درصد، مازندران با ۳۵.۴ درصد و گیلان با ۳۲.۷ درصد بوده است. به بیان دیگر، در این سه استان، عابران پیاده بالاترین سهم را نسبت به کل تلفات تصادفات استان داشتهاند.
همچنین بیش از نیمی از عابران پیاده یعنی بیش از ۵۴ درصد در راههای درونشهری و کمتر از ۳۸ درصد در جادههای برونشهری، ۶.۶ درصد در راههای روستایی و ۱.۴ درصد در سایر راهها کشته شدهاند. از نظر سنی نیز ۴۳.۱ درصد عابران پیاده کشته شده ۶۰ سال به بالا و ۱۵.۵ درصد نیز ۱۷ سال و کمتر بودهاند.
البته تعداد قربانیان پیاده در کشورهای مختلف بنابر سیاستهای راهنمایی و رانندگی متغیر است؛ بهطوری که مرگ و میر عابران پیاده در کشورهای اروپایی و آمریکا حدود ۲۰ درصد، آفریقایی ۴۳ درصد و در خاورمیانه ۵۱ درصد است.
علی شکری، کارشناس HSE بیان داشت: دلایل گوناگونی را برای آسیبپذیری عابران پیاده در حوادث رانندگی عنوان میکند. شکری میگوید: برخورد با خودروهای سواری عمدهترین علت مرگ عابرین پیاده در تصادفات است و پس از آن، برخورد با وانتبار، موتورسیکلت، کامیون و تریلی و همچنین برخورد با اتوبوس و مینیبوس موجب از دست دادن جان عابرین پیاده شده است. البته سایر وسایل نقلیه مثل وسایل کشاورزی و... نقش کمتری را در این زمینه به خود اختصاص دادهاند.
به گفته شکری طی بررسیهایی که در سالهای قبل انجام شده، اختلال در زمانبندی چراغهای راهنمایی و رانندگی، انجام دادن امور دیگر (صحبت با موبایل، خوردن و آشامیدن) توسط راننده، ایستادن کنار خیابان، برخورد با اتومبیلی که دندهعقب حرکت میکند، پیادهروی در کنار سوارهرو، تعداد زیاد ارگانهای تصمیمگیرنده، حجم ترافیک ناایمن، رعایت نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی توسط رانندگان و نقص فنی، رعایت نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی توسط عابران، رفتار ناایمن عابر، رنگ لباس عابران پیاده، زیرساختها نامناسب (مهندسی ترافیک)، سرعت بیش از حد وسیله نقلیه، سطح فرهنگ نامناسب رانندگان و سطح فرهنگ نامناسب عابران باعث افزایش میزان آسیب عابران در تصادفات رانندگی شده است.
ایشان در ادامه بیان کرد: شرایط سطح معبر، شرایط محیطی، عبور راننده از چراغقرمز، عبور عابران پیاده از تقاطع و گذر از جلوی اتوبوس متوقف در ایستگاه، عبور عابران پیاده از تقاطع، عبور عابران پیاده از عرض خیابان، عبور عابران پیاده غیرهمسو با جهت حرکت وسیله نقلیه، عبور عابران پیاده همسو با جهت حرکت وسیله نقلیه، عبور غیرمجاز عابران پیاده از خیابان، عدم ارتقا یا نصب علائم ترافیکی مربوط به عابران پیاده، عدم آموزش انسانی مناسب عابر و عدم رعایت سرعت وسیله نقلیه از دلایل دیگر این ماجرا است.
فقدان اطلاعات راننده از جاده، کار کردن یا بازی کردن در خیابان، گذر از جلوی اتوبوس متوقف در ایستگاه، گذر از جلوی وسیله نقلیه در حال گردش، متغیرهای فرهنگی و اجتماعی، مسائل فکری و جسمی راننده، مسائل فکری و جسمی عابر، هندسه نامناسب راه ایمن، ورود ناگهانی به خیابان از بین اتومبیلهای پارک شده توسط عابر، وضعیت جوی هوا و وضعیت نامناسب روشنایی خیابانها از جمله دلایل دیگری است که شکری به آن اشاره میکند.
وی میگوید با توجه به همه این موارد باید گفت وضعیت ایمنی عابر پیاده بهاندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته و از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. در این میان، رانندگان در بسیاری از موارد، با عدم رعایت قوانین و مقررات، باعث ایجاد چنین حوادث مختلف برای عابران پیاده میشوند.
به اعتقاد ایشان، شاید رعایت مثلث سه اصل بنیانی موسوم به مثلث اصول سهگانه مشتمل بر مهندسی ترافیک، آموزش و اجرای قوانین و مقررات، گامی مؤثر در کاهش حوادث برای عابران پیاده و کاهش تلفات ناشی از آن شود.