دکتر بهادر حاجی محمدی: چند ماه پیش خبر آلودگی بیش از یكصد هزار تن ذرت وارداتی به سم سرطان‌زای آفلاتوكسین منتشر شد كه از كشور برزیل به بندر امام خمینی(ره) وارد شده بود.
آفلاتوكسین نوعی سم قارچی است كه توسط كپك آسپرژیلوس تولید می‌شود. این سم سرطان‌زا بوده و موجب آسیشب به كبد انسان می‌شود. احتمال آلودگی در مورد ذرت‌هایی مطرح است كه كپك‌زده یا كهنه باشد یا به مدت نسبتا طولانی در شرایط مرطوب نگهداری شده است. ظاهرا محموله‌های ذرت وارداتی، مدت مدیدی در بندر امام خمینی(ره) متوقف بوده‌اند؛ لذا رطوبت بسیار زیاد این منطقه ساحلی، موجب تسریع رشد كپك‌ها در ذرت شده و البته عدم‌ترخیص به‌موقع محموله‌ها موجب تشدید تولید سم شده است. به هر حال این نگرانی با انتشار خبر دستور امحای محموله‌های آلوده فیصله یافت.
اما چند روز گذشته موج دوم نگرانی مربوط به ذرت‌های آلوده ایجاد شد؛ چرا كه یكی از نمایندگان مجلس عنوان كرد این احتمال وجود دارد كه بخشی از ذرت‌های آلوده، وارد بازار مصرف كشور شده باشد. این موضوع نه‌تنها موجب نگرانی مردم به‌ویژه در‌خصوص سلامت فرزندانشان شده، بلكه در دراز مدت موجب بی‌اعتمادی جامعه به سلامت غذای مصرفی و اظهارنظر‌های مسؤولان ذی‌ربط می‌شود. حتی اگر حقیقتا ذرت‌های آلوده، وارد بازار نشده باشد، اثرات مخرب ناشی از تشویش روانی خانواده‌ها ماندگار خواهد بود. در این میان تكلیف مصرف‌كنندگان مواد غذایی چیست و اساسا چه ارگانی باید پاسخگو باشد؟ گرچه نیاز است مسؤولان ذی‌ربط در اسرع‌وقت توضیحات شفاف و قانع‌كننده‌ای ارائه كنند، اما در صورت صحت این خبر، خطرات جدی، سلامت جامعه را تهدید خواهد كرد.
ذرت، مصارف خوراكی مختلفی نظیر تولید آرد ذرت، نان ذرت، شربت ذرت، روغن ذرت و... دارد و همچنین برای تولید تنقلات پرمصرفی نظیر پفك، ذرت بوداده و ذرت مكزیكی استفاده می‌شود. از سوی دیگر، ذرت‌های آلوده به آفلاتوكسین نه تنها برای سلامت انسان مضر است، بلكه در صورت مصرف توسط دام‌ها نیز موجب آلودگی شیر آت دام ها می‌شود.
همچنین سم آفلاتوكسین در برابر حرارت پخت بسیار مقاوم بوده و از بین نمی‌رود. به نظر می‌رسد با توجه به ارزش بالای اقتصادی محموله‌های آلوده ذرت، این امكان وجود دارد كه شاید برخی از متخلفان در مسیر امحای آنها مانع‌تراشی كنند و لذا نظارت مستمر و جدی‌تر مسؤولان مربوط بسیار ضروری و حیاتی است.
*بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی وزارت بهداشت