مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) شرکت فولاد مبارکه:
مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) شرکت فولاد مبارکه گفت: قراضه‌های آهن و فولاد که برای ذوب مجدد به فولادسازی می‌آیند، ممکن است آغشته به مواد و ترکیباتی باشد که حرارت دادن آن‌ها در کوره باعث ایجاد گازهای سمی در محیط، اشتعال و یا حتی انفجار شود؛ بنابراین لازم است که قراضه‌ها و ضایعات آهن و فولاد پیش از ورود به کوره، تفکیک و پاک شوند.
حسین مدرسی‌فر در گفت‌و‌گو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» اظهار داشت: میزان آلایندگی قراضه‌هایی که به عنوان مواد اولیه در کوره‌های فولادسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد به عوامل متعددی بستگی دارد که با توجه به اینکه قراضه پیش از این در چه مکانی و به چه منظوری مورد استفاده قرار می‌گرفته، متفاوت است. قراضه ممکن است در ترکیب خود رنگ، مواد روغنی و یا مواد آلاینده و حتی آتش‌زا داشته باشد. بنابراین لازم است که این مواد از قراضه مورد نیاز کوره جدا شود.
آلاینده‌های مغایر با شارژ جدا می‌شوند
ایشان با اشاره به اینکه قراضه‌های موجود در بازار به دو نوع سبک و سنگین تقسیم می‌شوند، عنوان کرد: قراضه‌های سبک تنها در کوره‌های القایی و کوره‌های قوس الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند و قراضه‌های سنگین در کوره‌های بلند کاربرد دارد.
مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست شرکت فولاد مبارکه افزود: مهم‌ترین آلاینده‌های مغایر با شارژ در ترکیب قراضه‌ها قطعات الکترونیکی، پلاستیک، لاستیک، آلومینیوم، مس است که پیش از ورود به کوره جداسازی می‌شود. علاوه‌براین، این قراضه‌ها ممکن است حاوی مقادیری روغن و مواد آتش‌زا باشد که حتما باید از آن‌ها جدا شود تا موجب ایجاد خسارت به خط تولید و آسیب دیدن کارکنان نشود.
مدرسی‌فر در این باره اضافه کرد: طبیعتا مقدار این آلاینده‌ها در ترکیب آهن اسفنجی کمتر است ولی در عین حال معمولا آهن اسفنجی دما و انرژی بیشتری برای ذوب شدن نیاز دارد که با توجه به مصرف سوخت بیشتر، به نوع دیگری محیط زیست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
پیش‌گرم کردن، روشی برای مصرف بهینه انرژی
ایشان درباره روش‌هایی که می‌تواند با صرفه‌جویی در مصرف انرژی سهمی در حفظ محیط زیست داشته باشد، خاطرنشان کرد: یکی از روش‌های متداول در این حوزه، پیش‌گرم کردن است. در سیستم‌های پیشرفته فولادسازی در دنیا، مواد اولیه پیش از ورود به کوره، با هدایت شدن به نقاط تعیین شده‌ای که در آن‌ها هدررفت انرژی وجود دارد، پیش‌گرم می‌شود و به این ترتیب، با دمای بیشتری وارد کوره می‌شوند و طبیعتا انرژی کمتری را برای ذوب شدن مصرف می‌کنند و به محیط زیست کمتر آسیب می‌رساند.
مدرسی‌فر در خصوص میزان استفاده از ترکیب قراضه و آهن اسفنجی در کوره‌های مجتمع فولاد مبارکه نیز اظهار کرد: تعیین این میزان، به عوامل متعددی بستگی دارد که نو ع محصول تولیدی و همین‌طور میزان در دسترس بودن هریک از مواد اولیه در این خصوص، دو مورد از مهم‌ترین پارامترها است. اما آنچه به طور معمول در کوره‌های این شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد، نسبتی در حدود ۲۰ درصد قراضه و ۸۰ درصد آهن اسفنجی است.
میدرکس، یک روش دوستدار محیط زیست است
مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست شرکت فولاد مبارکه در ادامه صحبت‌های خود یکی از روش‌های کمک به حفظ محیط زیست در صنعت فولاد را روی آوردن صاحبان این صنایع به استفاده از روش‌های نوین تولید دانست و یادآور شد: در حال حاضر احیا مستقیم به روش میدرکس، به دلیل عدم آلایندگی، یکی از سازگارترین روش‌ها با محیط زیست است که در مجموعه فولاد مبارکه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی در مورد مکانیسم روش میدرکس در تولید آهن اسفنجی، تصریح کرد: گاز طبیعی که در این فرآیند به عنوان ماده اولیه کاربرد دارد، در ریفورمرها به ساختارهای واجد هیدروژن تبدیل شده و سپس وارد کوره می‌شود. در این مرحله برای کم کردن مصرف انرژی، هنگام تزریق هیدروژن آن را با اکسیژن ترکیب کرده و دما را بالا می‌برد تا به این شکل مقدار انرژی کمتری مصرف شود. به طور کلی مصرف گاز نسبت به تولید آهن اسفنجی در این روش، در کمترین حد است.
خطرات و ایمنی واحد احیا مستقیم
مدرسی‌فر در عین حال از خطرات بالقوه موجود در واحد احیا مستقیم خبر داد و اضافه کرد: این واحد در کل با گاز طبیعی، هیدروژن و مونواکسیدکربن سر و کار دارد و به همین خاطر از نظر ایمنی بسیار حساس است. سیستم‌های ایمنی کاملی که در این واحد وجود دارد میزان مونواکسیدکربن را مورد سنجش قرار می‌دهد و در صورت عبور میزان آن از محدوده استاندارد، برای ترک محل هشدار می‌دهد.
مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست شرکت فولاد مبارکه هچنین در مورد خطرات محصول تولید شده در این مرحله از فرآیند فولادسازی هشدار داد و تاکید کرد: آهن اسفنجی حاصل در این مرحله به صورت FeO است و به شدت قابلیت ترکیب با اکسیژن هوا را دارد تا به Fe2O3 تبدیل شود. این فرآیند به شدت انرژی‌زاست و ممکن است آهن اسفنجی به صورت مذاب درآید و اگر روی نوار باشد، موجب سوختن آن‌ها شود. به همین دلیل برای تثبیت آن، داخل مخازن ذخیره آهن اسفنجی از گاز نیتروژن پر می‌شود تا بدون خطر وارد کوره شود.
باید در راستای حفظ محیط زیست کوشا باشیم
ایشان در ادامه با ذکر این نکته که در حال حاضر ۸۰ درصد فولادسازی‌ها در دنیا با استفاده از کوره بلند که از نظر مصرف انرژی به‌صرفه هستند فعالیت می‌کنند، بیان کرد: محیط زیست، امروز با مخاطرات بسیاری روبه‌رو است و صنایع در دنیا مجبور هستند به سمت روش‌هایی که کمترین آسیب را به طبیعت می‌رساند، حرکت کنند و با توجه به اینکه ما در ایران از نظر منابع گازی در شرایط مطلوبی قرار داریم، می‌توانیم در به کارگیری روش‌هایی مثل میدرکس پیشرو باشیم.