با مطالعات بسیاری که در طول سال‌ها بر روی اعضای داخلی بدن صورت گرفته است، تقریباً در مورد عملکرد تمام قسمت‌های بدن به درک خوبی رسیده ایم، اما از آنجائیکه مغز نسبت به سایر اعضا اسرارآمیزتر به نظر می‌رسد، محققان سعی می‌کنند آن را بیشتر مورد مطالعه قرار دهند.
مغز بسیار پیچیده است و مطالعه این عضو به همراه سیستم عصبی، حوزه علمی مفصلی است که تحت عنوان علوم اعصاب شکل گرفته است. هرچه ابزار‌های علمی ما پیشرفته‌تر می‌شوند، به بینشی عمیق‌تر از عملکرد درونی اعضای بدن دست پیدا می‌کنیم و درمی یابیم که توانایی عضوی مانند مغز که اصلی‌ترین اعمال را در بدن انجام می‌دهد بسیار بیشتر از آن چیزی است که قبلاً تصور می‌کردیم. در ادامه این مطلب با برخی از تواناییهای مغز که تصورش را هم نمی‌کنید آشنا می‌شویم.
درک میدان مغناطیسی زمین
توانایی درک میدان مغناطیسی زمین به طور گسترده در بین حیوانات مورد مطالعه قرار گرفته است. از پرندگان گرفته تا پستانداران دریایی و حشرات، بسیاری از موجودات این توانایی را دارند و از آن برای مسیریابی استفاده می‌کنند. اما در مورد انسان همیشه تصور می‌شود این توانایی وجود ندارد، چرا که اگر این توانایی را داشت، سال‌ها به ابزار‌های جهت یابی متوسل نمی‌شد. این احتمال هم وجود داشت که ممکن است فقط این توانایی را داشته باشد، اما به سطح حیوانات دیگر نرسیده است.
در یک مطالعه جدید محققان، ۸۴ شرکت کننده را در یک قفس قرار دادند که هیچ اختلال الکترومغناطیسی در آن راه ندارد. آنها یک میدان مغناطیسی مصنوعی ایجاد کردند و به تدریج جهت گیری آن را تغییر دادند و سپس واکنش مغز را مشاهده کردند. شرکت کنندگان در این آزمایش نمی‌توانستند آگاهانه چیزی را حس کنند و این واکنش محدود به تغییر جهت گیری میدان مغناطیسی بود. در کمال تعجب، واکنش مشخصی در بخش هائی از مغز به وجود آمد که با محرک‌های حسی مرتبط بود، اما هنگامی که میدان مغناطیسی به سمت بالا تغییر می‌کرد مغز واکنشی نشان نمی‌داد. این یافته نشان می‌دهد که این حس فقط در پاسخ به میدان مغناطیسی زمین عمل می‌کند و یک سنسور هدفمند مغناطیسی نیست.
مغز؛ ساعت زنگ دار طبیعی
در اطراف همه ما افرادی وجود دارند که ادعا می‌کنند بدنشان دارای یک ساعت زنگ دار طبیعی است که در صورت نیاز دقیقا آنها را در یک ساعت مشخص از خواب بیدار می‌کند واگر به آنها توجه کنید، می‌فهمید که این افراد شوخی نمی‌کنند و این واقعیت در مورد آنها وجود دارد و بدن در بیدار کردن شما قبل از زمان تعیین شده کاملاً توانمند است.
طبق تحقیقات، این امر به دلیل هورمون‌های استرسی که چند ساعت قبل از زمان بیداری توسط مغز رها شده است. این هورمون‌ها به شما امکان می‌دهند بدون نیاز به یک ساعت زنگ دار به تدریج از خواب بیدار شوید.
هنگام خواب گوش کنید و یاد بگیرید
همه ما خواب را زمان خاموش شدن جزئی مغز می دانیم و انتظار نداریم که مغز در هنگام خواب، از تواناییهای عادی خود برخوردار باشد، به ویژه اینکه تا زمانی که در مرحله REM اتفاق می افتد، بتواند اطلاعات آموخته شده را بر اساس نشانه های حسی رمزگذاری کند.
در مطالعه‌ای که در Nature Communications منتشر شده است، ۲۰ داوطلب در رختخواب قرار گرفتند و در تمام مراحل خواب، الگوهای صوتی را برای آنها اجرا کردند و از آنها خواسته شد تا هنگام بیدار شدن، همان الگوهای را شناسایی کنند. آنها دریافتند که افراد می توانند الگوهای صوتی شنیده شده در مرحله REM را شناسایی کنند، اما این افراد در مراحل عمیق تر خواب، قادر به انجام این کار نبودند. این بدان معنا نیست که می توانید در هنگام خواب برای امتحانات خود مطالعه کنید ، اما این عقیده را که قبلاً تصور می شد مغز هنگام خواب قادر به گرفتن اطلاعات جدید نیست، رد می کند.
توان مغز با تخیل افزایش می یابد
این موضوع رایج است که برای اینکه مغز بتواند به چیز خوبی دست یابد، باید آن را تمرین کند. برطبق یافته های علمی امروزی هم این نکته به اثبات رسیده است و به عنوان مثال صرفاً تصور کردن تمرین پیانو همان کار را برای مغز شما تداعی می کند.
در مطالعه ای که بر روی گروهی از داوطلبان انجام گرفت، مشخص شد تخیل همان تاثیری را بر مغز دارد که انجام یک عمل واقعی می تواند داشته باشد. در این مطالعه معلوم شد افرادی که تحت آموزش پیانو بودند تغییرات مغزی همان افرادی را نشان دادند که تنها به صورت تخیلی در ذهنشان این کار را انجام می دادند.