یک کارگر جوان ۳۶ ساله در فولاد یزد در اثر برق‌گرفتگی جان باخت و کارگر دیگری مصدوم شد؛ درحالیکه ۶ روز قبل یک کارگر در اثر گازگرفتگی جان خود را از دست داده بود. حوادث کار پی در پی آثار روحی-روانی زیادی بر کارگران داشته و نشان از عدم توجه کارفرما به اقدامات پیشگیرانه بعد از یک حادثه دارد. ابوالفضل اشرف منصوری (رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی مسئولین ایمنی و بهداشت کار) معتقد است که دقت و تمرکز کارگران در اثر یک حادثه کار کاهش می‌یابد و همین امر دامنه و تعداد این حوادث را افزایش می‌دهد.
آثار روحی-روانی حوادث کار بر کارگران
ایشان با اشاره به اینکه در یک کارخانه سلسله حوادث کار در یک کارخانه در مدت زمان کم بارها اتفاق افتاده است، اظهار داشت: این امر نشان می‌دهد که کارفرما هیچ اقدام و حرکت مثبتی برای تامین ایمنی کار و پیشگیری از حوادث مشابه نداشته است.
وی افزود: در بحث ایمنی، تأثیرات روحی-روانی حوادث کار، خسارت به سیستم تولید و از کار افتادگی دامنه گسترده‌ای دارد. تا زمانی که نتوانیم از طریق اقدامات پیشگیرانه این حوادث را کاهش دهیم، حوادث کاری مشابه آنچه در فولاد یزد طی یک هفته اتفاق افتاد، نیز زیاد است.
این کارشناس ایمنی و بهداشت کار با بیان اینکه وقوع یک حادثه کار موجب کاهش دقت و تمرکز در کار استرس در کارگران می‌شود، گفت: کارگر ترس این را دارد که برای خودش نیز همچون همکارش چنین اتفاقی بیفتد. چنین فردی به تدریج تعلق خاطر و تعهد به محیط کارش را از دست می‌دهد.
وی در ادامه گفت: وقتی خیلی از حوادث فجیع اتفاق می‌افتد، صحنه‌های آن مرتباً در ذهن کارگر در حین کار تداعی می‌شود و همین کارگر در خصوص پیشگیری هیچ قدم مثبتی را از سوی کارفرما نمی‌بیند. حادثه‌ای رخ می‌دهد و دو روز بعد حادثه‌ای دیگر پیش می‌آید.
عدم توجه و تعهد کارفرمایان نسبت به نیروی انسانی
اشرف منصوری بزرگترین ضعف در خصوص ایمنی و بهداشت کار و عدم تعهد نسبت به نیروی انسانی را ضعف آموزش و فرهنگسازی دانسته و بیان کرد: اقدام پیشگیرانه از سوی کارفرما سبب می‌شود که احساس تعهد نسبت به نیروی انسانی از سوی کارفرما در ذهن کارگران تقویت شود.
این کارشناس ایمنی و بهداشت کاربیان داشت: غافل از این هستیم که تعدد خطر در یک محیط کاری باعث می‌شود تا این حوادث تشدید شود.
وی نقاط ضعف در دیدگاه کارفرمایی را مهم دانسته و تصریح کرد: عدم توجه به مسائل پیشگیرانه و تاکید بر پوشش بیمه‌ای کارگران یکی از این موارد است. کارفرما صرفا به دنبال تامین خسارت و رضایت گرفتن است و خود را به انواع بیمه‌هایی مجهز می‌کند که بار مسئولیت را از دوشش بردارد و درنهایت توجهی به بحث ایمن‌سازی نمی‌کند.
او ادامه داد: کارفرما می‌کوشد اگر چند نفر از کارگرانش در اثر حادثه از بین رفتند بتواند از بیمه‌های بی‌نام و بدون رای دادگاه استفاده کند یا به نحوی با خانواده کارگر تعامل کند که به صورت توافقی موضوع حل شود. وقتی بیمه‌های خصوصی دست کارفرما را بازمی‌گذارد و راه چنین مواردی برایشان بازمی‌گذارد، آنها قطعاً به سمت پیشگیری از حادثه نیز حرکت نمی‌کنند. متأسفانه این مسئله یک فرهنگ ناپسند و رایج شده که مدام تکرار می‌شود.
سازمان تأمین اجتماعی به حوادث کار دامن می‌زند
اشرف منصوری گفت: سیستم سازمان معطوف به جبران خسارت شده است. بیمه از کار افتادگی، حقوق زمانی که کارگر به دلیل صدمه بیکار است را مورد تاکید قرار داده است.
وی افزود: اگر یک هزارم این مبالغی که سازمان تامین اجتماعی به عنوان تامین خسارت هزینه می‌کند را در بحث فرهنگسازی و آموزش هزینه می‌کرد، حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد حوادث کاهش پیدا می‌کرد و با توجه به اطلاع‌رسانی و آموزش درست، تلفات کمتری در آمار نیز شاهد بودیم.
این کارشناس ایمنی و بهداشت کار خاطرنشان کرد: بحث آموزش ایمنی کارگران آیین نامه‌ای در شورای عالی حفاظت فنی دارد که به تصویب رسیده و لازم الاجراست. آیین‌نامه آموزش ایمنی کرگران، کارفرمایان و کارآموزان که مصوب شورای عالی حفاظت فنی است، مهم‌ترین مرجع ذیصلاح تصمیم‌گیری در کشور است که به استناد ماده ۹۱ و ۸۵ قانون کار نوشته شده است.
وی در ادامه بیان داشت طبق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرما مکلف به آموزش ایمنی و بهداشت کارگران شده است. آموزش؛ الزام قانونی است و یک اختیار یا انتخاب نیست. این است که واقعا اگر بخواهیم به صورت قانونی به بحث آموزش بپردازیم یک جامعه هدف چند میلیونی در ایران داریم که متأسفانه ضعف شدید آموزشی دارند.
اشرف منصوری در پایان اظهار کرد: جامعه کارگری ساختمانی، کارگران معادن و دیگر کارگران آموزش‌دیده ایمنی نیستند و متأسفانه آنگونه که باید و شاید آموزش ندیده‌اند. چنین الزاماتی را در قانون داریم که آموزش‌ها باید منسجم‌تر و پررنگ‌تر باشد و باید الزامات از طرف وزارت کار اعمال شود. تشکل‌های صنفی تخصصی باید در این زمینه ورود کنند تا بتوان به تحقق این هدف کمک بیشتری کرد.