بهتازگی تیمی از پژوهشگران موسسه کارولینسکا (Karolinska Institutet) در کشور سوئد موفق به کشف گیرندههای حسی مرتبط با درد در پوست انسان شدند که تاکنون درباره این ارگانها اطلاعاتی وجود نداشت.
این گیرندهها نسبت به محرکهای زیستی خطرناک، حساس می باشند. این گیرندهها از سلولهای گلیا (glia cells) با برآمدگیهای متعدد طولانی تشکیلشدهاند و درمجموع یک عضو مانند مشبک را در پوست میسازند. این اندام در برابر صدمات مکانیکی دردناک مانند بریدگیها و زخمهای کوچک و فشار حساس هستند.
در این پژوهش مشخص شد ، این بافت یا اندام شناساییشده حساس به درد، چگونه پیامهای عصبی را با اعصاب حساس به درد در پوست سازماندهی کرده و درعینحال چگونگی فعال شدن این اندام؛ منجر به تکانههای الکتریکی در سیستم عصبی میشود. مجموعه این فعلوانفعالات درنهایت منجر به بروز واکنشها و رفلکس بدن و تجربه درد میشوند.
باید توجه داشت که درد مسبب رنج و ناراحتی افراد شده است و درنتیجه هزینههای قابلتوجهی برای جامعه ایجاد میکند. تقریباً از هر پنج نفر یک نفر درد مداوم و دائمی را تجربه میکند و به همین دلیل نیاز مبرمی به یافتن داروهای مسکن و ضد درد جدید وجود دارد.از سوی دیگر، نبودن درد نیز برای انسان خطرناک است و حساسیت به درد برای بقای موجودات، ضروری است و بهنوعی درد؛ عملکرد محافظتی دارد. در حقیقت درد موجب میشود تا بدن این واکنشهای را انجام داده و درنتیجه از آسیب دیدن بافتها و اعضای بدن جلوگیری میشود، برای نمونه وقتی ما؛ یک شی داغ یا تیز را لمس میکنیم، بهطور غیرارادی دست خود را عقب میکشیم. اگر این واکنش وجود نداشت و بدن ما قادر به شناسایی درد نبود، احتمال بروز آسیبدیدگی جدی بسیار بالا میرفت.
بر اساس یافتههای این تیم تحقیقاتی، سلولهایی که این گیرندهها را تشکیل میدهند، نسبت به محرکهای مکانیکی بسیار حساس بوده و محققان توضیح میدهند که چگونه آنها میتوانند در تشخیص سوزشهای دردناک و فشار مشارکت داشته باشند. در آزمایشهای انجامگرفته در این رابطه، محققان این گیرندهها را مسدود کردند و درنتیجه کاهش توانایی احساس درد مکانیکی در افراد آزمایششده، مشاهده شد.
پرفسور پاتریک انفورس (Patrik Ernfors) از دانشکده زیستشناسی پزشکی و بیوفیزیک موسسه کارولینسکا که سرپرستی این تیم تحقیقاتی را بر عهده داشت، درباره یافتههای فوق میگوید: «مطالعه ما نشان میدهد که حساسیت به درد فقط در الیاف عصبی پوست رخ نمیدهد بلکه در این ارگان و گیرندههای حساس به درد که اخیراً کشفشده است، نقش مهمی در احساس درد ایفا میکند.»
وی در خاتمه توضیحات خود افزود: «این کشف درک ما را از مکانیسمهای سلولی و احساس اجسام تغییر داده و ممکن است در درک فرایند دردهای مزمن مفید باشد و به همین دلیل از اهمیت زیادی برخوردار است.»
شرح کامل این پژوهش و یافتههای بهدستآمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی ساینس (Science journal) منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.