گورخر جوان ایرانی که برای نوشیدن آب به نزدیکی آبشخوری در پارک ملی و حفاظت‌شده توران رفته بود، در تله کارگذاشته شده توسط شکارچیان غیرمجاز گرفتار شد و هرچه برای رهایی از تله شکارچیان تلاش کرد، بی‌فایده بود.
رهایی از تله شکارچیان به بهای قطع‌شدن پای راست این گونه در معرض انقراض و حفاظت‌شده ایران تمام شد و پای راست گورخر قطع‌شد.تله کار گذاشته شده در پارک ملی توران، یک تله معمولی نبود و کابل فلزی پای گورخر را قطع کرد. حیوان با همان پای قطع‌شده راه خود را گرفت و رفت تا با هر قدم رد خون بر زمین حفاظت‌شده پارک ملی توران بماند.
گورخر ایرانی پارک ملی توران چندین روز با همان پای قطع‌شده و خونریزی ناشی از آن، در پارک ملی توران سرگردان شد تا آنکه یک محیط‌بان بازنشسته حیوان زجر‌کشیده و البته در معرض انقراض را در توران یافت.
اما تلاش‌ها برای رفع عفونت و جلوگیری از خونریزی بیشتر این گونه حیات‌وحش که جوان و سرزنده بود، اما حالا با خون از دست رفته و زجر فراوان دنده‌هایش هم قابل شمارش شده بود، بی‌نتیجه ماند.
بدین‌ترتیب از جمعیت گورخرهای ایرانی که در فهرست گونه‌های در معرض انقراض حیات وحش ایران قرار دارند، یک رأس دیگر کم شد. این عدد را به تعداد 5گورخری که سال گذشته در مسیر انتقال به هوش نیامدند و تلف شدند هم اضافه کنید تا فهرست تلفات این گونه در معرض انقراض ایران ظرف چندماه به 6رأس برسد.
رخنه شکارچیان به پارک ملی توران
آنچه حدود 2هفته قبل برای یکی از گورخرهای پارک ملی توران رخ داد، در هیچ رسانه‌ای مطرح نشد. حالا احمد عجمی، همان محیط‌بان بازنشسته‌ای که کاملا اتفاقی، گورخر آسیب‌دیده پارک ملی توران را یافت، به همشهری میگوید: گورخر را با دست خالی گرفتیم و سوار یک دستگاه نیسان کردیم. حیوان را به پاسگاه دلبر انتقال دادند. فردای همان روز جراحی شد و ظهر روز پس از جراحی دیگر به هوش نیامد.
گرچه برخی کارشناسان محیط‌زیست در گفت‌وگو با همشهری احتمال تلف‌شدن یکی دیگر از جمعیت گورهای ایرانی را در پروسه بیهوش‌کردن حیوان مانند همان اتفاقی که سال گذشته و در ماجرای انتقال 5 گورخر ایرانی به پارک ملی کویر رخ داد، مطرح می‌کنند، اما عجمی و امیر آهنی، همکار او و از دیگر محیط‌بانان قدیمی و مشهور کشور معتقدند که آنچه گورخر پارک ملی توران را از بین برد، خونریزی شدید در پی تلاش برای رها‌شدن از تله شکارچیان بود که دلیل اصلی آن نیز نبود گشت‌های به‌موقع یگان حفاظت محیط‌زیست است. هر‌دو محیط‌بان گفته‌اند: هر روزباید در پارک، گشت‌زنی کرد. اگر این کار صورت میگرفت گورخر تلف نمی‌شد.
احمد عجمی، از محیط‌بانان پیشکسوت کشور البته بر این موضوع تأکید دارد که 4پهنه پارک ملی توران دارای ایستگاه محیط‌بانی است و باید هر روز تمام قسمت‌ها با دقت رصد شوند.
جدای از تلف‌شدن یک رأس گورخر ایرانی که در فهرست گونه‌های در معرض انقراض کشور قرار دارد، نحوه آسیب‌دیدگی و جراحت نیز جای بحث دارد. اگرچه احمد رادمان، رئیس پارک ملی توران به همشهری میگوید: «این اتفاقات در منطقه طبیعی است. ممکن است این اتفاق در درگیری با حیوانات دیگر یا در هنگام فرار گورخر رخ داده باشد.» اما، آنچه مسلم است، تله‌گذاری برای شکار در پارک ملی توران که یک منطقه حفاظت‌شده است، امری غیرمعمول است.
امیر آهنی، محیط‌بان پیشکسوت کشور در این ارتباط به همشهری میگوید: «شکارچیان محلی از تله‌ها برای شکار قوچ، میش، کل و بز استفاده می‌کنند.»
احمد عجمی همان محیط‌بانی که گور زخمی را یافت نیز با تأکید بر اینکه پارک‌های ملی همانند مناطق نظامی، مکان‌های حفاظت‌شده هستند، میگوید: «وقتی می‌گوییم حفاظت ضعیف است، یعنی همین. شرایط اقتصادی و گذران معیشت نیز سخت شده است و بعضی شکارچیان محلی با شکار کل و بز و حتی آهو و گورخر ایرانی روزگار می‌گذرانند.»
او البته تأکید می‌کند که هم تعداد محیط‌بانان اندک است و هم خودرو و تجهیزات کافی برای گشت‌زنی مستمر در منطقه در اختیار محیط‌بان‌ها قرار ندارد. اما جدای از تمامی این موارد، محیط‌بانان قدیمی و حتی بازنشسته معتقدند آنچه حفاظت از طبیعت و محیط‌زیست ایران به آن نیازمند است، دلسوزی است.
تلف‌شدن 6گورخر در 10ماه
اگر تعداد گورخرهای ایران آنگونه که اعلام می‌شود 150رأس باشد، از سال گذشته تاکنون این ششمین رأس از این گونه است که جان خود را از دست داد. هرچند محیط‌بانان قدیمی و کارشناسان معتقدند تعداد واقعی گورخر ایرانی که گونه در معرض انقراض نیز هست، بسیار کمتر از 150رأس است.
اکبر همدانیان، کارشناس باسابقه حیات وحش که سال‌ها مطالعه در حوزه گورخر ایرانی را در پیشینه کاری خود دارد، اظهار میدارد براساس سرشماری سال74 حدود 600گورخر ایرانی در کل کشور وجود داشت.
درحالی‌که در فاصله سال‌های 55 و 56 نیز بین 800 تا 1200رأس گورخر ایرانی در منطقه بهرام گور در استان فارس، 1000 تا 1200رأس در پارک ملی کویر و 2000رأس در پارک ملی توران حضور داشتند. به‌عبارتی دیگر حدود 40سال قبل، دست‌کم 3800رأس گورخر ایرانی در کشور وجود داشت.
همدانیان میگوید: «گورخر، دشمن طبیعی ندارد و تاکنون گزارشی مبنی بر حمله گرگ، پلنگ یا حیوانات دیگر به این گونه از حیات وحش مخابره نشده است. دشمن درجه یک گورخرها، تنها انسان‌ها هستند که این گونه را براساس این باور غلط که روغن گورخر برای کاهش دردهای مفصلی مناسب است، شکار می‌کنند. گورخر تلف‌شده پارک ملی توران نیز بسیار جوان بود و شانس آن‌را داشت که مانند جمعیت گور ایرانی تا 40سال عمر کند.»