سیل امسال تنها شروعی از فجایع زیست‌محیطی بود که دیگر در ایران به اتفاقی عادی تبدیل خواهد شد، این نظر «آرمیدا آلیس چابانا» معاون دبیر کل سازمان ملل متحد در امور اسکاپ (کمیسیون اقتصادی-اجتماعی آسیا-اقیانوسیه) درباره آینده ایران و خاورمیانه است.
تغییراقلیم و گرمایش جهانی بحرانی است که روز به روز و سال به سال اوضاع اقلیم جهان را نامنظم‌تر می‌کند، در این اقلیم نامنظم‌تر تعداد فجایع زیست‌محیطی مثل سیل، طوفان‌های گردوخاک، خشکسالی و ... در مناطق مختلف از جمله ایران افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق می‌تواند پیامدهای مرگباری به همراه داشته باشد، پیامدهایی درست مانند اتفاقاتی که بهار امسال در شهرهای ایران رخ داد.
آلیس چابانا بر این باور است کشورها از هم اکنون باید برای این فجایع برنامه‌ریزی کنند تا در صورت افزایش تعداد فجایع زیست‌محیطی تعداد قربانی‌ها و میزان خسارات تا جای امکان کاهش پیدا کند.
معاون دبیر کل سازمان ملل در گفتگویی با خبرآنلاین این راه حل ها را توضیح داد:
شما حدود ۲ ماه پیش در ایران سخنرانی داشتید و هشدار دادید که سیل‌های بهار امسال، بخشی از اتفاقاتی است که به دلیل تغییراقلیم در منطقه مشاهده خواهیم کرد. به نظر شما از نظر اقلیمی ما چه آینده‌ای را در این منطقه مشاهده خواهیم کرد؟
با نگاه به اطلاعات موجود به این نتیجه می‌رسیدم که در آینده تغییراقلیم تاثیرهای بیشتری در ایران و منطقه شما خواهد داشت، متاسفانه تعداد و شدت فجایع طبیعی (سیل، خشکسالی، طوفان‌های گردوخاک و ...) در منطقه افزایش پیدا می‌کند. از سویی ایران، در یک منطقه گرم قرار دارد و به این دلیل تغییراقلیم منجر به بیابان‌زایی و جنگل‌زدایی می‌شود. برای بهبود این بحران که ابعاد وسیعی دارند کشورهای منطقه باید به دنبال راه حلی اقتصادی-اجتماعی باشند.
و این راه حل اقتصادی-اجتماعی چگونه می‌تواند اجرایی شود؟
من این راه حل را به ۲ بخش تقسیم می‌کنم اول اینکه باید به دنبال راه حلی باشیم تا مردم را برای زمانی که قرار است حادثه‌ای رخ بدهد آماده کنیم، هرچقدر مردم بیشتر آماده باشند تعداد قربانی‌ها و میزان پیامدهای تغییراقلیم کمتر می‌شود، سوال این است که چگونه می‌توان این کار را انجام داد؟ در ابتدا باید فجایع طبیعی به طور دائمی تحت نظر قرار بگیرند، با کمک تکنولوژی‌های جدید می‌شود این کار را انجام داد و کشوری مثل ایران برای استفاده از این نوع فناوری‌ها می‌تواند با کشورهای دیگر همکاری کند.
موضوع دوم بحث انطباق‌پذیری است، برای مثال ایران باید به نوعی با بحران گردوخاک خودش را وفق بدهد. باید در ابتدا ببینیم این حادثه چه عواملی دارد و بعد خود را با آن وفق دهیم. پس باز هم این سوال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان این کار را انجام دهیم؟ اگر منشا تغییراقلیم باشد باید این پاسخ را بدهیم که شما به تنهایی نمی‌توانید مشکل را حل کنید و نیاز به یک اجماع بین‌المللی است. به همین دلیل کشورها متعهد شده‌اند که میزان انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهند.
من اهل اندونزی هستم کشوری که نسبت به اینگونه حوادث بسیار بسیار آسیب‌پذیر است. کشور ما کوه‌هایی دارد که هرازچند گاهی ریزش می‌کند، به همین دلیل شاید گاهی مجبور باشید تا مردم را جابه‌جا کنید اما برخی مواقع هم این اتفاق رخ نمی‌دهد، در این صورت باید مردم را جوری وفق بدهیم که تا در آن بخش زندگی با توازن زندگی کنند. وقتی نسبت به وقوع اتفاقی آگاه باشید می‌توانید با آن خود را وفق دهید.
برخی اقدامات کاربردی هم وجود دارند که می‌توانند به انطباق‌پذیری با بحران کمک کنند.مطالعه ما نشان داده است که افراد فقیر در بیشترین خطر ناشی از تغییراقلیم هستند، در زمانی که فاجعه رخ بدهد آنها با خطر بیشتری روبرو می‌شوند. پس جدا از بحث انتطباق‌پذیری باید برنامه‌ای مشخص برای این گروه از جامعه مشخص کرد.
راه حل‌های زیادی وجود دارد، اما این‌ها هیچکدام به تنهایی قابل اجرا نیستند و کشورها با همکاری یکدیگر می‌توانند با بحران مقابله کنند. مثلا تایلند در زمینه سیل تجربه زیادی دارد، کشور شما می‌تواند از آنها کمک بگیرید. اسکاپ کاری می‌کند تا این کشورها از کمک یکدیگر استفاده کنند.
مجموعه شما در سازمان ملل در این رابطه چه اقداماتی می‌تواند انجام بدهد؟
راستش را بخواهید هم اکنون هم در حال انجام اقداماتی در این رابطه هستیم. برای مثال ما با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای، تصاویری تولید می‌کنیم و از آنها استفاده می‌کنیم تا وضعیت را با الگوریتم‌های کامپیوتری تحلیل کنیم و بعد اطلاعات را برای دولت‌های مسئول می‌فرستیم تا اقدامات لازم را انجام بدهیم.
همچنین، همینطور که می‌دانید ما در تهران مرکز اپدیم را افتتاح کرده‌ایم، در این مرکز اطلاعات مختلف تولید می‌شوند و حتی می‌توان در سیستم هشدار قبل از حادثه ایجاد کرد که به حل بحران کمک کند یا مثلا در رابطه با سیل اخیر، نه تنها اسکاپ بلکه سازمان ملل هم بعد از وقوع حادثه برای کمک به آسیب‌دیده‌ها اقداماتی انجام دادند.
شما گفتید که کشورها با همکاری یکدیگر باید از فناوری‌های جدید استفاده کنند، در شرایط تحریم چنین چیزی چقدر برای ایران ممکن است؟
من چند هفته پیش تهران بودم و فرصت خوبی داشتم از مناطق مختلف کشورتان بازدید کنم و دیدم که در ایران فناوری‌های مختلفی وجود دارد و شما توانایی‌های لازم را برای مقابله با تغییراقلیم دارد. اگرچه این خیلی شرایط تاسف برانگیزی است اما شما می‌توانید خودتان نیازهای داخلیتان را تولید کنید. البته امیدوارم این وضعیت در آینده نزدیک حل شود.
شما حدود ۲ ماه پیش در ایران سخنرانی داشتید و هشدار دادید که سیل‌های بهار امسال، بخشی از اتفاقاتی است که به دلیل تغییراقلیم در منطقه مشاهده خواهیم کرد. به نظر شما از نظر اقلیمی ما چه آینده‌ای را در این منطقه مشاهده خواهیم کرد؟
با نگاه به اطلاعات موجود به این نتیجه می‌رسیدم که در آینده تغییراقلیم تاثیرهای بیشتری در ایران و منطقه شما خواهد داشت، متاسفانه تعداد و شدت فجایع طبیعی (سیل، خشکسالی، طوفان‌های گردوخاک و ...) در منطقه افزایش پیدا می‌کند. از سویی ایران، در یک منطقه گرم قرار دارد و به این دلیل که تغییراقلیم منجل به بیابان‌زایی و جنگل‌زدایی می‌شود. برای بهبود این بحران که ابعاد وسیعی دارند کشورهای منطقه باید به دنبال راه حلی اقتصادی-اجتماعی باشند.
و این راه حل اقتصادی-اجتماعی چگونه می‌تواند اجرایی شود؟
من این راه حل را به ۲ بخش تقسیم می‌کنم اول اینکه باید به دنبال راه حلی باشیم تا مردم را برای زمانی که قرار است حادثه‌ای رخ بدهد آماده کنیم، هرچقدر مردم بیشتر آماده باشند تعداد قربانی‌ها و میزان پیامدهای تغییراقلیم کمتر می‌شود، سوال این است که چگونه اینکار را می‌شود انجام داد؟ در ابتدا باید فجایع طبیعی به طور دائمی تحت نظر قرار بگیرند، با کمک تکنولوژی‌های جدید می‌شود انجام را داد و کشوری مثل ایران برای استفاده از این نوع فناوری‌ها می‌تواند با کشورهای دیگر همکاری کند.
موضوع دوم بحث انطباق‌پذیری است، برای مثال ایران باید به نوعی با بحران گردوخاک خودش را وفق بدهد. باید در ابتدا ببینیم این حادثه چه عواملی دارد و بعد خود را با آن وفق دهیم. پس باز هم این سوال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان این کار را انجام دهیم؟ اگر منشا تغییراقلیم باشد باید این پاسخ را بدهیم که شما به تنهایی نمی‌توانید مشکل را حل کنید و نیاز به یک اجماع بین‌المللی است. به همین دلیل کشورها متعهد شده‌اند که میزان انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهند.
من اهل اندونزی هستم کشوری که نسبت به اینگونه حوادث بسیار بسیار آسیب‌پذیر است. کشور ما کوه‌هایی دارد که هرازچند گاهی ریزش می‌کند، به همین دلیل شاید گاهی مجبور باشید تا مردم را جابه‌جا کنید اما برخی مواقع هم این اتفاق رخ نمی‌دهد، در این صورت باید مردم را جوری وفق بدهیم که تا در آن بخش زندگی با توازن زندگی کنند. وقتی نسبت به وقوع اتفاقی آگاه باشید می‌توانید با آن خود را وفق دهید.
برخی اقدامات کاربردی هم وجود دارند که می‌توانند به انطباق‌پذیری با بحران کمک کنند.
مطالعه ما نشان داده است که افراد فقیر در بیشترین خطر ناشی از تغییراقلیم هستند، در زمانی که فاجعه رخ بدهد آنها با خطر بیشتری روبرو می‌شوند. پس جدا از بحث انتطباق‌پذیری باید برنامه‌ای مشخص برای این گروه از جامعه مشخص کرد.
راه حل‌های زیادی وجود دارد، اما این‌ها هیچکدام به تنهایی قابل اجرا نیستند و کشورها با همکاری با یکدیگر می‌توانند با بحران مقابله کنند. مثلا تایلند در زمینه سیل تجربه زیادی دارد، کشور شما می‌تواند از آنها کمک بگیرید. اسکاپ کاری می‌کند تا این کشورها از کمک یک دیگر استفاده کنند.
مجموعه شما در سازمان ملل در این رابطه چه اقداماتی می‌تواند انجام بدهد؟
راستش را بخواهید هم اکنون هم در حال انجام اقداماتی در این رابطه هستیم. برای مثال ما با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای، تصاویری تولید و از آنها استفاده می‌کنیم تا وضعیت را با الگوریتم‌های کامپیوتری تحلیل کنیم و بعد اطلاعات را برای دولت‌های مسئول می‌فرستیم تا اقدامات لازم را انجام بدهیم.
همچنین، همینطور که می‌دانید ما در تهران مرکز اپدیم را افتتاح کرده‌ایم، در این مرکز اطلاعات مختاف تولید می‌شوند و حتی می‌توان در سیستم هشدار قبل از حادثه ایجاد کرد که به حل بحران کمک کند یا مثلا در رابطه با سیل اخیر، نه تنها اسکاپ بلکه سازمان ملل هم بعد از وقوع حادثه برای کمک به آسیب‌دیده‌ها اقداماتی انجام دادند.
شما گفتید که کشورها با همکاری یک دیگر باید از فناوری‌های جدید استفاده کنند، در شرایط تحریم چنین چیزی چقدر برای ایران ممکن است؟
من چند هفته پیش تهران بودم و فرصت مناسبی در اختیارم بود از مناطق مختلف کشورتان بازدید کنم و دیدم که در ایران فناوری‌های مختلفی وجود دارد و شما توانایی‌های لازم را برای مقابله با تغییراقلیم دارد. اگرچه این خیلی شرایط تاسف برانگیزی است اما شما می‌توانید خودتان نیازهای داخلیتان را تولید کنید. البته امیدوارم این وضعیت در آینده نزدیک حل شود.