12 هزار موتورسیکلت کاربراتوری همانند اژدها دهان باز کرده تا راه تنفس شهروندان ایرانی را ببندند؛ اتفاقی که یک بی‌تدبیری ساده می‌تواند زنجیر آنها را پاره کند تا دوباره شاهد افزایش آلودگی هوا باشیم. معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست خبر از درخواست موتورسازها برای تولید دوباره موتورسیکلت‌های کاربراتوری داده است.
دعوای دوچرخ‌های آلاینده سال‌هاست که در جریان است. هر بار هم که قانون و دستورالعملی صادر می‌شود باز هم بهانه و ایرادی مطرح می‌شود تا دوباره روند تولید موتورسیکلت‌هایی که از کمترین استانداردهای کاهش آلودگی هوا پیروی می‌کنند، بتوانند خیابان‌ها را معبر یکه‌تازی‌های خود کنند.
آن‌طور که آقای مسعود تجریشی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام داشته موتورسیکلت‌سازها دنبال این هستند که باز هم بتوانند موتورهای کاربراتوری را تولید کنند. به گفته وی، عده‌ای با لابی‌گری به دنبال شماره‌گذاری ۱۲ هزار موتورسیکلت کاربراتوری هستند که سازمان حفاظت محیط‌زیست با ارسال نامه‌ای به معاون اول رییس جمهوری مخالفت جدی خود را با این درخواست اعلام کرده است.
بی‌اعتنا به مصوبه
مهر سال 95 بود که هیات دولت مصوبه «توقف تولید و شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری» را ابلاغ کرد. بر این اساس تولید موتورسیکلت‌های کاربراتوری تخلف است. با این وجود پس از این مصوبه نیز موتورسازان فشار خود را برای فرستادن موتورهای کاربراتوری به بازارها ادامه داده‌اند.
نیمه اول سال 96 بود که اعلام شد 400 هزار دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری که زمان تولید و ثبت سفارش آنها مربوط به پیش از مصوبه دولت بود، باید به بازار وارد شوند. فشار وارده از سوی موتورسازان موجب شد که این اتفاق تلخ روی دهد. خرداد سال 97 هم درخواست مشابهی برای دریافت مجوز شماره‌گذاری 10 هزار موتورسیکلت ایجاد شد. این اتفاق امسال هم یک‌بار دیگر روی داده و حالا درخواست پلاک شدن
12 هزار دستگاه موتورسیکلت ارائه شده است.
دولت کوتاه آمد
آقای تجریشی درباره درخواست اخیر موتورسازان گفته است: متاسفانه با وجود مصوبه صریح دولت مبنی بر ممنوعیت تولید موتورهای کاربراتوری، یکی دو کارخانه و شرکت به دنبال تولید و شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری هستند که سازمان حفاظت محیط‌زیست با این درخواست به‌شدت مخالف است و ادله‌های خود را برای این مخالفت در قالب یک نامه تهیه و به آقای اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری ارسال کرده‌ایم. معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: عده‌ای از طریق لابی‌گری سعی در حذف قوانین و مصوبه‌های کاهش آلودگی هوا دارند.
اخیرا هم در پی همین لابی‌گری‌ها، اجرای دو ماده از قانون هوای پاک به تعویق افتاد که یکی در مورد اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده و دیگری در مورد برخورد با خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده و خروج این وسایل نقلیه آلاینده بود. متاسفانه چون دولت در مورد این دو ماده از قانون هوای پاک کوتاه آمد، عده‌ای این جرات را پیدا کردند که درخواست‌هایی را که از سال‌ها قبل داشتند دوباره مطرح کنند.
این مقام مسوول در سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه متاسفانه عده‌ای به بهانه رونق اقتصادی و مقابله با بیکاری، طرح‌های ضدمحیط‌زیستی مثل تولید مجدد موتورهای کاربراتوری را مطرح می‌کنند، تاکید کرد: اگر دولت به یک کارخانه و شرکت اجازه تولید و شماره‌گذاری موتورسیکلت کاربراتوری بدهد، بعد از آن بقیه شرکت‌ها هم خواستار شماره‌گذاری همین دستگاه بسیار آلاینده خواهند شد.
بهانه ایجاد اشتغال و بیکاری کارگران موتورساز در حالی بیان شده است که اگر متولیان بخش صنعت دغدغه اشتغال را دارند، می‌توانند تلاش کنند تا به جای صرف انرژی در مسیر پلاک کردن موتورهای کاربراتوری، موتورهای انژکتوری تولید کنند. با این اقدام هم کارگرها به کار خود ادامه خواهند داد و هم موتورهایی که سیستم احتراق آنها سال‌هاست منسوخ شده از چرخه آلایندگی هوای شهرها خارج خواهند شد.
کوچک‌های آلاینده تاکنون کارشناسان بسیاری درباره آلاینده بودن موتورهای کاربراتوری هشدار داده‌اند. همچنین آزمون‌های فنی و آلایندگی بسیاری روی این موتورها صورت گرفته است.
بر اساس آخرین اطلاعات موجود درباره میزان آلایندگی یک دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری باید به رقم 5/15 گرم در هر کیلومتر اشاره کرد. بزرگی این مقدار زمانی قابل فهم است که بدانیم این عدد 6 برابر یک خودروی سواری یورو2 است؛ البته به این نکته هم توجه کنید که در حال حاضر نیز خودروها حداقل با استاندارد یورو4 تولید می‌شوند که اگر بخواهیم میزان آلایندگی یک‌دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری را در برابر یک دستگاه خودروی یورو 4 بسنجیم، رقم آلایندگی بسیار بیشتر از این مقدار خواهد بود؛
اما اگر میزان آلایندگی موتور کاربراتوری را در برابر یک خودروی یورو2 در نظر بگیریم، بد نیست بدانید که بر اساس پژوهش صورت‌گرفته هر ۱۰ موتورسیکلت کاربراتوری در هر کیلومتر به اندازه یک اتوبوس دیزلی قدیمی، ذرات معلق تولید می‌کنند. در برابر این وضعیت خطرناک باید به این مساله هم اشاره کرد که با تبدیل هر موتورسیکلت کاربراتوری به انژکتوری می‌توان مقدار ذرات معلق را تا 90 درصد کاهش داد.
تغییر ساختار موتورهای کاربراتوری به انژکتوری نیز فرایند خیلی پیچیده‌ای نیست، یعنی می‌توان با استفاده از 14 سنسور و عملگر چون حسگر دمای موتور، اکسیژن، دریچه گاز، کاتالیست و... که روی موتور نصب می‌شوند درصد بسیاری از آلودگی هوای موتورهای کاربراتوری را کاهش داد. این ابزار می‌توانند میزان مصرف سوخت در فرایند احتراق را کنترل کرده و حتی مصرف سوخت را نیز تا 20 درصد کاهش دهند.
ذراتی که کاربراتورها می‌سازند
اگر شما پیگیر اخبار مربوط به آلودگی هوا بوده باشید، حتما نام ذرات معلق را شنیده‌اید؛ ذراتی که به طور مستقیم وارد ریه شده و سلامتی انسان‌ها را به خطر می‌اندازند. بیشترین میزان تولید ذرات معلق توسط موتورهای کاربراتوری صورت می‌گیرد. بر اساس اندازه‌گیری‌های صورت‌گرفته، سهم
موتورسیکلت‌های کاربراتوری در تولید ذرات معلق در شهری چون تهران
۱۰ درصد و سایر آلاینده‌های گازی ۱۸ درصد است اما اخیرا این ذرات نیز به‌طور مستقیم اندازه‌گیری شده است. هر موتورسیکلت کاربراتوری در هر کیلومتر ۱۰ به توان ۱۳ ذره تولید می‌کند؛ این درحالی است که میزان تولید ذره یک اتوبوس کارکرده فرسوده ۱۰ به توان ۱۴ است. به عبارت ساده ۱۰ موتورسیکلت کاربراتوری به لحاظ تولید آلایندگی، هم‌اندازه یک اتوبوس دیزلی عمل کرده است، بنابراین عدد بسیار بالایی است.
بر اساس جدیدترین آمار اعلام‌شده از سوی رییس مرکز شماره‌گذاری و تعویض پلاک پلیس راهور ناجا هم‌اکنون ۱۱ میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در کشور پلاک شده است که معادل ٣۵ درصد وسایل نقلیه کل کشور است. بر اساس همین آمار نیز بیش از دو میلیون دستگاه موتورسیکلت پلاک‌شده در تهران سهم بالایی در آلودگی هوا دارند، باز هم برخی تلاش می‌کنند برای منافع شخصی خود موتورهای کاربراتوری جدید را پلاک کرده و به بازارها بفرستند.