خبرنگار ما ظهر چهارشنبه 24 مرداد ماه از بخشی از مزارع کاشت سبزی در باقرشهر بازدید کرد؛ جایی که تلمبه ها، آب را همراه با موادنفتی از زیرزمین بیرون می کشند که پخش تصاویر و جزییات خبر آن در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) طی چند هفته گذشته خبرساز شده بود.
کارگران هنوز در حال برداشت شوید، ریحان، شاهی و دیگر محصولات در این محل بودند و وانت بارها نیز برای انتقال این سبزی ها آنجا توقف کرده بودند.
این مزارع در نزدیکی پالایشگاه، تاسیسات شرکت خطوط لوله و مخابرات و نیز شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی قراردارد و مسئولان نفتی می گویند که تلاش برای پیداکردن منشا این آلودگی هنوز ادامه دارد و کارگروه هایی برای آن تشکیل شده است.
هفتم مردادماه جاری خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی با عنوان «نشت نفت در مزارع جنوب پایتخت» به موضوع سرایت مواد نفتی به زمین های کشاورزی و منابع آب جنوب تهران پرداخت؛ چند روز پس از انتشار این گزارش مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران از محل مورد اشاره بازدید و با ارسال خبری به رسانه ها ضمن تایید آلودگی آب و خاک اعلام کرد که موضوع تحت پیگرد قرار گرفته است.
باقرشهر از توابع شهرستان ری است که طی سال های اخیر به علت کاهش بارش ها بیشتر آب موردنیاز کشاورزی آن از منابع زیرزمینی تامین می شود.
شهرستان ری با تولید سالانه 240 هزار تن سبزی نقش مهمی در تولید این محصول استان تهران دارد.
آلودگی آب استحصالی از چاه های این زمین های کشاورزی که با بو و رنگ موادنفتی همراه است نیاز به تایید کارشناس ندارد و برای هر فردی قابلیت تشخیص دارد اما درعین حال و باوجود تایید سازمان محیط زیست، اینکه چرا همچنان عرضه این محصولات و بارگیری برای مصرف شهروندان ادامه دارد و کسی جلو آن را نمی گیرد محل پرسشی است که خبرنگار ایرنا آن را رها نکرده است.
موضوعی که به نظر می رسد هیچ نهادی مسئولیت آن را برعهده نمی گیرد و به جای برخورد با این پدیده فقط همدیگر را متهم و متولی معرفی می کنند.
نکته قابل تامل اینکه بسیاری از درختان حاشیه تلمبه های آب به علت آبیاری با آب آلوده خشک شده است.
خبرنگار ایرنا در این زمینه با مدیران شبکه بهداشت، جهاد کشاورزی و محیط زیست شهرستان ری مصاحبه کرده است که به شرح زیر از نظر مخاطبان می گذرد:
** محیط زیست: سبزی ها آلوده است
رئیس اداره محیط زیست شهرستان ری آلودگی سبزی و صیفی جات اطراف تاسیسات نفتی جنوب تهران را تایید و بیان کرد: براساس آزمایش های انجام شده توسط محیط زیست آب و خاک این منطقه آلوده است و واحدهای صنعتی مسبب این آلودگی باید با اجرای طرح های مختلف آب و خاک منطقه را پاکسازی کنند.
زهره عبادتی یادآور شد: آب و خاک برای کشت محصولات کشاورزی باید استاندارهای لازم را برای کشت داشته باشد که زمین های اطراف تاسیسات نفتی جنوبی تهران هیچکدام از این موارد را ندارند.
وی تصریح کرد: تاسیسات نفتی جنوب تهران از جمله پالایشگاه، شرکت خطوط لوله و مخابرات و شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی باید طرح های پاک سازی آب و خاک منطقه باقرشهر را در اسرع وقت به اداره محیط زیست ارائه کنند.
عبادتی افزود: اداره محیط زیست شهرستان ری پیگیری های حقوقی لازم را در خصوص آلودگی های آب و خاک منطقه باقرشهر انجام داده و در انتظار حکم مراجع قضایی است.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی شهرستان ری باید با هرگونه کشت در زمین های اطراف پالایشگاه و شبکه بهداشت نیز با عرضه این محصولات به بازار مصرف مقابله کند.
** شبکه بهداشت نیز منتظر حکم دادگاه
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری نیز گفت: تنها راه جلوگیری از فروش سبزیجات آلوده به مواد نفتی زمین های باقرشهر تخریب زمین های کشاورزی است.
فاطمه تاجیک عنوان کرد: شبکه بهداشت ری طرح شکایت و مستندات خود را در این زمینه به دستگاه قضایی ارائه کرده و در انتظار حکم دادگاه است.
وی اضافه کرد: تخریب آلاچیق های فروش سبزیجات و صیفی جات موجود در زمین های اطراف پالایشگاه راهکار لحظه ای است؛ برای اینکه این معضل از بین برود بایستی تخریب مزارع و محصولات کشاورزی تولید شده در دستور کار قرار گیرد.
تاجیک با اشاره به اینکه شبکه بهداشت و درمان ری مادامی که حکم دادگاه ابلاغ نشود نمی تواند محصولات و مزارع کشاورزی را تخریب کند، گفت: سبزیجات آبیاری شده با آب آلوده به مواد نفتی هیچگونه رنگ و بوی خاصی ندارد و مصرف کنندگان هرگز آلودگی آن را متوجه نخواهند شد.
وی عنوان کرد: مردم سبزیجات و صیفی جات را به عنوان مواد غذایی سالم و مفید می شناسند در حالی که مواد نفتی موجود در سبزیجات زمین های اطراف پالایشگاه عامل انواع سرطان است.
تاجیک با اشاره به اینکه مسئولان تاسیسات نفتی جنوب تهران برداشت آب از چاه های غیرمجاز را علت اصلی آلوده شدن سفره های زیرزمینی منطقه می دانند بر ضرورت حل این مشکل تاکید کرد.
** جهاد کشاورزی در انتظار اثبات آلودگی
درحالی که مسئولان شبکه بهداشت و محیط زیست می گویند زمین و آب این منطقه آلوده به مواد نفتی است، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ری با بیان اینکه سلامت محصولات کشاورزی اطراف تاسیسات نفتی جنوب تهران باید به شکل علمی اثبات شود، معتقد است: آلودگی های زمین های اطراف پالایشگاه اگر در طی سال ها تداوم داشته پس محصولی هم نباید تولید می شده، بنابراین آلودگی آن مزارع و محصولات باید اثبات شود.
محمد عباسی با اشاره به اینکه جهادکشاورزی تنها وظیفه شناسایی و معرفی متخلفان بخش کشاورزی را برعهده دارد، گفت: برخورد با کشاورزانی که در مزارع آلوده کشت می کنند بر عهده شبکه بهداشت و درمان است.
وی ادامه داد: بر اساس ماده 46 «قانون توزیع عادلانه آب»، آلوده ساختن آب ممنوع و مسئولیت پیشگیری، ممانعت و جلوگیری از آلودگی منابع آب به سازمان حفاظت محیط زیست محول شده است.
عباسی که ابتدا خواهان اثبات علمی آلودگی آب و خاک این منطقه شده بود اظهارداشت: بازرسان جهاد کشاورزی هرگونه کشت با آب های غیرمتعارف را به شبکه بهداشت معرفی می کنند که در حوزه زمین های باقرشهر نیز این کار انجام شده ضمن اینکه با مسئولان تاسیسات نفتی جنوب تهران در خصوص پاکسازی و خرید زمین های کشاورزی اطراف پالایشگاه مکاتبات کرده است.
از آنجا که برخورد فوری با عرضه کنندگان سبزی آلوده به موادنفتی به منظور حفظ سلامت شهروندان ضروری به نظر می رسد باید منتظر ماند و دید که متولیان این حوزه غیر از انداختن توپ در زمین یکدیگر و انتظار برای حکم قضایی، چه اقدام عملی را برای حفظ سلامت شهروندان در دستور کار قرار می دهند.
شهرستان ری با 11 هزار و 500 هکتار زمین کشاورزی سالانه حدود 850 هزار تن محصولات کشاورزی و زراعی تولید می کند و رتبه اول تولیدگندم، ذرت علوفه ای، سبزی و صیفی جات، شیر و رتبه دوم را در تولید تخم مرغ در استان تهران دارد.