آرمان نوشت: در این شرایط خبر می‌رسد غول سیل که به اذعان رئیس سازمان مدیریت بحران کشور پس از ۵۰۰سال از خواب برخاسته، ممکن است در یکی دو روز آینده باز هم غرش کند و مناطقی در جنوب‌شرقی کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد. سیل هفته گذشته بیش از ۱۰قربانی داشت و با توجه به اینکه در فصل تابستان قرار داریم، باید گفت خسارات ناشی از سیل امسال بی‌سابقه بوده است. آن‌طور که عنوان شده است این سیل بی‌سابقه به دنبال دوره بازگشتی ۵۰۰ساله رخ داده است؛ اتفاقی که می‌تواند باز هم تکرار شود.
حادثه سیل و طوفان اخیر موجب بروز خسارت‌های مالی و جانی در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان، سمنان و گیلان شده است. تاکنون ۱۳نفر در سیلاب و بارندگی‌های اخیر جان باخته‌اند. هم‌اکنون در ۴۶شهر و روستا روند امدادرسانی ادامه دارد و تاکنون به حدود دو‌هزار و ۹۰۰نفر امدادرسانی شده است. 307نفر در این شش استان با برپایی ۴۰چادر، اسکان اضطراری شدند. همچنین ۴۲نفر ازجمله ۹آسیب‌دیده روستای معدن آق‌دربند سرخس به مناطق امن انتقال پیدا کرده‌اند. شایان ذکر است 9نفر از افراد کشته‌شده مربوط به استان خراسان رضوی، سه نفر گلستان و یک نفر خراسان شمالی بودند.
تاکنون ۹۱۵تخته‌پتو، ۷۶۵ست شست‌و‌شو، شش‌هزار و ۸۵۵قوطی کنسرو، یک‌هزار و ۸۱کیلوگرم برنج، ۷۹۱کیلوگرم روغن و ۵۱۴کیلوگرم قند و شکر بین حادثه‌دیدگان توزیع شده است. یک‌هزار و ۸۰۰کیلوگرم اقلام امدادی طی ۲۶ سورتی پرواز به مناطق سیل‌زده کلات و درگز خراسان رضوی ارسال شده است. مرتضی سلیمی، رئیس سازمان امداد و نجات هلال‌احمر گفت: «دو تیم از سازمان امداد و نجات برای تسریع در پیدا کردن مفقودان سیل علی‌آباد به گلستان اعزام شدند.» همچنین احمد تجری، فرمانده علی‌آباد کتول، هم اظهار کرد: «سیل ۱۹ و ۲۰مرداد ۲۹میلیارد تومان به علی‌آباد کتول خسارت زده است.» همچنین حسن صادقلو، استاندار گلستان گفت: «اجرای طرح جامع مدیریت سیل استان گلستان نیازمند بودجه کلان است.» ضمنا در این زمینه محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه با بیان اینکه خسارت سیلی که روزهای ۱۹ و ۲۰مرداد در گلستان به وقوع پیوست، ۱۴۴میلیارد تومان برآورد می‌شود، اضافه کرد: «از این میزان خسارت ۱۲۰میلیارد تومان مربوط به بناها و زیرساخت‌هاست و به‌زودی بخشی از آن به استان تزریق می‌شود.»
سیل‌های اخیر دوره بازگشتی 500ساله دارد
روز گذشته رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اعلام کرد که براساس بررسی‌های انجام‌شده، سیل اخیر شمالشرق کشور حاصل یک دوره بازگشت 500ساله است. اسماعیل نجار درباره علت وقوع سیل اخیر در شمالشرق کشور اظهار کرد: وقوع سیل دلایل مختلفی دارد که به جای خود باید بررسی شود، اما از بین بردن پوشش گیاهی منطقه و ساختوسازها در حریم مسیل‌ها ازجمله دلایلی است که در تمام سیلاب‌ها ردپای آن دیده می‌شود و متاسفانه اکثر جانباختگان سیلاب‌ها نیز افرادی هستند که به‌رغم هشدارها در مسیل یا بستر رود حضور داشتند.
او با اشاره به دوره بازگشت پدیده‌های طبیعی ادامه داد: حوادثی همچون سیل، دوره‌های بازگشت مختلفی دارند و ممکن است دوره‌های بازگشت سالانه تا دوره‌های بازگشت‌هزار‌ساله و حتی بیشتر از آن داشته باشند که همین موضوع ضرورت انجام مطالعات پیش از انجام پروژه‌های عمرانی را آشکار می‌کند. رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، درباره دوره بازگشت سیل اخیر در شمالشرق کشور اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد سیل اخیر دوره بازگشتی 500ساله داشته است. به گزارش ایسنا، نجار اضافه کرد: البته این بدان معنا نیست که تا 500سال دیگر سیلی در این منطقه جاری نشود، بلکه ممکن است پدیده‌های دیگری هم وجود داشته باشد که دوره گردش‌های متفاوتی داشته باشند. از سوی دیگر، پدیده‌هایی چون خشکسالی هم می‌تواند این موارد را تشدید کند.
سازمان هواشناسی اخطار داد
همزمان سازمان هواشناسی کشور با صدور اخطاریه‌ای نسبت به آبگرفتگی معابر و طغیان رودخانه‌ها و داشتن آمادگی لازم برای جلوگیری از خسارات احتمالی هشدار داده است. سازمان هواشناسی درباره وضعیت هوا در روزهای آینده این‌چنین خبر داد: «پیرو اطلاعیه شماره۳۵ در تاریخ ۲۴مرداد، طی دو روز آینده، به‌ویژه در ساعات بعدازظهر و اوایل شب، به سبب رگبار باران، گاهی رعدوبرق و وزش باد شدید موقت، آبگرفتگی معابر عمومی و احتمال طغیان رودخانه‌ها و مسیل‌ها به شرح زیر پیش‌بینی می‌شود: در روز سه‌شنبه ۲۴مرداد جنوب فارس، مناطق جنوبی و شرقی بوشهر و برخی مناطق هرمزگان شاهد وضعیت جوی مذکور هستند. همچنین در روز چهارشنبه ۲۵مرداد، برخی مناطق فارس، مناطق جنوبی و شرقی بوشهر، برخی مناطق هرمزگان، ارتفاعات جنوب و جنوب‌غرب کرمان، نیمه شمالی آذربایجان‌غربی و شمال آذربایجان‌شرقی شرایط نامساعد جوی را تجربه می‌کنند.» همچنین رگبار موقت باران در فصل تابستان در بیشتر اوقات به شکل ناگهانی رخ می‌دهد و روان‌آب حاصل به‌طور موقت موجب سیلاب محلی در مسیل‌ها می‌شود. برخورداری از آمادگی لازم برای واکنش مناسب به‌ویژه عشایر برای جلوگیری از خسارت احتمالی در این مناطق در بازه‌های زمانی بعدازظهر تا اوایل شب در ارتفاعات توصیه می‌شود.»
فعالیت‌های انسانی منشأ بروز سیلاب
مدیرکل دفتر آموزش محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط‌زیست، درباره تغییر اقلیم و بروز سیل در شمالشرق کشور به «آرمان» می‌گوید: انجام برنامه‌ها و فعالیت‌های انسانی باعث بروز حوادث غیرمترقبه برای طبیعت می‌شود. در کشور ما بروز سیلاب به دلیل اقدامات انسانی رخ می‌دهد. کیومرث کلانتری می‌افزاید: درواقع سیلاب‌ها به دلیل ساختوسازها در مسیل‌ها و از بین بردن پوشش گیاهی و جنگلی بروز می‌کند، این اقدامات در صورت ایجاد تغییرات هرگونه بارندگی را منجر به سیلاب می‌کند. به گفته او به دلیل اقدامات انسانی آب به‌جای اینکه جذب زمین شود در سطح زمین به شکل روان‌آب‌ها جاری می‌شود. با وجود این، بروز سیلاب در فصل تابستان به دلایل آب‌وهوایی و پدیده‌های متعدد در طبیعت است.
باید دانست که ساخت‌و‌سازهای غیراصولی انسانی به بروز این سیلاب‌ها شدت می‌دهد. مدیرکل دفتر آموزش محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید می‌کند: برای مثال وقتی افراد در دامنه‌های شیبدار شخم می‌زنند، طبیعتا به این شکل مقدمات بروز سیلاب را فراهم می‌کنند. بی‌شک این‌گونه اراضی با رسوب و فرسایش خاک همراه هستند. کلانتری می‌افزاید: این اقدامات در مسیل‌ها، پل‌ها و... بروز حوادث طبیعی را به یک فاجعه تبدیل می‌کند. به گفته او دستگاه‌های متولی بررسی کاربری اراضی باید بدانند که طبیعت فعالیت خود را انجام می‌دهد. در این شرایط نباید در مسیل و محل انتقال سیلاب ساخت‌و‌ساز انجام شود. مدیرکل دفتر آموزش محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: انسان به دلیل فعالیت‌های خود نباید جنگل‌های کشور را مورد تخریب قرار دهد. انسان نباید پوشش گیاهی را از بین برده و به کشاورزی‌های کم‌بازده بسنده کند. کلانتری تاکید می‌کند: در سال‌های اخیر این اقدامات باعث بروز سیل‌ها و خسارت‌های فراوان شده است. امید است با برنامه‌ریزی در عرصه‌های طبیعی در آینده بتوان طبیعت را به حال خود واگذار کرد تا به این شکل طبیعت بتواند به فعالیت خود بپردازد.