به نقل از روزنامه شهروند، ایتالیا درهفته گذشته زمین‌لرزه‌ای مرگبار را از سر گذراند، زلزله‌ای ٦,٢ ریشتری که تا لحظه نگارش این گزارش ٢٨١ تن را کشته است. مثل هربار پس از هر زلزله، باز هم ناقوس خطر به صدا درآمده. «تهران، استانبول و لس‌آنجلس در نوبت بعدی زلزله مرگ‌آور هستند.» خبرگزاری اکسپرس در تازه‌ترین گزارش‌اش دست روی تهران گذاشته و از زلزله‌ای حرف زده که بی‌برو و برگرد، بیخ گوش این شهر است.
زمین‌شناسان و متخصصان زلزله‌شناسی، بارها از زلزله‌خیزبودن این سرزمین گفته‌اند و پوسته ضعیف فلات ایران که هنوز به پایداری نرسیده و با حرکت صفحه‌های عربستان، هند و اوراسیا، گاه و بیگاه می‌لرزد، حتی در نقشه جهانی زلزله، نقاط زلزله‌خیز با رنگ سرخ نشان داده شده است و ایران در این نقشه به شکل نگینی سرخ بر صفحه جهان دیده می‌شود. زلزله‌شناسان معتقدند؛ «زمین‌لرزه قبلا اتفاق افتاده، پس باز هم اتفاق می‌افتد.» همین است که هربار با لرزیدن مختصر پوسته کره‌زمین، هراس زلزله به جان آدم‌ها می‌افتد. این خطر درکمین بسیاری از شهرهای ایران است و درصد بلاخیزی‌اش چنان که مطالعات نشان داده، برای تهران بیشتر است.
گزارش اکسپرس از تهران
تازه‌ترین گزارش «اکسپرس» که «فارس» دیروز آن را منتشر کرده، بعد از زلزله ایتالیا، از خطری نوشته که درکمین سه شهر بزرگ جهان است. «لس‌آنجلس که روی گسل سن آندرس قرار گرفته و زلزله در آن عجیب نیست» و «کارشناسان ناسا معتقدند که بخشی از فشار زمین‌لرزه‌های قبلی تا آوریل سال ٢٠١٨ به زمین لرزه در لس‌آنجلس خواهد انجامید.» و قدرتش «٦,١ تا ٦.٣ درجه در مقیاس ریشتر» خواهد بود.
استانبول در ترکیه هم گزینه دیگر است. در این گزارش زمین‌لرزه‌های کوچک و بزرگ قرن بیستم یادآوری شده که جان نزدیک به صد‌هزار نفر را در این شهر گرفته و تحقیقی در‌سال ٢٠٠٠ که نشان داده که «احتمالا ٦٠درصد این شهر تا سال ٢٠٣٠ در زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ٧ ریشتر را تجربه خواهد کرد.» نویسنده این گزارش، با استناد به مطالعات پیشین از احتمال وقوع زلزله در تهران هم اینچنین نوشته است: «این شهر در نزدیکی ٣ گسل بزرگ ساخته شده است.»
گزارش اکسپرس به جمعیت مهاجر تهران و ساختمان‌سازی‌های گسترده بدون رعایت موارد ایمنی زلزله هم اشاره کرده است. همچنین به گفته‌های بهرام عکاشه، زلزله‌شناس ایرانی در گفت‌وگو با رویترز پرداخته که درباره تهران گفته است؛ «احتمال وقوع زلزله با قدرت حداقلی ٦ ریشتر طی ٥٠سال آینده ٩٠درصد است.» در ادامه این گزارش همچنین آمده است: «درحال حاضر جنوب‌شرق آسیا، آمریکای جنوبی و اخیرا نیز، با زلزله مهلک در مرکز ایتالیا، اروپا درحال حس کردن تأثیرات این مسأله است. برهمین اساس نگرانی‌هایی نسبت به احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های مهلک‌تر در برخی نقاط جهان که به از بین رفتن کل یک شهر منجر شود، گسترش یافته است. از این نظر سه شهر در جهان با بیشترین احتمال وقوع زلزله بعدی لس‌آنجلس، تهران و استانبول هستند.»
تهران و سه گسل خطرناکش
اما پیش از این هم مطالعاتی درباره زمین لرزه نشان می داد که «تهران در کنار توکیو، استانبول، لس آنجلس، اوزاکا و جاکارتا یکی از شش کلانشهر مهم جهان است که در معرض ریسک بالای زلزله قرار دارد.» رخدادی که با وقوع در کلانشهرها به مرگ هزاران تن خواهد انجامید. مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله خطر پیش رو را «فاجعه ای بین المللی» می داند و به «شهروند» می گوید:«این مطالعه تازه ای نیست اما از واقعیت هم به دور نیست. زمین لرزه مهمی که هر بار بعد از زلزله از آن صحبت می شود، ابعاد گسترده ای خواهد داشت.» به گفته او تهران سه عامل آسیب زای زلزله را دارد:«خطر بالا، آسیب پذیری زیر ساخت ها و جمعیت قابل توجه.» زارع ادامه می دهد: «تفاوت شهرهای نام برده در این مطالعات این است که لس آنجلس، توکیو و اوزاکا توسعه یافته اند و تهران و کراچی و جاکارتا در کشورهای در حال توسعه قرار گرفته اند.
همین مسئله باعث می شود جمعیت و کیفیت زیرساخت ها در این شهرها متفاوت باشد.»اینطور که این زلزله شناس می گوید، اگرچه هیچ منطقه ای در ایران از خطر زلزله به دور نیست اما ٢١ گسل زیر پای تهرانی‌هاست که از این میان سه گسل بیش از بقیه، فعالند، «گسل شمال تهران، که معروف ترین گسل فعال پایتخت است و در ١٠ هزار سال گذشته ٢ زلزله مهم را از سر گذرانده و هر روز زلزله های کوچک متعددی در آن رخمی دهد.
به طوری که در ٧ سال اخیر، حداقل ١٠ زلزله بیش از ٣,٥ ریشتری داشته است.» ،«گسل مُشا، که از ٣٥ کیلومتری تهران می گذرد.»، «گسل چیتگر یا طرشت» و از سوی دیگر گسل هایی در جنوب پایتخت که «گسل کهریزک، ری و پیشوا» از مهمترین آنها هستند. اگرچه جمعیت بالا، خطر طبیعی زلزله و آسیب پذیری زیرساخت ها و بافت فرسوده تهرانی ها را تهدید می کند به گفته این استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی، اما «همه این عوامل در جنوب تهران گسترده تر است» و هنوز فکری به حال بافت فرسوده نشده و ساخت و ساز در حریم پهنه گسل ها متوقف شده است.