به نقل از روزنامه جوان، تراريختهها همچنان موضوع روز است. سخنگوي وزارت بهداشت در حالي بيضرر بودن محصولات تراريخته را اعلام ميكند و بابت محصولات تراريخته مورد تأييد اين وزارتخانه به مردم اطمينان خاطر ميدهد كه 38 كشور جهان مصرف محصولات تراريخته را ممنوع كردهاند، از همه جالبتر اينكه برخي از اين كشورها از جمله سوئيس با اينكه از جمله توليدكنندگان و صادركنندگان عمده بذرهاي تراريختهاند اما مصرف آنچه را كه خود توليد ميكنند براي مردمشان مجاز نميشمرند.
محصولات تراريخته در دنيا اغلب با نام شركت مونسانتو شناخته ميشوند. كافي است تا نام مونسانتو را در يكي از موتورهاي جستوجوگر اينترنت جستوجو كنيد. شركتي امريكايي كه بزرگترين توليدكننده و صادركننده محصولات دنياست. حتي از تصاويري كه درباره اين شركت و محصولات آن ساخته شده ميتوان فهميد انزجار جهاني از اين محصولات تا به چه اندازه است. مونسانتو شركتي چند مليتي است كه در صنايعِ بيوتكنولوژي و كشاورزي فعاليت ميكند. مونسانتو در اصل نام يك خانواده يهودي امريكايي است. صاحبان اين كمپاني، خانواده مونسانتو، از بدنامترين خانوادههاي يهودي صهيونيست در طول تاريخ بهشمار ميروند. اين خانواده از قرنها قبل به مشاغلي چون بردهداري و تجارت انسان اشتغال داشتهاند. مونسانتو هنوز هم منفور است و هرازچندگاه در نقاط مختلف دنيا نسبت به محصولات دستكاري شده ژنتيكي اين شركت اعتراضات گستردهاي صورت ميگيرد اما مونسانتو همچنان در حال توسعه تجارتش است. با وجود اين و با مقاومتي كه در اغلب كشورهاي دنيا و از سوي محافل علمي مختلف درباره محصولات تراريخته يا دستكاري ژنتيكي شده وجود دارد، مسئولان بهداشت و درمان كشورمان بيهيچ آزمايشي براي اثبات سلامت يا ضرر اين محصولات معتقدند تراريختهها بيضرر هستند.
ايرج حريرچي، قائم مقام وزير بهداشت درباره اين موضوع با اشاره به اينكه برخي ميگويند ميخواهند ژن ما را با محصولات تراريخته دستكاري كنند، ميافزايد: «همين محصولات در اروپا و امريكا مصرف ميشود.» حريرچي اما قول ميدهد موضوع برچسبگذاري محصولات دستكاري ژنتيكي شده را پيگيري كند؛ موضوعي كه تنها درباره برخي محصولات مانند روغن آغاز شده است.
محصولاتي با يك علامت سؤال هميشگي
وقتي طي فرآيندي ژن يا ژنهايي از يك موجود به موجود ديگر منتقل ميشود، با انتقال ژن جديد به سلول يا موجود زنده ويژگي جديدي در آن موجود ايجاد ميشود. موجودي را كه به اين ترتيب دچار تغيير در ماده ژنتيكي خود شده يا به عبارتي تغيير ژنتيكي داده شده، موجود دستورزي شده
Genetically Modified Organism يا به اختصار GMO ميگويند. برخي اكولوژيستها و حاميان محيط زيست نسبت به استفاده از گياهان تراريخته نگرانند و با آن مخالفت ميكنند. اين مخالفتها بيدليل نيست و رفته رفته خطرات تراريخته و دستكاريهاي ژنتيكي با روشهايي كه اكنون در بسياري از نقاط دنيا منسوخ شده نمايان شده و تراريخته به عنوان نسل اول ممنوع شده است. بر همين اساس هم هست كه دنيا به سمت محصولات ارگانيك و طبيعي حركت ميكند.
حركت در خلاف سلامت
بند 8 سياستهاي كلي محيطزيست ابلاغي از سوي رهبري هم ميگويد «گسترش اقتصاد سبز با استفاده از محصولات كشاورزي سالم و ارگانيك». اين در حالي است كه بسياري از محصولات از جمله بيش از 90 درصد از روغنهاي خوراكي، بخش قابل توجهي از برنج و ذرت موجود در بازار ايران، دستكاريشده ژنتيك (تراريخته) هستند. همچنين آزادسازي كشت، واردات و صادرات و مصرف عمومي اين محصولات در لايحه برنامه پنجساله ششم توسعه مورد تأكيد قرار گرفته است. كشت و مصرف عمومي محصولات تراريخته اما در كشورهاي اروپايي با احتياط و محدوديت قانوني فراوان همراه است؛ به اين ترتيب كه علاوه بر ممنوعيت كامل كشت اين محصولات در اغلب كشورهاي اين قاره، واردات و مصرف اين محصولات - حتي با حد تراريختگي زير 1 درصد ــ نيز تنها با برچسبگذاري و قوانين احتياط آميز مجاز است؛ همچنين كشت، واردات و مصرف محصولات با تراريختگي بالاي 1 درصد اساساً ممنوع است.
استفاده از محصولاتي كه منسوخ شده
آزاد عمراني، عضو هيئت رئيسه انجمن ارگانيك ايران درباره تراريختههايي كه هم اكنون در كشور كشت ميشود، ميگويد: اكنون نسل اول تراريخته در دنيا يا ترانسژنيك كه در ايران نيز وجود دارد در حال انقضا است، چراكه مخاطرات اين روش به لحاظ فني و زيست محيطي بسيار بالاست. بنا به تأكيد وي اين فناوري در اواخر دهه 90 تجاري شده و دوران رشد و بلوغ خود را گذرانده و اكنون در سراشيبي افول قرار گرفته و جايش را به نسل جديدي ميدهد. عمراني ميافزايد: در نسل سوم محصولات تراريخته اگر ژنها مشكلات يا جهشهايي داشته باشند ترميم يا اصلاح ميشوند. وي درباره تفاوتهاي نسل اول و سوم ميگويد: نسل اول شامل انتقال ژنها بود كه مخاطرهآميز است. در نسل دوم يا سيس ژنيك انتقال ژن درون گونه صورت ميپذيرد اما نسل سوم شامل ويرايش ژنتيكي است و امروزه در كشورهاي پيشرفته استفاده از روش ويرايش ژني رايج شده است. اين در حالي است كه ما در ايران نسل اول يا ترانسژن را مورد تبليغ و ترويج قرار ميدهيم و بدون توجه به ممنوعيتها و محدوديتهاي كشورهاي پيشرفته دنيا، مصصم هستيم اين نوع محصولات تراريخته را وارد سبد غذايي مردم كنيم! وزارت بهداشت اما به عنوان مرجع سلامت مردم تراريختهها را تأييد ميكند؛ تأييدي كه دهها متخصص بيوتكنولوژي و استاد دانشگاه با سند و مدرك با آن مخالفند.