روزه یکی از واجبات دین مبین اسلام می باشد.البته روزه در دیگر ادیان نیز وجود داشته است و تمام پیامبران الهی پیروان خود را به آن دستور می داده اند.
پیامبر گرامی اسلام در مورد روزه می فرماید: صوموا تصحوا ؛ روزه بگیرید تا سالم بمانید. این فرمایش نبی اسلام به آثار جسمی روزه اشاره دارد .یعنی روزه سبب سلامت جسم انسان خواهد شد. در این مطلب سعی شده نظر تعدادی از دانشمندان غربی در مورد اثرات جسمی روزه تقدیم می شود تا مویدی باشد بر این حکم دین مبین اسلام. البته باید توجه شود اثرات و ثمرات روزه فقط منحصر به اثرات جسمی آن نیست.
دكتر «الكسیس كارل«
»با روزه داری ، قند خون دركبد می ریزد و چربی هایی كه در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین های عضلات و غددسلول های كبدی آزاد می شوند و به مصرف تغذیه می رسند». دكتر كارل می گوید: «لزوم روزه داری در تمام ادیان تاكید شده است . در روزه ابتداگرسنگی و گاهی نوعی تحریك عصبی و بعد ضعف احساس می شود ولی در عین حال كیفیات پوشیده ای كه اهمیت زیادی دارند، به فعالیت می افتند و بالاخره تمام اعضا مواد خاص خود رابرای نگهداری و تعادل محیط داخلی و قلب قربانی می كنند و به این ترتیب روزه تمام بافت های بدنی را می شوید و آن ها را تازه می كند«
دكتر «ژان فروموزان «
» روش معالجه با روزه رابه شست و شوی اعضای بدن تعبیر می كند كه درآغاز روزه داری ، زبان باردار است ، عرق بدن زیاد است ، دهان بدبوست و گاه آب از بینی راه می افتد، كه همه این ها علامت شروع شستشوی كامل بدن است . پس از سه چهار روز، بو برطرف می شود. در این حال ، اعضا هم استراحتی كافی دارند«
دكتر «گونل پا»ی فرانسوی
»چهارپنجم بیماری ها از تخمیر غذا در روده ها ناشی می شود كه همه با روزه اصلاح می گردد«
دكتر «آلكسی سوفورین «
»جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد باقی مانده دربدن استفاده كرده و آن ها را مصرف می نماید وبدین وسیله مواد كثیف و عفونی كه در جسم هست و ریشه و خمیره بیماری ها از آن است ، از بین می رود. روزه سبب بهبودی همه بیماری هاست ؛بنابراین شایسته است كه جسم خود را به وسیله روزه ، نظیف و پاكیزه كنید«.
دكتر «كاریو»ی آمریكایی
هرشخص بیمار باید در سال مدتی از غذا پرهیز كند؛زیرا مادامی كه غذا به تن می رسد، میكروب ها درحال رشدند، ولی هنگامی كه از غذا پرهیزمی كند، میكروب ها رو به ضعف می روند». وی هم چنین می افزاید: «روزه ای كه اسلام واجب كرده ، بزرگ ترین ضامن سلامت تن می باشد«.
دكتر «تومانیانس«
»فایده بزرگ كم خوردن وپرهیزنمودن از غذاها در یك مدت كوتاه آن است كه چون معده در طول یازده ماه مرتب پر ازغذا بوده ، در مدت یك ماه روزه داری موادغذایی خود را دفع می كند و همین طور كبد كه برای حل و هضم غذا مجبور است ، دائما صفرای خود را مصرف كند، در مدت سی روز ترشحات صفراوی را صرف حل كردن باقی مانده غذای جمع شده خواهد كرد. دستگاه هاضمه در نتیجه كم خوردن غذا، اندكی فراغت را حاصل نموده ورفع خستگی می نماید. روزه یعنی كم خوردن وكم آشامیدن در مدت معینی از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستی است كه طب قدیم وجدید را از این حیث متوجه خود ساخته ؛مخصوصا امراضی را كه بر دستگاه هاضمه ،به خصوص كلیه و كبد عارض می شود و به توسط دارو نمی توان آن ها را علاج نمود، روزه به خوبی معالجه می نماید. چنانچه بهترین دارو برای برطرف ساختن سوءهاضمه نیز روزه گرفتن است .«
* دکتر ژان فرموزان درباره فواید روزه داری چنین می گوید:
با روزه داری عرق بدن زیاد می شود، دهان بو می گیرد، گاه آب بینی راه می افتد و همه، علامت شستشوی کامل بدن است. پس از سه یا چهار روز، بو برطرف می شود، اسیداُوریک ادرار کاسته می شود و شخص احساس سبکی و خوشی خارق العاده ای می کند و در این حال اعضا هم استراحتی دارند.
* دکتر کارلو آمریکایی در این باره می گوید:
روزه ای که اسلام واجب کرده، بزرگترین ضامن سلامتی بدن است. روزه درمانی دراز مدت برای مواردی تجویز می شود، از جمله:
1- فشار خون زیاد،2- تَصَلُّب شرائین که تازه آغاز شده،3- گرفتگی مجاری خون و لنف،4- آسم قلب، 5- سرطان خون، 6- امراض عصبی، 7- اختلالات دستگاه متابولیسم (چاقی، نِقرِس، ورم مفاصل، رماتیسم)، 8- امراض کبد، 9- ورم کیسه صفرا، 10- امراض معده و روده، 11- یبوست مزمن، 12- زکامهای حلق و بینی، 13- ناراحتی های کلیه و مثانه، 14- امراض زنان (تورم لگن خاصره، اختلالان قائدگی، نازایی، یائسگی)، 15- سر درد مزمن، 16- ضعف جنسی،... .
* دکتر کارل، فیزیولوژیست بزرگ فرانسوی می گوید:
لزوم روزه داری در تمام ادیان تأکید شده است. در روزه ابتدا گرسنگی و گاهی نوعی تحریک عصبی و بعد ضعف احساس می شود، ولی در عین حال کیفیات پوشیده ای که اهمیت زیادی دارند، به فعالیت می افتند و بالاخره تمام اعضا مواد خاص خود را برای نگهداری و تعادل محیط داخلی و قلب قربانی می کنند.
* دکتر کودل پا فرانسوی می گوید:
بسیاری از بیماری ها ناشی از تخمیر غذا در روزه ها است که همه با روزه اصلاح می گردد.
* دکتر بندیکت:
در این مدت (ایام روزه) در ترکیب خون، هیچگونه اخلاطی به هم نرسیده و آن نوری که در بعضی از روزه داران دیده می شود، یک حالت جوانی و نشاطی است که برای روزه داران رخ می دهد.
* دکتر تومانیاس:
فایده بزرگ کم خوردن و پرهیز نمودن از غداها در یک مدت کوتاه، آن است که چون معده در طول مدت یازده ماه مرتب پر از غذا بوده و در مدت یک ماه روزه داری، مواد غذایی خود را دفع می کند. و همین طور کبد، که برای حل و هضم غذا مجبور است دائماً صفرای خود را مصرف کند، در مدت سی روز ترشحات صفراوی را صرف حل کردن باقیمانده غذای جمع آوری شده خواهد کرد. دستگاه هاضمه در نتیجه کم خوردن غذا اندکی فراغت حاصل نموده و رفع خستگی می نماید.
روزه یعنی کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینی از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستی است که طب قدیم و جدید را از این حیث متوجه خود ساخته، مخصوصاً امراضی را که به آلات هاضمه به خصوص کلیه و کبد عارض می شود و توسط دارو نمی توان آنها را علاج کرد، روزه بخوبی معالجه می نماید. چنانچه بهترین داروها برای برطرف کردن سوء هاضمه روزه گرفتن است، مرض مخصوص کبد نیز که موجب یرقان می گردد، بهترین طریقه معالجه اش همانا روزه گرفتن است، چه آنکه ایجاد این مرض اغلب اوقات بواسطه خستگی کبد است، که در مواقع زیادی فعالیت نمی تواند صفرا را از خون بگیرد.
* شهید دکتر پاک نژاد:
در ظرف مدت یک ماه روزه داری، آدمی دارنده یک بدن تازه تعمیر شده و آزاد گردیده و از قید و بند سموم رها شده است.
* دکتر کلوخ، پزشک مشهور آمریکایی:
سرطان از تماس زیاد میکروب های عفونی و سم های آنها با بدن پدید می آید، سرطان ابتدا دمل کوچکی است که در روده یا معده می روید، این دمل ها را می توانیم به آسانی با یکی دو هفته روزه، معالجه کنیم. معالجه کم خونی معمولی، سیلیس، مالاریا، کثافت و چرک ریه، دمل های بسیار بد که بوسیله ترک غذا و ترک خوراکهای گوشت دار ممکن می شود.
* دکتر آلکسی سوفورین، پزشک روسی:
تنها طریق برای قطع ریشه سرطان روزه است و بس. درمان از طریق روزه فائده ویژه ای در بیماری های کم خونی، ضعف روده ها، التهاب بسیط و مزمن، دمل های خارجی و داخلی، سل، نِقرس، بیماری های چشم، مرض قند، بیماری های جلدی، بیماری های کلیه، کبد، روماتیسم، استسقا، نوراستنی، و بیماری های دیگر دارد.
* دکتر اتوبو خنگر در کنگره پزشکی بغداد می گوید:
شخص روزه دار با سوزاندن رسوبات بیمارگونه و چربی های زائد بدن، کوره متابولیسم خود را می افروزد. در مدت پنجاه سال که از تأسیس کلینک اتوبوخنگر می گذرد، بیش از پنجاه هزار بیمار در این کلینیک، توسط روزه درمان شده اند. دانستن فلسفه احکام، سبب معرفت و شناخت بیشتر نسبت به دین می گردد و همین شناخت، باعث تقویت اعتقاد و ایمان انسان خواهد شد.
تذکر مهم:
اگر هدف از روزه کسی این باشد که مثلاً در چاقی و لاغریش اثر کند، و یا در قند و چربی خونش و … مؤثر واقع شود، این روزه نزد خداوند سبحان ذره ای ارزش و ثواب ندارد و چه بسا موجب خشم و غضب خداوند گردد و او را به عذاب الهی مبتلا سازد. بر همین اساس حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: با اخلاص (عمل را فقط برای خشنودی خداوند انجام دادن) کارهای انسان نزد خداوند قبول می شود.(غررالحکم، ص 432)
بنابراین وظیفه یک فرد مسلمانی که می خواهد روزه بگیرد و یا عمل واجب و مستحبی را انجام دهد، آن است که بگوید: «خدایا! می دانم تو حکیمی و تمام دستوراتت برای خیر و سعادت ما است، و می دانم این عمل فوائد زیادی برای من و حتی جامعه دارد، ولی من این عمل را فقط برای رضایت و خشنودی تو انجام می دهم».
و باید توجه داشت که آنچه درباره فلسفه احکام گفته می شود، قسمتی از علت احکام می باشد و الا ذهن ما توان درک حقیقت و تمام علت احکام را ندارد، زیرا علم ما در برابر علم بی نهایت خداوند علیم و ائمه اطهار (علیهم السلام) ناچیز است. بر همین اساس،رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرماید: «در روزه آنقدر فایده هست، که قابل شمارش نیست». (بحارالانوار، ج 93، ص 254)