به گزارش خبرنگار سلامت نیوز کنفدراسیون بین المللی ماماها یا آی. سی. ام هر ساله برای این روز شعاری را مطرح می کند و شعار امسال " زنان و نوزادان: قلب مامایی" معرفی کرده است. ارزشمندی ماما در کشور در جهت سیاست های کشور و در راستای جلوگیری از کاهش جمعیت است و نقش حرفه مامایی در این راستا اهمیت بسزایی دارد. رهبر معظم انقلاب در توصیف ارزشمندی جایگاه ماما می فرمایند: مامایی کشور با صبر، دانش و تجربه، وظیفه‌شناسی و احساس مسئولیت حرفه‌ای، مهمترین نقش را در حفظ سلامت مادر و کودک ایفا می‌کنند.
قدمت آموزش رسمی مامایی در ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است. آموزش غیررسمی مامایی در ایران از سال 1298 آغاز و از سال 1308 نیز آموزش رسمی این رشته در تهران شروع شد به طوری که هنوز در بعضی از کشورهای پیشرفته دنیا آموزش مامایی وجود نداشت. اما متاسفانه حرفه مامایی در کشور ما به مرور زمان بسیار مظلوم واقع شد. هم جامعه مامایی ما این حرفه حساس را خوب نشناخته اند و هم واقعیت این حرفه برای سایر حرفه های گروه پزشکی و مردم، به خوبی شناسانده نشده است.
در کشورهای پیشرفته دنیا، حرفه مامایی هویتی مستقل در گروه های پزشکی دارد. ماماها در دوران تحصیل با وظایف و محدودیت های حرفه ای خود، به روشنی آشنا می شوند. آن ها یاد می گیرند که ماماها در مراقبت از زنان، حتی هنگامی که نیاز به دخالت سایر تخصص ها وجود دارد، نقش کلیدی دارند.
این درحالی است که در بارداری طبیعی، ماما نقش اصلی را در مراقبت زنان دارد و در بارداری های غیرطبیعی، هماهنگ کننده مراقبت ها، با دخالت سایر تخصص ها است. آن ها یاد می گیرند که "طبیعت در بسیاری از پدیده ها، بدون کمک قادر به انجام عملکرد خود است و مامایی مداخله گرایانه خطرات زایمان را افزایش می دهد" و همچنین در دوران دانشجویی یاد می گیرند که "زایمان فرایندی فیزیولوژیک است که با محیط بدون مداخله، حمایتی و توانمندی زنان مشخص می شود".
آن ها انجام زایمان را با فرآیندی متفاوت از "متخصصین زنان" یاد می گیرند و محیط زایمان برای انجام زایمانی خوشایند مناسب و دارای ویژگی هایی است که برای زن خاطره ای خوش را برجا می گذارد. مامایی هنری است که علم را به خدمت خود می گیرد تا عشق را در معرکه ی راز و تجلی گاه آفرینش به نمایش بگذارد.
اموری که در حیطه کاری ماماها قرار دارد شامل تمامی مراقبت های عادی دوران بارداری، مشاوره های دوران بلوغ و مشکلات دوران پیری است اما در سال های اخیر با مخاطره افتادن استقلال حرفه مامایی، رعایت نکردن سیستم ارجاع به ماماها، عدم حمایت یبمه ها از خدمات مامایی و جذب نشدن دانشجویان دانش آموخته این رشته در بازار کار به مهم ترین مشکلات کنونی جامعه مامایی در ایران تبدیل شده است.
بطور کلی عدم عقد قرارداد سازمان‌های بیمه‌گر با ماماها و نپذیرفتن سونوگرافی آنها در دفترچه بیمه موجب می‌شود بیماران نتوانند از بیمه خدمات درمانی و تأمین اجتماعی خود در جهت استفاده از خدمات مامایی بهره مند شوند و همین مسئله ایران را در رتبه اول زایمان سزارین در دنیا قرار داده است. خوشبختانه روزنه امیدی از اسفندماه سال گذشته روشن شد و آن است که به دنبال ایلاغ سیاست های جمعیتی از طرف مقام عظمای ولایت و سیاست های ابلاغی طرح تحول سلامت مبنی برترویج زایمان طبیعی و کاهش سزارین، پس از سال ها تلاش مسئولین مامایی کشور بالاخره با درایت و حمایت های وزیر بهداشت در راستای حمایت از قشر محروم و آسیب پذیر جامعه یعنی مادران و کودکان، خدمات مامایی بیمه شد .
در حال حاضر خدمات مامایی در سه استان اصفهان ، گلستان و اردبیل در شصتمین جلسه شورای عالی بیمه تصویب شده بود و با تصویب در هیات وزبران برای اجرا ابلاغ شد. امید است تا پوشش بیمه ای خدمات مامایی را برای کل کشور با همکاری جامعه مامایی و سازمان نظام پزشکی داشته باشیم .
دکتر ناهید خداکرمی رییس انجمن علمی مامایی ایران در گفتگو با خبرنگار سلامت نیوز خاطرنشان کرد: متاسفانه شاهد هستیم که در کشور بیش از نیمی از نوزادان به روش سزارین به دنیا می آیند و سزارین‌های متعدد می‌تواند سلامت مادر را تهدید کند و این مسئله خاموش مانده است. توجه به این مسئله که برای داشتن فرزندان سالم باید به سلامت جسمی زنان توجه کرد، اهمیت بسزایی در بهداشت باروری کشور دارد. با افزایش زایمان ها به روش سزارین در آینده شاهد نسلی بیمار خواهیم بود، چرا که نوزادانی که با روش سزارین انتخابی به دنیا می‌آیند بیشتر به آسم، دیابت و چاقی مبتلا می‌شوند.
البته با طرح وزارت بهداشت مبنی بر رایگان شدن زایمان طبیعی امیدواریم از ظرفیت جامعه مامایی که اکنون در مشاغلی غیر از حرفه خود فعال هستند استفاده شود و در عین حال دسترسی مادران و زنان باردار به خدمات مامایی در راستای بهداشت باروری و افزایش نرخ باروری آسان‌تر شود.
رفتار سازمان های بیمه گر در برابر خدمات مامایی در کشور دوگانه است
رییس انجمن مامایی ایران گفت: نکته‌ای که هنوز سبب نگرانی جامعه مامایی است رفتار دوگانه سازمان های بیمه‌گر نسبت به پوشش خدمات بارداری و زایمان است. با آنکه طبق قانون سازمان‌های بیمه‌گر خدمات مراقبت‌های دوران بارداری و زایمان جزو تعهداتشان است اما این قانون را فقط برای متخصصان زنان و زایمان اعمال می‌کنند و مهر یک ماما برای یک سونوگرافی ساده را هم نمی‌پذیرند، همین امر سبب می‌شود تا زنان و مادران باردار بیمه‌دار به متخصصان زنان و زایمان مراجعه کنند که نه تنها بار مالی بیشتری را به بیمه و بیمار تحمیل می‌کند بلکه زمینه‌ساز افزایش سزارین و پیشگیری از تعداد باروری‌ها در مادرانی که سزارین شده‌اند، می‌شود.
سیده فاطمه واثق رحیم پرور متخصص مامایی، با اشاره به اینکه برای تحول در مامایی نباید منتظر انجام کارهای فوق العاده بود، اظهار داشت: ماماهای توانمند مثل فرشتگان نجاتی هستند که در داستان زندگی زنان نقش مهمی دارند و می توانند تغییرات مثبت زیادی در روند زندگی زنان و خانواده آنان ایجاد کنند. به قول یک مامای معروف، انجام یک تغییر کوچک مثل جابجایی وسایل در یک اتاق زایمان، می تواند باعث ایجاد تفاوتی بزرگ شود و این همان روحی است که ماماها را برای زنان باردار بسیار باارزش می کند.
این عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: مجامع رسمی مامایی دنیا، دستورالعمل ها و راهکارهایی را برای حاملگی و زایمان طبیعی در دستور کار دارند. شناخت حاملگی، زایمان و یائسگی به عنوان فرآیندهای طبیعی و تکاملی، حمایت از عدم مداخله در مواردی که عارضه و مشکلی وجود ندارد و گنجاندن شواهد علمی در کار بالینی، از مشخصه های اصلی مامایی و آموزش آن به دانشجویان مامایی است که لازم است مسئولین برنامه ریزی آموزش مامایی کشور آن را مد نظر قرار دهد.
مدیریت صحیح برای استفاده از ماماها در کشور وجود ندارد
به گفته وی، کنفدراسیون بین المللی ماماها (ICM) به عنوان بالاترین سازمان صنفی و جهانی مطرح کرده است که ماماها، مناسب ترین مراقبین برای رسیدگی به زنان در طی بارداری، زایمان و بعد از زایمان هستند اما متاسفانه علی رغم صرف هزینه بالا جهت آموزش دانشجویان مامایی، مدیریت صحیح برای استفاده از نیروی کار آن ها وجود ندارد. این باور نیاز به گسترش است که اگر ماماهای کشور سکان هدایت زایمان ها را در دست بگیرند و آمار سزارین در کشور کاهش می یابد.
ایجاد مراکز زایمانی در نزدیک بیمارستان ها از مهمترین راه حل های کاهش آمار سزارین در کشور است و با هزینه ای اندک می توان در زمینی حدود ۲۰۰ متر در حیاط هر زایشگاه یک مرکز زایمانی خارج از ساختمان بیمارستان، احداث کرد و طراحی این مراکز نیز باید مشابه خانه، دارای ظاهری آرامش بخش و زیبا باشد که خوشبختانه امروزه این تعداد محدودی از این مراکز ایجاد شده است. از سیاستگذاران بهداشتی-درمانی انتظار می رود که با توجه به سیاست فرزندآوری در سطح کشور، روند ایجاد و فعال سازی مراکز زایمانی را تسریع کنند. چراکه مطالعات نشان داده اند زنانی که در این مراکز زایمان می کنند رضایتمندی بیشتری داشته اند و در شرایط یکسان پیشرفت زایمانشان سریعتر بوده و کمتر به مداخلات زایمانی نیاز داشتند و مهم تر اینکه میزان سزارین در آن ها خیلی کمتر بوده است.
این متخصص مامایی با تاکید بر اینکه برای محقق شدن جایگاه مناسب حرفه مامایی باید فعالیت های چندجانبه انجام شود افزود: شناخت نقش و هویت اصلی مامایی توسط خود ماماها و سایر اعضای تیم بهداشتی- درمانی، آموزش دانشجویان مامایی بر اساس منابع درسی معرفی شده از طرف کنفدراسیون بین المللی ماماها، مهیا بودن شرایط و محیط کار مامایی طبق استانداردهای جهانی و بکارگیری فارغ التحصیلان مامایی بطوریکه رضایت حرفه ای آنها تامین شود از مهمترین فعالیت ها برای رسیدن به این تحقق است.