سلامت نیوز: در سال ٨٩ کابینه احمدی‌نژاد به صورت ناگهانی و یکباره یارانه ٥٠ساله شیر را قطع کرد. تصمیمی که با گذشت ٥سال از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، کم‌کم دارد آثار خود را بر زندگی و اقتصاد ایرانیان آشکار می‌کند. حالا براساس آخرین اعلام سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی (فائو) سرانه مصرف شیر در ایران به زیر ٦٠ کیلوگرم در سال سقوط کرده است. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که میانگین مصرف شیر در جهان ١٥٠ کیلوگرم است و سرانه ایران تا پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها ٩٠ کیلوگرم گزارش شده بود. سقوط سرانه مصرف شیر در ایران درحالی رخ می‌دهد که رسیدن به میانگین ١٥٠ کیلوگرمی جهان سال‌ها پیش از انقلاب هدفگذاری شده و طرح توزیع شیر در مدارس نیز با همین نگاه به اجرا درآمده بود اما سرانه مصرف شیر در ایران حداکثر تا ٩٠ کیلوگرم رسید و پس از آن با حذف یکباره و بی‌برنامه یارانه شیر، دوباره روند نزولی در پیش گرفت. اقدامی که حالا باعث شده است هزینه‌های درمانی ایرانیان سرسام‌آور شود.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه شهروند در ادامه نوشت: بنا به اعلام وزارت بهداشت، آهنگ ابتلا به پوکی استخوان در کشور شدت گرفته، به‌طوری که حالا سن پوکی استخوان در ایران به ٤٥سال رسیده است. این درحالی است که سن ابتلا به این عارضه در جهان ٧٠سال است. در این میان با ریزش قابل توجه مصرف‌کنندگان لبنیات، صنایع فعال در این عرصه وضع نابسامانی را تجربه می‌کنند. بنا به اعلام اتحادیه دامداران مرکزی، در شرایط فعلی ظرفیت تولید دامداری‌های صنعتی بیش از ٦٠درصد کاهش داشته و دامداری‌های کوچک نیز یکی پس از دیگری تعطیل شده‌اند. این درحالی است که کارخانه‌های فرآوری لبنیات نیز اعلام می‌کنند حاشیه سودشان به زیر ٣درصد رسیده است و حدود ٧٠درصد از کارخانه‌های فعال در این عرصه زیر ظرفیت تولید خود کار می‌کنند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که دامداران هنوز شیر خام را با قیمت ٢سال پیش به کارخانه‌های لبنی می‌فروشند و کارخانه‌های لبنی به بهانه ریزش شدید خریداران، در ٨ ماه ابتدای سال گذشته بارها قیمت‌های خود را افزایش داده‌اند به‌طوری که حالا لبنیات به یکی از آیتم‌های ثابت گرانی در گزارش‌های هفتگی بانک مرکزی تبدیل شده است.
سرانه مصرف به کمتر از ٦٠ کیلوگرم رسید
محمدرضا اسماعیلی، مدیرعامل اتحادیه صنایع لبنی کشور با بیان این‌که متوسط مصرف جهانی شیر ١٥٠ لیتر است، به ایرنا اعلام کرد: با قطع یارانه شیر، سرانه مصرف آن در کشور کاهش یافته و در خوشبینانه‌ترین حالت به کمتر از ٦٠ لیتر می‌رسد که فاصله زیادی با سرانه مصرف جهانی دارد. این درحالی است که طبق برنامه پنجم توسعه، باید مصرف سرانه شیر به ١٥٠ لیتر می‌رسید که متاسفانه تاکنون نه‌تنها به این رقم دست نیافته‌ایم بلکه با توجه به کاهش توان خرید مردم، مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی به شدت کاهش یافته است.
او ادامه داد: در سال‌های گذشته وقتی یارانه به شیر اختصاص می‌یافت، سرانه مصرف به ٩٠ تا ١٠٠ لیتر نیز رسیده بود.
اسماعیلی با بیان این‌که توسعه‌یافتگی یک کشور به مصرف شیر و لبنیات آن بستگی دارد، افزود: براساس آمارهای جهانی، سرانه مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در کشورهای پیشرفته اروپایی بین ٢٥٠ تا ٣٥٠ لیتر است که آمریکا نیز به تازگی با تخصیص ٣٠میلیارد دلار به یارانه شیر و تبلیغات مصرف آن، سرانه خود در مصرف شیر را به ٣٠٠ لیتر رسانده است.
مدیرعامل اتحادیه صنایع لبنی ادامه داد: طبق آخرین آمار سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) سرانه مصرف شیر در ایران به کمتر از ٦٠ لیتر رسیده است که این امر می‌تواند سلامت جامعه را با مخاطراتی مواجه سازد.
وزیر: قیمت خرید از دامدار رنجم می‌دهد
کاهش سرانه مصرف شیر و ریزش خریداران حالا صنایع فعال در این بخش را نیز با مشکلات عدیده مواجه کرده است. بخش اول این زنجیره تولید یعنی دامداران وضع اسفبارتری دارند. حالا دامداران برخلاف سایر اصناف و مشاغل، هنوز تولیدات خود را با قیمت‌های ٢سال پیش به فروش می‌رسانند. موضوعی که از چشم محمود حجتی، وزیر کشاورزی نیز پنهان نمانده و او را به انتقاد صریح از کارخانه‌های لبنی واداشته است. حجتی چندی پیش در حاشیه نشست شورای مرکزی نظام صنفی کشاورزی اعلام کرد: افزایش نداشتن قیمت خرید شیر خام از دامداران مسأله‌ای است که مرا رنج می‌دهد و دامداران هنوز نمی‌توانند محصولات خود را با قیمت مصوب دولت به فروش برسانند. تیرماه سال گذشته بود که ستاد تنظیم بازار کارخانه‌های لبنی را موظف کرد تا هر کیلوگرم شیر خام را از دامداران با نرخ یکهزار و ٤٤٠ تومان خریداری کنند. این موضوع درحالی رخ داد که دولت در مقابل به کارخانه‌های لبنی نیز اجازه داد با افزایش قیمت خرید شیر خام، نرخ فرآورده‌های خود را تا ١٥درصد افزایش دهند اما نتیجه آن شد که کارخانه‌های لبنی افزایش قیمت ١٥درصدی خود را اعمال کردند بی‌آن‌که شیر خام را از دامداران گران‌تر بخرند. جالب آن‌که کارخانه‌های لبنی به همین افزایش ١٥درصدی قیمت‌ها اکتفا نکرده و برخی برندها و محصولات لبنی قیمت‌هایشان را تا پایان سال ٩٣ تا حدود ٥٠درصد افزایش دادند. رشد زیرپوستی قیمت لبنیات در سال ٩٤ نیز متوقف نشد و کارخانه‌های لبنی از ماه‌های ابتدایی سال با بهانه‌های مختلف زمزمه افزایش قیمت را سر دادند به‌طوری که نرخ لبنیات در ٨ ماه ابتدای سال، بارها و بارها جابه‌جا شد و این کالای استراتژیک به یکی از آیتم‌های ثابت گرانی در گزارش‌های هفتگی بانک مرکزی تبدیل شد.
٦٠درصد ظرفیت دامداری‌ها تعطیل شد
این درحالی است که علیرضا عزیزاللهی، رئیس اتحادیه دامداران نیز با انتقاد از قیمت خرید شیر خام، به تسنیم اعلام کرد: واقعی نبودن قیمت شیر خام باعث شده است حجم تولید در دامداری‌های صنعتی کاهش قابل توجهی تجربه کند به‌گونه‌ای که درحال حاضر ظرفیت تولید در دامداری‌های صنعتی تا ٦٠درصد کاهش داشته است و این دامداری‌ها دام‌های شیری خود را به صورت زودرس روانه کشتارگاه‌ها کرده‌اند.
او ادامه داد: علاوه بر دامداری‌های صنعتی، دامداری‌های سنتی و کوچک نیز یکی پس از دیگری درحال تعطیل شدن است و روند تعطیلی این دامداری‌ها درحال حاضر شدت گرفته است. سرکشی کارخانه‌های لبنی و خودداری آنها از خرید شیر خام با قیمت مصوب یکهزار و ٤٤٠ تومانی درحالی رخ می‌دهد که سعید سلطانی، رئیس پیشین اتحادیه دامداران قیمت یکهزار و ٤٤٠ تومانی را حداقل قیمت ممکن برای خرید شیر خام دانسته و گفته است در سال ٩١ دامدار هر کیلوگرم جو را به قیمت ٥٩٠، ذرت ٦٠٠، سبوس ٢٥٠ و سویا ٩٠٠ تومان می‌خرید و در ازای آن هر کیلوگرم شیر خام تولیدی خود را با نرخ ٩٣٠ تومان می‌فروخت. این درحالی است که درحال حاضر قیمت برخی از نهاده‌های خوراک دام تا ٢برابر نیز افزایش داشته است اما قیمت خرید شیر خام از دامدار تغییر چندانی نداشته است ضمن این‌که دولت در سال ٩٤ نیز قیمت خرید شیر خام از دامداران را افزایش نداد و همان نرخ مصوب یکهزار و ٤٤٠ تومانی سال گذشته را اعلام کرد که کارخانه‌های لبنی هنوز هم به این نرخ پایبند نیستند و حاضر نمی‌شوند شیر خام را با قیمت پارسال از دامداران بخرند.
قیمت واقعی ١٥٧٠ تومان بود زیر ١٠٠٠فروختیم
سلطانی همچنین به واحد مرکزی خبر توضیح داد: بیشتر از یک‌سال قبل قیمت تمام شده هر کیلوگرم شیر برای دامداران یکهزار و ٥٧٠ تومان محاسبه شد که معاونت تولیدات دامی وزارت کشاورزی این قیمت را تعدیل کرده و یکهزار و ٥٣٠ تومان اعلام کرد اما در ستاد تنظیم بازار نیز این قیمت مجددا چکش‌کاری شد و نرخ یکهزار و ٤٤٠ تومان تصویب شد که به این ترتیب حتی سود ١٠درصدی هم برای دامداران لحاظ نشد. او ادامه داد: اما این نرخ از سوی کارخانه‌های لبنی پذیرفته نشد و بهترین شیر تولیدی و با بالاترین کیفیت ممکن در نهایت یکهزار و ٢٠٠ تا یکهزار و ٢٥٠ فروخته شد که در برخی مناطق کشور، کارخانه‌های لبنی همین قیمت را نیز رعایت نکرده و شیر خام را با نرخ زیر ١٠٠٠ تومان از دامداران خریدند. مدیرعامل پیشین اتحادیه دامداران تأکید کرد: سال گذشته سال بسیار بدی برای دامداران بود زیرا واقعا به زیان کار کرده‌اند و این‌که تاکنون به این کار ادامه داده‌اند، نشان از رضایتشان نیست زیرا کاری از دستشان برنمی‌آید. سروستانی ادامه داد: سال ٨٩ قانونی در مجلس مصوب شد که سال گذشته برای اجرا به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شد. طبق این قانون باید برای کلیه محصولات کشاورزی ازجمله شیر قیمت تضمینی تعیین شود تا تولیدکننده محصول خود را از طریق بورس کالا به فروش برساند و مابه‌التفاوت آن را دولت پرداخت کند. این قانون هنوز اجرا نشده است زیرا نیاز به اعتبار دارد.
سود کارخانه‌های لبنی زیر ٣درصد
در شرایطی که قیمت خرید شیر خام از دامداران همچنان به روال ٢سال پیش است، صنایع لبنی همچنان خرید شیر خام به نرخ واقعی را از دامداران نپذیرفته و بارها به صراحت اعلام کرده‌اند مسئول حمایت از صنعت دامپروری نیستند! آنها به کاهش شدید خرید لبنیات از سوی مردم اشاره می‌کنند و معتقدند این موضوع حاشیه سود کارخانه‌های لبنی را به زیر ٣درصد رسانده است این درحالی است که هیچ صنعتی در ایران حاضر نیست با این حاشیه سود به فعالیت ادامه دهد.
محمد فربد، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی ایران نیز با اشاره به تعطیلی بخش اعظم ظرفیت کارخانه‌های لبنی به شبکه خبر گفت: طبق قانون تجارت هیچ مدیری مجاز نیست محصولات را گران یا ارزان‌تر بفروشد که نتیجه این کار باعث ورشکستگی شود بنابراین کارخانه‌های لبنی نیز به دنبال زیاده‌خواهی نبوده‌اند زیرا این موضوع باعث ریزش بیشتر مصرف‌کنندگان لبنیات می‌شود.او ادامه داد: درحال حاضر حاشیه سود تولیدکننده‌ها کمتر از ٣درصد است این درحالی است که هزینه تولید در بخش صنعت به بیش از ٦درصد افزایش پیدا کرده است، در این شرایط باید قیمت محصولات لبنی تا ١٦درصد افزایش داشته باشد و صنعت لبنیات درحال حاضر با شیر خام ١٤٤٠ تومانی ورشکسته می‌شود.
فربد همچنین تاکید کرد: برخی فکر می‌کنند کارخانه‌ها سود زیادی دارند اما این‌گونه نیست و با کاهش مصرف شیر در جامعه، کارخانه‌ها اخیرا مجبور شده‌اند بخشی از تولیداتشان را به صورت شیرخشک صادرات کنند تا بخشی از کاهش فروش جبران شود.
او همچنین تاکید کرد: هزینه‌های سرسام‌آور درمانی در زمینه‌های پوکی استخوان، لثه و دندان در حدی است که اگر این هزینه‌ها صرف پرداخت یارانه به شیر و فرآورده‌های لبنی شود می‌توان از بروز بخش عمده‌ای از بیماری‌های خاموش پیشگیری کرد زیرا مصرف لبنیات می‌تواند به تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند.