فهیمه حسن‌میری: در روزهایی که ذره‌بین‌ها روی دریاچه ارومیه قرار گرفته و از فعالان محیط زیست گرفته تا کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و سایر مسئولان دولتی نسبت به حال وخیم این دریاچه هشدار می‌دهند، دریاچه هامون، یکی دیگر از منابع طبیعی ایران در سیستان و بلوچستان و سومین دریاچه بزرگ ایران روز به روز در وضعیت بدتری قرار می‌گیرد.
این وضعیت در حدی است که نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند را به دادن تذکر در مجلس شورای اسلامی واداشت. حلیمه عالی با بیان این که مردم سیستان ضمن قدردانی از رئیس‌جمهور برای تشکیل کارگروه احیای دریاچه ارومیه، می‌خواهند کارگروه احیای دریاچه هامون نیز تشکیل شود، گفت: استان سیستان و بلوچستان به مدت بیش از 15 سال است که با خشکسالی مواجه شده اما با این حال مردم منطقه تحمل کردند و بیشتر آنان منطقه را ترک نکردند. این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشدار داد: متاسفانه از ابتدای سال تاکنون 2 تا 3 هزار خانوار از استان سیستان و بلوچستان به دلیل خشکسالی مهاجرت کرده‌اند و باید فکری به حال این وضعیت کرد.
چرا هامون به این روز افتاد؟
هرچند عده‌ای افغانستان را به عنوان متهم اصلی نابودی هامون می‌دانند و می‌گویند بسته شدن آب ورودی از سمت کشور افغانستان و پرداخت نکردن حق‌آبه دریاچه از طرف این کشور باعث شده این دریاچه خشک شود، اما کارشناسان معتقدند در این قضیه نباید نقش مسئولان کشور خودمان را هم نادیده گرفت.
دکتر بهروز دهزاد، متخصص محیط زیست و کارشناس اکولوژی در زمینه آب‌های داخلی درباره این موضوع به خبرآنلاین می‌گوید: دریاچه هامون از سه دریاچه کوچک تشکیل شده که در زمان وفور آب به هم متصل می‌شوند، این دریاچه وابسته به رودخانه هیرمند است که در نزدیکی کابل افغانستان قرار دارد و هرگونه نوسانات در میزان آب آن، در وضعیت هامون تاثیر می‌گذارد.
او ادامه می‌دهد: از سال 1351 دولت ایران و افغانستان قراردادی را در زمینه حقابه هامون منعقد کرده‌اند و تا یکی دو دهه پیش افغانستان به این موضوع پایبند بود و سهم هامون را رها می‌کرد اما با پیش آمدن بحث توسعه و جدی گرفتن کشاورزی در افغانستان، سطح زیر کشت در آنجا افزایش پیدا کرد و بدقولی کردند و عملیات رهاسازی آب را انجام ندادند که این قضیه با خشکسالی و کاهش شدید بارندگی مصادف شد و در نتیجه تالاب ارزشمندی مانند هامون خشک شد.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی می‌گوید: در این سال‌ها دیپلماسی ما ضعیف بوده به طوری که خود مقامات افغانستان هم به این مساله اشاره دارند که به قول‌هایشان عمل نکرده‌اند و متاسفانه می‌بینیم به دلیل ارتباطات و پیگیری‌های کمی که از طرف مسئولان کشورمان انجام گرفته، هامون به این حال و روز افتاده است.
دهزاد همچنین اضافه می‌کند: تا زمانی که تفاهم و همکاری واقعی و دوجانبه‌ای در کار نباشد، هزار توافقنامه و تفاهمنامه هم که امضا شود تاثیری ندارد و نمی‌توان به آنها دل خوش کرد.
راه نجاتی هست؟
این استاد دانشگاه شهید بهشتی البته نسبت به بهبود وضعیت هامون امیدوار است و می‌گوید هنوز می‌توان آن را نجات داد.
او با اشاره به این که وضعیت هامون به وخامت وضعیت دریاچه ارومیه نیست، می‌گوید: با این که افغانستان به تعهداتش عمل نکرده است، اما اگر تفاهم واقعی بین دولت‌ها به وجود بیاید می‌توان کارهایی انجام داد و به نجات این منبع مهم طبیعی کشور مثل این که با اعزام کارشناسان اقداماتی درباره هیرمند انجام شود که هم برای آنها مفید باشد و هم حقابه ما را تامین کند.
این کارشناس محیط زیست که چندین سال درباره هامون تحقیق کرده، معتقد است: خشک شدن هامون و آن هم به صورت متوالی دوستداران محیط زیست را نگران می‌کند و علاوه بر آن که نظر اقتصادی روی زندگی مردم منطقه تاثیرگذار است، از نظر زیست محیطی با ایجاد توفان‌های شنی و بادهای شدید زندگی و فعالیت‌های روزانه مردم را به خطر می‌اندازد به طوری که مهاجرت‌های بزرگ را به وجود آورده که پیامدهای اجتماعی خاص خود را به همراه خواهد داشت.
دهزاد تاکید می‌کند: در کنار تمام این‌ها، اما این را هم باید گفت که خشک شدن هامون بخشی از زندگی آن است و این جزو ویژگی‌هایش است که در دوره‌هایی خشک و در دوره‌هایی پر آب شود؛ بنابراین اگر اعتماد از دست رفته بین کشورها برقرار شود، اگر مسئولان سازمان محیط زیست و وزارت نیرو به درستی وارد عمل شوند و بتوانند کاری کنند که آب در هیرمند جاری شود، هامون می‌تواند مجددا احیا شود.
بالاخره مجلس آستین بالا زد
در کنار گفته‌های امیدوارکننده این کارشناس که اگر همتی وجود داشته باشد می‌توان این بیمار ارزشمند کشورمان را نجات داد و همچنین درخواست‌ها مبنی بر رسیدگی به این دریاچه در دولت جدید، دیروز از مجلس هم خبرهای خوشی در این زمینه رسید و عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان از تشکیل فراکسیون احیای دریاچه هامون خبر داد.
سیدباقر حسینی نماینده زابل، زهک و هیرمند با خبر دادن از تشکیل فراکسیون احیای دریاچه هامون می‌گوید: دریاچه هامون از جهات مختلف اهمیت دارد بنابراین تلاش برای احیای این دریاچه نتیجه مثبتی در تقویت توسعه استان خواهد داشت.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان همچنین می‌گوید: باتوجه به اهمیت این موضوع زیست‌محیطی، لازم است مسئولان اقدامات لازم برای احیای این دریاچه را با جدیت دنبال کنند.
حالا باید دید این امیدواری‌ها و خبرهای خوش فقط در حد همین گزارش و یکی دو خبر و گزارش دیگر باقی می‌مانند یا قرار است به صورت علمی و عملی کاری صورت بگیرد، آستین‌ها بالا زده شود و محیط زیست کشورمان به روزهای خوش لبخند بزند.
منبع : خبر آنلاین