مقدمه
در قرن اخير با رشد جمعيت در دنيا در ساخت ساختمان ها نيز تحولات عمده اي بوجود آمده است كه اين تحولات خطرات ناشي از كار را در ساختمان ها به اوج خود رسانيده است و همه ساله بسياري از كارگران و كارمندان مشغول در ساختمان ها را كشته و مجروح مي كند. احتمال وقوع حوادث را به كلي نمي توان از بين برد ولي با رعايت بعضي از نكات ايمني و حفاظتي مي توان آن را به مقدار قابل توجهي كاهش داد. بدين معني كه بوسيله مديريت صحيح و طرح نقشه از قبل و كنترل روش هاي انجام كار، مي توانيم ، به هدف هاي حفاظتي خود برسيم.
منظور از ايمني ساختمان فراهم آوردن يك سري امكانات و تسهيلات ( با رعايت ضوابط قانوني ) در ساختمان مي‌باشد كه علاوه بر تأمين امنيت و داشتن شرايط بهداشتي ، ايجاد ميل و رغبت به كار نيز در كارگران ايجاد نمايد كه در اين خصوص مي‌توان به نكات ايمني در خصوص نردبانها، پلكان، كف، سقف، آسانسورها و … اشاره نمود.
براي كسب ايمني كافي در كارهاي ساختماني بايد نكات زير در نظر گرفته شود :
-
طرح كارگاه و محيط كار.
-
ماشين آلات و ابزار.
-
وسائل بالا برنده.
-
وسائل برقي .
-
مواد خطرناك و مضر.
مستندات قانوني
در راستاي نظام بخشيدن به مسائل مر بوط به ساختمان و ايمني آن، آئين نامه اي مشتمل بر 6 فصل و 290 ماه به استناد مواد 85 و 87 قانون كار جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ 19/5/1372 شوراي عالي حفاظت فني مورد بررسي و تاييد و در تاريخ 27/6/1372 به تصويب نهايي وزير كار و امور اجتماعي رسيده ات كه در آن مسايل مختلف مربوط به ايمني ساختمان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
مواد قانوني:
ماده 87 قانون كار: كليه افراد حقيقي و حقوقي كه بخواهند كارگاه جديدي را احداث نمايند و يا كارگاه هاي موجود را توسعه بخشند،مكلفند، قبل از شروع به كار، برنامه و نقشه هاي ساختمان طرح هاي مورد نظر را با توجه به مقررات ايمني و آيين نامه ،تهيه و براي تصويب به وزارت كار ارسال دارند. شروع ساختمان سازي محل هاي مورد نظر و همچنين بهره برداري از كارگاه هاي مذكور با مجوز رسمي از وزارت كار خواهد بود.
مسئوليت ايمني در كار گاه ساختماني:
1- در هر كارگاه ساختماني ، كارفرما موظف است اقدامات لازم به منظور حفظ و تأمين ايمني عمومي را بعمل آورد.
2- هر كارفرما مسئول تدارك و فراهم آوردن روشنايي كافي در فضاهاي عمومي ، تهيه نرده و حفاظ و نصب آنها در اطراف سقفها و ديوارهاي خالي و فضاهاي باز ، فراهم آوردن و نصب نرده و حفاظ در اطراف پله‌ها وپاگردها ، ايجاد ورودي ايمن براي كارگاه ساختماني و محل كار ، فراهم آوردن وسايل اطفاء حريق ، تأمين آب آشاميدني سالم و ايجاد سرويسهاي بهداشتي ، تهيه وسايل حفاظت فردي و كمك‌هاي اوليه و بطور كلي فراهم آوردن و تأمين شرايط ايمني عمومي، در داخل كارگاه ساختماني است.
3- هر كار فرما بايد ابزار و وسايل و تجهيزات لازم براي انجام عمليات ساختماني توسط كارگران را با رعايت مواد اين مبحث تهيه و نگهداري نمايد تا در موقع لازم در اختيار كارگران قرار دهد و ضمن دادن آموزش هاي لازم به آنها، مراقبت نمايد كه از آن وسايل به طور صحيح استفاده كنند.
4- عمليات ساختماني بايد طوري برنامه‌ريزي و اجرا شود كه خطرهاي احتمالي ناشي از آن ، در داخل يا خارج از محل كار ، در اسرع وقت قابل پيشگيري باشد.
در صورت احتمال وقوع خطر جاني ، كارفرما موظف است فورا كار را متوقف نمايد و كارگران را از محل احتمال وقوع حادثه دور كند . كارفرما بايد وقوع هر گونه حادثه ناشي از كار در ساعت كار عادي يا غير عادي روزانه در محل كارگاه را در اسرع وقت و قبل از آنكه علائم و آثار مرتبط با آن از بين رفته باشد به واحد هاي مربوط در وزارت بهداشت واداره كار و امور اجتماعي محل اطلاع دهد.
ايمني مر بوط به كف، سقف و ديوار هاي ساختمان:
1- كليه ساختمانهاي دائمي و موقتي و مؤسساتي كه مشمول مقررات قانون كار مي‌باشند بايد از نقطه نظر ساختماني واجد استحكام كامل بوده و در محاسبه پايه و سقف و كف ها رعايت نكات زير منظور گردد:
الف - تحمل فشار ناشي از حداكثر بارها و اشياء ثابت و متحرك.
ب - تحمل فشار ناشي از ريزش برف ، باران ، يخبندان ، باد و طوفان.
ج - تحمل فشار ناشي از بارهاي معلق.
فضاي كار:
1- اطاقها و محل كار دائم بايستي لااقل 3 متر از كف تا سقف ارتفاع داشته و فضاي آن بايد براي حداكثر اشخاصي كه در آن محل كار مي‌كنند براي هر نفركمتر از 12 متر مكعب نباشد. در محاسبه متر مكعب فضا ، حجم اشغال شده بابت اثاثيه و ماشين آلات و مواد و لوازم كسر نمي‌گردد. در ساختمانهايي كه ارتفاع هر طبقه از فضاي كار از 4 متر متجاوز باشد براي محاسبه حجم لازم فقط تا ارتفاع 3 متر منظور و محاسبه مي‌گردد.
2- در فضاي كارگاه نصب ماشين آلات و يا قراردادن اشياء و محصولات نبايد مزاحمتي براي عبور و مرور و يا كار كارگران ايجاد نمايد. در اطراف هر يك از دستگاهها بايد فضاي كافي منظور گردد تا كارگران بتوانند به راحتي براي انجام كارهاي عادي رفت‌وآمد نموده و در صورت لزوم اصلاحات و تعميرات و نقل و انتقال مواد مصرفي يا توليدي را انجام دهند.
ايمني كف ساختمان (كف‌سازي):
1- كف اطاقها و قسمتهايي كه محل عبور كارگران بوده و يا براي حمل ونقل مواد تخصيص داده شده است ، بايد صاف وهمـوار بوده و عاري از حفره و ســوراخ ، تراشه‌هــاي چوب ، برآمدگي نـاشي از پوشش نامناسب مجاري ، ميخ و پيچ و مهره و لوله ، دريچه يا برآمدگي و برجستگي و هر گونه موانعي باشد كه ممكن است موجب گيركردن يا لغزيدن اشخاص گردد.
2- كف اطاقها و راهروها و پياده‌روها نبايد در شرايط عادي هيچ‌گونه لغزندگي داشته و نيز نبايد از مصالحي ساخته شده و يا از موادي اندوده شده باشد كه در نتيجه رفت وآمد ايجاد ناراحتي و گرد‌وخاك و ساييدگي و در نتيجه باعث لغزندگي گردد.
3- در محل كار و محل هايي كه دستگاه‌هاي متعددي قرار دارد بايستي بوسيله خط كشي با رنگ مشخص در دو طرف راه اصلي و راههاي فرعي را مشخص نموده و حتي محل قرار دادن مواد خام و مواد توليدي بوسيله اين خطوط معين گردد تا رفت و آمد ، حمل و نقل مواد و همچنين جهت حركت اصلي با علامت‌گذاري روي زمين معلوم و روشن باشد.
4- كف كارگاهها بايد قابل شستشو بوده و در مواردي كه نوع كار موجب ريخته شدن آب دركف كارگاه گردد بايد شيب كافي داشته باشد كه آبها را به سمت مجاري فاضلاب هدايت نمايد.
5- كارگاهها هميشه بايد داراي شرايط مساعدي از نظر تهويه باشند و هواي سالم وكافي جهت كارگران فراهم شود.
سازه‌هاي حفاظتي :
1- نرده هاي حفاظتي :
نرده ، حفاظي است عمودي كه بايد براي جلوگيري از سقوط افراد در اطراف و گوشه‌هاي نمايان سقفها، ديوارهاي باز، سكوهاي كار، راهروها، راه پله‌ها، سقفهاي موقت يا ساير محل‌هاي كار و تردد كارگران تعبيه شود. ارتفاع نرده استاندارد از كف طبقه يا سكوي كار نبايد از 90 سانتيمتر كمتر و از 110 سانتيمتر بيشترباشد.
همچنين ارتفاع نرده راه پله نبايد از 75 سانتيمتر كمتر و از 85 سانتيمتر بيشتر باشد. ساختمان و اجزاي نرده بايد داراي چنان مقاومتي باشد كه بتواند در مقابل حداقل 100 كيلوگرم فشار و ضربه وارد در تمام جهات مقاومت نمايد. به علاوه نرده بايد مقاومت لازم را براي مواقعي كه در معرض برخورد وسايل متحرك قرار مي‌گيرد ، داشته باشد. كليه نرده‌ها بايد از چوب، لوله آهنهاي پروفيل يا مصالح ديگري كه استحكام كافي داشته باشد ، ساخته شده و در فواصل حداكثر 2 متر داراي پايه و كلافهاي عمودي و افقي باشند.
.......................................................................
متن این مطلب 14 صفحه می باشد. برای دریافت و مطالعه مطلب، فایل پیوست را دانلود نمایید.
رمز فایل : www.hseexpert.com